θα έμοιαζε με σενάριο επιστημονικής φαντασίας ακόμη και ένα χρόνο πριν, όταν η Άγκυρα είχε αρχίσει να “βαφτίζει” τον εθνικό εναέριο χώρο δυτικά από το Φαρμακονήσι ως τουρκικό!
Η προσπάθεια αναχαίτισης του ελικοπτέρου του Λιμενικού Σώματος, μπορεί να ήταν η κορύφωση μιας σειράς προκλήσεων στο Αιγαίο, αλλά όπως όλα δείχνουν, δεν θα είναι η τελευταία.
Το ερώτημα “που το πάει η Τουρκία”, απασχολεί διπλωμάτες και στρατιωτικούς, οι οποίοι ασφαλώς και γνωρίζουν την απάντηση, αλλά μάλλον διστάζουν να την εκφράσουν δημόσια.
Η Άγκυρα δεν έκρυψε ποτέ ότι ο τελικός στόχος είναι η συνδιαχείριση του Αιγαίου και αυτό απαιτεί το μοίρασμά του, ακριβώς στη μέση, στον 25ο παράλληλο, όπου βρίσκονται και τα νησάκια Καλόγηροι.
Χρόνια τώρα προσπαθεί να το επιτύχει με κάθε τρόπο. Η έρευνα και διάσωση είναι ένας απ΄ αυτούς. Η θέση της Άγκυρας ότι “η Ελλάδα δεν μπορεί να ανταποκριθεί επιτυχώς την ευθύνη για την σωτηρία ανθρώπινων ψυχών σε μια τόσο μεγάλη περιοχή”.
Το επιχείρημα ακούγεται πολύ λογικό στ΄ αυτιά των ευρωπαίων που δεν γνωρίζουν ή μάλλον κάνουν ότι δεν γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες της περιοχής. Στο σχεδιασμό της νέας δομής του ΝΑΤΟ, οι Τούρκοι απαιτούν τα ραντάρ τους να δίνουν εικόνα στη Συμμαχία, μέχρι τη μέση του Αιγαίου. Και οι νατοϊκοί δεν χρειάζονται ιδιαίτερη προσπάθεια για να ακούσουν με ευχαρίστηση τα τουρκικά επιχειρήματα.
Πρακτικά στο ελληνικό Πεντάγωνο, ερμηνεύουν την συνεχώς κλιμακούμενη προκλητικότητα της Άγκυρας ως αντίδραση του στρατιωτικού κεμαλικού κατεστημένου στην επίθεση διαρκείας που έχει εξαπολύσει εναντίον τους το σύστημα Ερντογάν,δηλαδή οι ισλαμιστές. Αν και η ερμηνεία δεν είναι διόλου καθησυχαστική -οι εκνευρισμένοι,πολύ περισσότερο οι κυνηγημένοι στρατιωτικοί είναι πάντα επικίνδυνοι- υπάρχουν και κάποιοι οι οποίοι δείχνουν να μην έχουν πειστεί απόλυτα από το σενάριο “ο καλός Ερντογάν” και οι “κακοί στρατηγοί”.
Οι περισσότεροι δύσπιστοι,προέρχονται από το ελληνικό στρατιωτικό κατεστημένο,το οποίο αυτή την εποχή δέχεται ένα άλλου είδους “κυνηγητό” που έχει να κάνει με το οικονομικό και κοινωνικό τους στάτους. Μάλλον δεν έχουν άδικο να είναι επιφυλακτικοί όσοι πιστεύουν ότι στα θέματα του Αιγαίου, ισλαμιστές και κεμαλιστές δεν διαφέρουν πουθενά.
Δεν χρειάζεται να προχωρήσουμε σε βαθυστόχαστες αναλύσεις και συλλογισμούς για να διαπιστώσουμε ότι το επιχείρημα ότι στο θέμα του Αιγαίου κεμαλιστές και ισλαμιστές είναι μαζί. Αρκούν οι δημόσιες τοποθετήσεις δύο βασικών εκπροσώπων των “αντιμαχόμενων” κατεστημένων.
Ο Αρχηγός των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, είναι στην γειτονική χώρα -από τότε που ο Κεμάλ τη δημιούργησε- ο απόλυτος θεσμός,όσο κι αν ο Ερντογάν προσπαθεί να τον υποβαθμίσει. Ο στρατηγός Ιλκέρ Μπασπούγ, σημερινός αρχηγός των ΤΕΔ,πριν από μερικές εβδομάδες μίλησε σε υψηλόβαθμους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού,στη ναυτική βάση του Γιολτσούκ. Ένα απόσπασμα της ομιλίας του είναι αρκετό:
“Θα πρέπει να είστε δυνατοί. Στις αυτοκρατορίες (σ.σ όπως η Τουρκία εννοεί), ιδιαίτερα η ναυτική δύναμη παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Από κάθε άποψη, η Μαύρη Θάλασσα αν σήμερα είναι μία φορά σημαντική ,αύριο θα είναι πέντε. Στο Αιγαίο ήδη έχουμε προβλήματα και για την επίλυσή τους,χρειαζόμαστε ισχυρό Πολεμικό Ναυτικό. Ποιος εγγυάται ότι αύριο δεν θα ξεσπάσει κάποια κρίση; Σε πόσες ημέρες ξέσπασε η κρίση στα Καρντάκ (σ.σ εννοεί Ίμια);”. Αυτά από τον “σκληρό” πυλώνα της τουρκικής πολιτικής.
Από την άλλη πλευρά,το σύστημα Ερντογάν τοποθέτησε πριν από μερικούς μήνες στη θέση του υπουργού Εξωτερικών τον Αχμέτ Νταβούντογλου, ο οποίος για πολλά χρόνια έπαιζε αυτό το ρόλο στο παρασκήνιο. Οι αμερικανοί τον χαρακτηρίζουν σε κάθε ευκαιρία “Κίσσινγκερ της Τουρκίας” για να προβάλουν τις διπλωματικές του ικανότητες. Κανονικά στην Αθήνα και μόνο αυτός ο παραλληλισμός θα έπρεπε να προκαλεί δυσφορία. Για κάποιους λόγους η ανακοίνωση της τοποθέτησης του Νταβούντογλου στη θέση του ΥΠΕΞ,προκάλεσε ρίγη ενθουσιασμού. Ίσως επειδή πίστεψαν ότι το δόγμα Νταβούντογλου για “μηδενικά προβλήματα της Τουρκίας με τους γείτονές της”, περιελάμβανε και την Ελλάδα. Ασφαλώς και η εκτίμηση δεν ήταν ορθή. Αντιθέτως…
Ο Α.Νταβούντογλου είναι συγγραφέας του …διπλωματικού Κορανίου της Τουρκίας. Η μελέτη του με τίτλο “Στρατηγικό Βάθος” είναι αποκαλυπτική του οράματός του, που προφανώς ταυτίζεται και με το όραμα της σημερινής κυβέρνησης. Σύμφωνα με όσα γράφει ο κ.Νταβούντογλου η Τουρκία “είναι μία νεο-οθωμανική χώρα,η οποία χωρίς να σταματά την προσπάθεια εκσυγχρονισμού των εσωτερικών δομών της που θα τη φέρουν όλο και εγγύτερα στη Δύση, πρέπει να παίξει ρόλο ηγετικό στην περιοχή που εκτείνεται από τον Καύκασο έως το Ιράν”.
Για την Ελλάδα και το Αιγαίο ο Α.Νταβούντογλου είναι ξεκάθαρος:
“Τη στιγμή που η Τουρκία κρατά το σφυγμό του μαλακού υπογάστριου της Ρωσίας ,μέσω των Στενών, η Ελλάδα έχει αποκτήσει στρατηγικό πλεονέκτημα απέναντι στην Τουρκία μέσω των νησιών του Αιγαίου…Ο χώρος στον οποίο η Τουρκία βρίσκεται κοντά στον πόλεμο ,περισσότερο από κάθε άλλη περίπτωση ,είναι τα νησιά του Αιγαίου,που περιορίζουν σε σημαντικό βαθμό το ζωτικό της χώρο”.
Μπασμπούγ και Νταβούντογλου μπορεί να διαφωνούν στον τρόπο,τα μέσα και την ένταση των πιέσεων που θα πρέπει να ασκηθούν για να πετύχουν όμως σίγουρα τον ίδιο στόχο:το μοίρασμα του Αιγαίου στη μέση. Κανείς λοιπόν δεν μπορεί να δηλώσει πραγματικά αισιόδοξος για τα ελληνοτουρκικά,όποιος κι αν αναδειχτεί νικητής στον πόλεμο της Άγκυρας,μεταξύ κεμαλιστών-ισλαμιστών.
Η Αθήνα, έχει επιλέξει μετά από την κρίση των Ιμίων το 1996, να αντιμετωπίζει την συνεχώς κλιμακούμενη τουρκική επιθετικότητα με ελιγμούς αποφυγής, που κάθε υπουργός Άμυνας ή Εξωτερικών “βαφτίζει” ως δόγμα ή τακτική.
Η περίοδος που διανύουμε είναι αυτή της “στρατηγική ψυχραιμίας” , όρο που επινόησε ο ΥΕΘΑ, Βαγγέλης Βενιζέλος.
Η ήπια αντιμετώπιση των προκλήσεων της Άγκυρας αποτελεί πραγματικά μονόδρομο για την Αθήνα, ειδικά στην παρούσα δύσκολη οικονομική περίοδο. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν πρέπει να προετοιμαζόμαστε για μία ραγδαία κλιμάκωση στα ελληνοτουρκικά, η οποία είτε προέλθει από τυχαίο γεγονός, είτε είναι σχεδιασμένη μπορεί να μας οδηγήσει σ΄ ένα διαπραγματευτικό τραπέζι διόλου ευχάριστο.