ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ
Ρύθμιση οφειλών επιχειρήσεων και επαγγελματιών προς τα πιστωτικά ιδρύματα και προστασία των οικονομικών δεδομένων οφειλετών
Η αναθέρμανση της οικονομίας ως στόχος για την υπέρβαση της οικονομικής κρίσης επιβάλει μέτρα που θα ενισχύσουν τη ρευστότητα στην αγορά. Η νομοθετική πρωτοβουλία για τη ρύθμιση των οφειλών των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από την κρίση και την αναμόρφωση των διατάξεων υπό τις οποίες λειτουργούν τα αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς χάριν των πιστωτικών ιδρυμάτων (ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.) αποτελούν μέρος των πολιτικών του Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας προς αυτή την κατεύθυνση. Οι σχεδιαζόμενες διατάξεις δίνουν τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις που έχουν περιέλθει σε δυσχερή θέση μέσα από την αναστολή της εξυπηρέτησης ή τη ρύθμιση των δανειακών τους υποχρεώσεων να ανασάνουν, να καλύψουν τις άμεσες ανάγκες τους, να επανασχεδιάσουν τις προτεραιότητες τους, να διατηρήσουν τη βιωσιμότητά τους και να προάγουν μέσα σε δυσχερείς συνθήκες την επιχειρηματική τους δράση. Εξάλλου, η θέσπιση περιορισμών και η καθιέρωση νέων μέσων προστασίας του οφειλέτη στην επεξεργασία δυσμενών οικονομικών δεδομένων θέτει φραγμούς σε αδικαιολόγητους και μακρόχρονους αποκλεισμούς οφειλετών από την οικονομική ζωή.
Παρακάτω εκτίθενται συγκεκριμένες προτάσεις του Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας για την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά, που τίθενται προς διαβούλευση ενόψει της τελικής διαμόρφωσης του σχετικού σχεδίου νόμου. Ας επισημανθεί, εξάλλου, ότι ήδη οι προτάσεις που ακολουθούν έχουν διαμορφωθεί λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες και τα προβλήματα, όπως τα περιέγραψαν και εξέθεσαν 50 περίπου φορείς, ανταποκρινόμενοι σε προηγούμενη σχετική πρόσκληση του Υπουργείου.
Α. Τι θα προβλέπει το Σχέδιο Νόμου για τις οφειλές των επιχειρήσεων προς τις Τράπεζες
– Για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές
Ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών επιχειρήσεων και επαγγελματιών με διετή περίοδο χάριτος για την απόσβεση του κεφαλαίου και εξόφληση του κεφαλαίου με τοκοχρεολυτικές δόσεις τουλάχιστον πέντε ετών.
Με το σχέδιο νόμου ρυθμίζονται ειδικότερα:
· Ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 90 ημερών από συμβάσεις που δεν έχουν καταγγελθεί, και οι οποίες ληξιπρόθεσμες οφειλές δημιουργήθηκαν μετά την 01.1.2008
· Οφειλές συμβάσεων δανείων που έχουν καταγγελθεί μετά την 01.1.2008 ή θα καταγγελθούν εντός δύο μηνών από τη ψήφιση του νόμου και εφόσον η οφειλή από τη σύμβαση δανείου δεν υπερβαίνει το 1 εκατ. ευρώ ανά τράπεζα
Για τις παραπάνω ληξιπρόθεσμες οφειλές διαγράφονται οι τόκοι υπερημερίας κι ανατοκισμού από 1.1.2008 εφόσον δεν έχουν καταβληθεί.
Στην παραπάνω ρύθμιση υπάγονται και όλα τα δάνεια του αγροτικού και κτηνοτροφικού τομέα (αγρότες, κτηνοτρόφοι, Συνεταιρισμοί, Ενώσεις Συνεταιριστικών Οργανώσεων, Κοινοπραξίες, ομάδων παραγωγών γεωργικών-κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, κλπ.), με εξαίρεση όσα δάνεια είναι εγγυημένα. (Είναι σε εξέλιξη συζητήσεις με το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης για τη διεύρυνση της ρύθμισης και σε εγγυημένα δάνεια).
Με το σχέδιο νόμου θα τίθεται προθεσμία δύο μηνών από την ψήφιση του νόμου εντός της οποίας θα μπορεί ο δανειολήπτης να υποβάλλει αίτηση στην τράπεζά του για την υπαγωγή του στις παραπάνω ρυθμίσεις. Κατά τη διάρκεια της προθεσμίας αυτής και για ένα ακόμη μήνα, δηλ για τρείς (3) μήνες συνολικά θα αναστέλλεται κάθε διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης.
Οι παραπάνω ρυθμίσεις δεν αφορούν τα ομολογιακά δάνεια που έχουν συναφθεί με τα πιστωτικά ιδρύματα.
– Για τις ενήμερες οφειλές
Όσον αφορά τις ενήμερες οφειλές θα δοθεί η δυνατότητα σε επιχειρήσεις, οι οποίες επαπειλούνται με πρόσκαιρη αδυναμία ικανοποίησης των υποχρεώσεών τους, όπως αυτή θα προκύπτει με βάση συγκεκριμένα κριτήρια και διαδικασία, να επιτυγχάνουν για ένα ορισμένο ποσόν δανείου την αναστολή της περιοδικής εξόφλησής του για μία διετία, με την καταβολή μόνο συμβατικών τόκων γι’ αυτή την περίοδο και με αντίστοιχη παράταση της συμβατικής διάρκειας του δανείου.
Το ποσόν, τα ακριβή κριτήρια και η διαδικασία υπαγωγής θα καθορισθούν σε συνέχεια της διαβούλευσης και της αναμενόμενης αποστολής στοιχείων από τα πιστωτικά ιδρύματα και μετά από συνεννόηση με την Τράπεζα της Ελλάδος για τυχόν επιπτώσεις στην κεφαλαιακή επάρκεια των Τραπεζών.
Πώς γίνεται η ρύθμιση των οφειλών
α)Για συμβάσεις με ληξιπρόθεσμες οφειλές με καθυστέρηση άνω των 90 ημερών μη καταγγελθείσες
– Στη ρύθμιση υπάγονται οφειλές επιχειρήσεων που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες μετά την 01.1.2008 και κατά την έναρξη ισχύος του νόμου, παρουσιάζουν καθυστέρηση άνω των 90 ημερών και δεν έχουν καταγγελθεί
– Το ποσό της καθυστέρησης (κεφάλαιο και συμβατικοί τόκοι δίχως να υπολογίζονται τόκοι υπερημερίας και ανατοκισμού) κεφαλαιοποιείται. Για το νέο ανεξόφλητο κεφάλαιο που προκύπτει, αναστέλλεται για δύο έτη η εξόφλησή του. Κατά τη διάρκεια της διετούς αυτής αναστολής, καταβάλλονται μόνο οι συμβατικοί τόκοι. Μετά την πάροδο της εν λόγω διετίας, το νέο ανεξόφλητο κεφάλαιο εξοφλείται σε περιοδικές δόσεις σε χρονικό διάστημα ίσο με αυτό που απομένει μέχρι τη συμπλήρωση της προβλεπομένης στη σύμβαση διάρκειας (η οποία παρατείνεται κατά τα δύο έτη αναστολής καταβολής δόσεων κεφαλαίου). Το επιτόκιο παραμένει ίδιο με το συμβατικό επιτόκιο ενήμερης οφειλής που προβλέπει η αρχική σύμβαση.
β)Για καταγγελθείσες συμβάσεις
– Στη ρύθμιση υπάγονται οφειλές επιχειρήσεων για συμβάσεις που έχουν καταγγελθεί μετά την 01.1.2008 και μέχρι 2 μήνες μετά την ψήφιση του νόμου. Η καταβολή των δόσεων απόσβεσης του κεφαλαίου αναστέλλεται για 2 έτη και σε αυτή την περίοδο καταβάλλονται μόνον οι συμβατικοί τόκοι. Μετά την πάροδο της εν λόγω διετίας το παραπάνω οφειλόμενο ποσό, εξοφλείται σε περιοδικές δόσεις σε χρονικό διάστημα ίσο με αυτό που θα απόμενε μέχρι τη συμπλήρωση της προβλεπομένης στη σύμβαση διάρκειας αν αυτή δεν είχε καταγγελθεί, παρατεινόμενη κατά δύο έτη. Σε κάθε περίπτωση, η διάρκεια αποπληρωμής δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 5 έτη. Το επιτόκιο παραμένει ίδιο με το συμβατικό επιτόκιο ενήμερης οφειλής που προβλέπει η αρχική σύμβαση.
– Στην παραπάνω ρύθμιση, με τις ίδιες κατά βάση προϋποθέσεις (διετή αναστολή καταβολής δόσεων κεφαλαίου), υπάγονται και οφειλές από συμβάσεις ανοικτού ή αλληλόχρεου λογαριασμού που έχουν καταγγελθεί. Κατά την περίοδο της διετούς αναστολής, καταβάλλονται μόνο οι συμβατικοί τόκοι σε μηνιαία βάση. Μετά τη διετία αυτή, ακολουθεί η εξόφληση με μηνιαίες δόσεις πέντε ετών. Τα πάσης φύσεως ρευστοποιήσιμα καλύμματα θα μειώνουν το ρυθμιζόμενο ποσό και θα αναπροσαρμόζεται το ποσό των περιοδικών καταβολών.
Β. Τι θα προβλέπει το Σχέδιο Νόμου για τον ΤΕΙΡΕΣΙΑ και τις επιταγές
1) Γενικευμένη «αμνηστία» για όλες τις καταγραφές δυσμενών δεδομένων στα αρχεία του ΤΕΙΡΕΣΙΑ, που έχουν καταχωρηθεί από 1.1.2008 και αφορούν οφειλές που είτε έχουν εξοφληθεί ή θα εξοφληθούν μέσα σε 3 μήνες από την ψήφιση του νόμου. Ως συνέπεια της «αμνηστίας» αυτής θα αρθεί και το μέτρο της διοικητικής στέρησης βιβλιαρίου επιταγών.
2) Μειώνεται κατά 1 έτος ο χρόνος τήρησης των δυσμενών δεδομένων για οφειλές που έχουν πλέον εξοφληθεί. Συγκεκριμένα:
· Μειώνεται από 3 σε 2 έτη ο χρόνος τήρησης στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ για τις σφραγισμένες επιταγές, τις απλήρωτες κατά τη λήξη τους συναλλαγματικές και τα γραμμάτια εις διαταγή, καθώς και τις καταγγελίες συμβάσεων δανείων και πιστώσεων
· Μειώνεται από 4 σε 3 έτη ο χρόνος τήρησης στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ για τις διαταγές πληρωμής
· Μειώνεται από 5 σε 4 έτη ο χρόνος τήρησης στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ για τις κατασχέσεις και επιταγές προς πληρωμή του ν.δ. της 17.7./13.8.1923, τις περιλήψεις εκθέσεων κατάσχεσης, τα προγράμματα πλειστηριασμών και τις διοικητικές κυρώσεις του Υπουργείου Οικονομικών.
3) Επιταγές που εξοφλούνται εντός 30 ημερών ( αντί των 8 ημερών που ισχύει σήμερα) από τη σφράγισή τους, δεν θα εμφανίζονται στα αρχεία του ΤΕΙΡΕΣΙΑ και οι καταχωρημένες διαγράφονται.
4) Αυξάνεται από 1.000 ευρώ σε 5.000 ευρώ το όριο κάτω από το οποίο δεν θα εμφανίζονται στα σχετικά αρχεία του ΤΕΙΡΕΣΙΑ δυσμενή οικονομικά δεδομένα για οφειλές που έχουν εξοφληθεί.
5) Αυξάνεται από 500 ευρώ σε 1.000 ευρώ το όριο κάτω από το οποίο δεν θα εμφανίζονται στα σχετικά αρχεία του ΤΕΙΡΕΣΙΑ δυσμενή οικονομικά δεδομένα για οφειλές, ακόμη κι αν δεν έχουν εξοφληθεί.
6) Δεν επιτρέπεται η διατήρηση των δυσμενών δεδομένων ακόμη κι αν αυτά δεν έχουν εξοφληθεί για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δέκα ετών. Κατά την ακολουθούμενη σήμερα από τον ΤΕΙΡΕΣΙΑ πρακτική τα δεδομένα αυτά διατηρούνται για δέκα πέντε έτη.
7) Τράπεζες που έχουν διαβιβάσει στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ δυσμενή αρχεία, όταν εξοφλούνται οι οφειλές, υποχρεούνται να ενημερώνουν τον ΤΕΙΡΕΣΙΑ μέσα σε 2 εργάσιμες ημέρες από τότε που περιήλθε σε αυτές η απόδειξη για την εξόφληση της οφειλής. Η ενημέρωση αυτή από τις τράπεζες γίνεται χωρίς την αξίωση αμοιβής ή δαπάνης από τον οφειλέτη.
8) Δίδεται η δυνατότητα στον οφειλέτη να προσφεύγει με τη διαδικασία των Ασφαλιστικών Μέτρων στο αρμόδιο δικαστήριο και να επιτυγχάνει να μην εμφανίζονται στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ το δυσμενές δεδομένο της οφειλής μέχρι την έκδοση τελεσίδικης απόφασης από το δικαστήριο επί της οφειλής, όταν υφίστανται σοβαροί λόγοι για την αμφισβήτηση της οφειλής και η οφειλή δεν επηρεάζει την πιστοληπτική του ικανότητα.
9) Κατά τη διάρκεια της στέρησης βιβλιαρίου επιταγών, επιτρέπεται στις τράπεζες να χορηγούν βιβλιάριο επιταγών ορισμένου συνολικού ύψους, εφόσον η πληρωμή των επιταγών που περιέχονται σε αυτό, είναι εγγυημένη από φερέγγυο, κατά την αξιολόγηση της τράπεζας, τρίτο πρόσωπο μέχρι του ύψους αυτού.
*Για τις περιπτώσεις (1), (2) και (3) ανωτέρω, προκειμένου να είναι αποτελεσματικό το μέτρο ως προς την ενίσχυση της ρευστότητας, απαιτείται να συνδυαστεί με τροποποίηση της με αριθμό 234/23/11.12.2006 απόφασης της Επιτροπής Τραπεζικών και Πιστωτικών Θεμάτων της Τράπεζας της Ελλάδος ώστε να μην βρίσκει εφαρμογή το μέτρο της στέρησης βιβλιαρίου επιταγών για τα ως άνω προβλεπόμενα διαστήματα.
H τήρηση των παραπάνω ρυθμίσεων θα διασφαλίζεται με την πρόβλεψη αυστηρών διοικητικών κυρώσεων.
ΛΑΒΕΤΕ ΜΕΡΟΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΤΟ : www.opengov.gr/ypoan