Ο καθηγητής Δ. Τσάτσος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1933 και ήταν γιος του βουλευτή των Φιλελευθέρων και του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος Θεμιστοκλή Τσάτσου. Το 1958, αποφοίτησε με άριστα από τη Νομική Σχολή Αθηνών και στη συνέχεια υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο Τμήμα Διαβιβάσεων.
Το 1961, ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του πανεπιστημίου της Αθήνας, ενώ εργαζόταν ήδη ως επιμελητής στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης στο οποίο παρέμεινε τρία χρόνια. Από το 1964 έως το 1965 εργάζεται ως επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Max–Planck και το 1967 εργάζεται ως Επιμελητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Μainz.
Το 1968, η δικτατορία των συνταγματαρχών τον βρήκε στην Ελλάδα. Η χούντα δεν του έδωσε άδεια να διδάξει στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας όπου είχε εκλεγεί υφηγητής. Η αξία του όμως αναγνωρίζεται στη Δύση όπου ανακηρύχθηκε υφηγητής του Συνταγματικού, Διοικητικού και Συγκριτικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βόννης, όπου διδάσκει από το 1969 έως το 1974.
Το 1969, έγινε μόνιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βόννης όπου δίδασκε έως το 1973. Στο μεταξύ εξελέγη καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Η δικτατορία αρνείται να τον διορίσει.
Στην πολιτική αναμίχθηκε για πρώτη φορά κατά την περίοδο της δικτατορίας, ως μέλος της αντιδικτατορικής οργάνωσης ΕΜΕΠ. Συνελήφθη το 1973 λόγω συμμετοχής του στην κατάληψη της Νομικής και φυλακίστηκε επί τέσσερις μήνες στις στρατιωτικές φυλακές ΕΑΤ/ΕΣΑ. μαζί με τους Α. Πεπονή, Δ. Μαρωνίτη, Κ. Αλαβάνο και Π. Πάγκαλο. Απελευθερώθηκε με την αμνηστία που έδωσε η ”λύση Μαρκεζίνη”.
Το 1974, συμμετείχε ως υφυπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Κατά τη διάρκεια της τρίμηνης περίπου παρουσίας του στο υπουργείο πήρε αποφάσεις για την κάθαρση των πανεπιστημίων από τους συνεργάτες της δικτατορίας, τη συγκρότηση επιτροπής για τη σύνταξη του πρώτου νόμου-πλαίσιο για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και τη θεσμοθέτηση της πρώτης μορφής φοιτητικής συμμετοχής στη διοίκηση των ΑΕΙ.
Μετά το τέλος της υπουργικής του θητείας ανέλαβε την καθηγητική του έδρα στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης.
Εξελέγη βουλευτής για πρώτη φορά στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974 με το ψηφοδέλτιο της ΕΚ/ΝΔ (Ένωση Κέντρου/Νέες Δυνάμεις). Στις 7 Ιουλίου 1976, διαγράφηκε και αποχώρησε από την Ένωση Κέντρου, ενώ στις 23 Ιουλίου κατέθεσε στο προεδρείο της Βουλής δήλωση ανεξαρτησίας.
Το 1977, είχε την πρωτοβουλία για την ίδρυση της ”Συμμαχίας των Αριστερών και Προοδευτικών Δυνάμεων” η οποία δεν στέφτηκε από εκλογική επιτυχία αφού το σχήμα εξέλεξε μόνο έναν βουλευτή, τον Η. Ηλιού. Το 1980, μετεκλήθη στο Πάντειο Πανεπιστήμιο για την έδρα του Συνταγματικού Δικαίου, η οποία είχε κενωθεί μετά την αποχώρηση του καθηγητή Γ. Δασκαλάκη. Μαζί με τον Α. Μάνεση και τον Γ. Δασκαλάκη ίδρυσε την Ένωση Ελλήνων Συνταγματολόγων.
Το 1992, έγινε μέλος του ΠΑΣΟΚ και το Σεπτέμβριο του 1993, ενόψει των εκλογών της 10ης Οκτωβρίου, δήλωσε ότι στηρίζει το ΠΑΣΟΚ, αλλά απέρριψε την περίπτωση να πολιτευτεί ή να συμμετάσχει μετεκλογικά σε οποιαδήποτε κυβερνητική δράση.
Στις ευρωεκλογές της 12ης Ιουνίου 1994 ήταν επικεφαλής του ψηφοδελτίου του ΠΑΣΟΚ και εξελέγη για πρώτη φορά ευρωβουλευτής, θέση στην οποία επανεξελέγη το 1999.
Το ”Πολιτιστικό Forum Ευρώπη” του απένειμε το πολιτιστικό βραβείο για το 1995, αναγνωρίζοντας την πολιτική του στράτευση, τους αγώνες του για τη δημοκρατία, τη συμμετοχή του σε δημοκρατικές συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και τις προσπάθειές του για τη θεσμική ανανέωση της Ευρώπης.
Το Δεκέμβριο του 2001, αναγορεύθηκε ομόφωνα επίτιμος διδάκτορας της Νομικής Σχολής Θεσσαλονίκης.
Τον Απρίλιο του 2002, τιμήθηκε από τη Γερμανία σε ειδική τελετή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το Μεγαλόσταυρο του Τάγματος της Αξίας για την επιστημονική του δραστηριότητα και την πρωτοβουλία του για την καλυτέρευση των ελληνογερμανικών σχέσεων.
Το Μάιο του 2002, παρουσίασε το βιβλίο ”Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία” (εκδ. Καστανιώτης).
Το Νοέμβριο του 2003, αναγορεύτηκε επίτιμος καθηγητής του Γερμανικού και Ευρωπαϊκού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Ντίσελντορφ.
O Δημήτρης Τσάτσος νοσηλευόταν στο Αττικό Νοσοκομείο με καρδιολογικά προβλήματα.
Δηλώσεις για την απώλεια
Τη θλίψη του για τον θάνατο του συνταγματολόγου Δημήτρη Τσάτσου εξέφρασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας. «Οι αγώνες του για την Δημοκρατία, η ανιδιοτελής του αγάπη για την πατρίδα και η επιστημονική του προσφορά είναι πολύτιμες παρακαταθήκες που κληροδοτεί τόσο σε εκείνους που είχαν την τύχη όπως και εγώ, να τον γνωρίσουν προσωπικά, αλλά και σε όλους» σημείωσε στο συλλυπητήριο μήνυμά του ο κ. Παπούλιας.
“Ελάχιστοι στην Ελλάδα συνέβαλαν με τόσο καταλυτικό τρόπο στην εμπέδωση της Δημοκρατίας και στην εξέλιξη της επιστήμης, της διανόησης και του πολιτικού λόγου, όσο ο Δημήτρης Τσάτσος” δήλωσε ο Πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου και πρόσθεσε μεταξύ άλλων: “Η δημοκρατική παράταξη θρηνεί έναν γνήσιο αγωνιστή υπέρ των ανθρωπίνων, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Οι προοδευτικές ευρωπαϊκές δυνάμεις έναν από τους πιο καταρτισμένους υπερασπιστές της πολιτικής και δημοκρατικής εμβάθυνσης του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.Το έργο του, μια πραγματική Βίβλος δημοκρατικών αξιών, θα αποτελεί πάντα πυξίδα στην πορεία του πολιτικού βίου της χώρας”.
“Η απώλεια για εμένα είναι προσωπική. Αυτό όμως δεν συσκοτίζει την κρίση μου. Ο θάνατος του Δημήτρη Τσάτσου συνιστά εθνική απώλεια, ιδίως την περίοδο αυτή. Η διεθνής ακαδημαϊκή κοινότητα και ο ευρωπαϊκός δημόσιος χώρος φτωχαίνουν. Κυρίως όμως φτωχαίνει ο τόπος μας που χάνει τον ενεργό λόγο του και τις δυνατότητες παρέμβασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο που διέθετε ο Δημήτρης Τσάτσος” αναφέρει ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Η φυσική σιωπή του θα αναδεικνύει από τώρα και στο εξής το μέγεθος και την ποιότητα του έργου και της προσωπικότητάς του. Οι μαθητές και φίλοι του θρηνούμε και αποχαιρετούμε έναν σπάνιο άνθρωπο για την σχέση με τον οποίον είμαστε τυχεροί και υπερήφανοι” συμπληρώνει.
“Ένας διαπρεπής Έλληνας, ο καθηγητής Δημήτρης Τσάτσος, έφυγε από κοντά μας. Η απώλεια, τόσο για τη διεθνή και Ελληνική Ακαδημαϊκή Κοινότητα, όσο και για την πολιτική μας ζωή είναι μεγάλη. Τιμούμε τους πνευματικούς, τους αντιδικτατορικούς, τους πολιτικούς αγώνες του. Δίδαξε, άλλωστε, όχι μόνον στα Πανεπιστήμια, αλλά και στο δημόσιο βίο, πίστη στη Δημοκρατία, την ελεύθερη σκέψη, την πατρίδα μας. Στους οικείους του εκφράζουμε ειλικρινή συλλυπητήρια” ανέφερε ο εκπρόσωπος της ΝΔ Π. Παναγιωτόπουλος.
Η Ελλάδα έχασε απροσδόκητα έναν μεγάλο συνταγματολόγο, ένα γνήσιο δημοκράτη, έναν έγκριτο δάσκαλο, έναν ενεργό πολίτη, έναν πραγματικό ταγό” δήλωσε για το θάνατο του ο Νικήτας Κακλαμάνης. “Ο Δημήτριος Τσάτσος, με τις δημόσιες παρεμβάσεις, τον μεστό του λόγο και την ρηξικέλευθη σκέψη, ξεπερνούσε τα εσκαμμένα της επιστήμης του και διεύρυνε τους ορίζοντες της πολιτικής και της κοινωνίας μας. Στους οικείους του εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια” πρόσθεσε ο δήμαρχος Αθηναίων.