και δεν είναι δυνατό να απαιτείται από έναν κάτοικο για να διεκπεραιώσει μια απλή διαδικασία να πάρει πλοίο για να φτάσει στην έδρα του δήμου.
Αν εξαιρέσει κανείς νησιά τα οποία διαθέτουν καλή ακτοπλοϊκή σύνδεση (αυτά βέβαια είναι λίγα) και την Κρήτη ο Καλλικράτης προβλέπει τη δημιουργία ενός δήμου σε κάθε ένα νησί με αυξημένες αρμοδιότητες.
Οι νησιωτικοί δήμοι θα έχουν αρμοδιότητες που στους ηπειρωτικούς δήμους θα εκχωρηθούν στην περιφέρεια.
Στους νησιωτικούς δήμους θα παραμείνουν οι αρμοδιότητες που αφορούν στο περιβάλλον, την ανάπτυξη, την υγεία τα δημόσια έργα και την εξυπηρέτηση του πολίτη.