Ο λόγος για τον Ρώσο Γκριγκόρι Πέρελμαν.Το έπαθλο του απονεμήθηκε από το Ινστιτούτο Κλέι, επειδή κατάφερε να επιλύσει έναν από τους δυσκολότερους μαθηματικούς γρίφους όλων των εποχών, την περίφημη «Υπόθεση Πουανκαρέ».
Ο 44χρονος Ρώσος μαθηματικός έχει χαρακτηριστεί ο «ευφυέστερος άνθρωπος στον κόσμο» και όχι άδικα. Χάρη σε εκείνον, γνωρίζουμε πότε ένα συμπαγές αντικείμενο είναι τοπολογικά ισοδύναμο με μία σφαίρα. Η εν λόγω πληροφορία μπορεί να μην προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση με την πρώτη ανάγνωση.
Ωστόσο, ήταν η βάση της περίφημης Υπόθεσης του Πουανκαρέ, ένα από τα επτά μεγάλα προβλήματα των μαθηματικών, που παρέμεναν ανεπίλυτα έως και την αρχή του αιώνα μας. Με σημειώσεις του που ανάρτησε το 2002 στην ιστοσελίδα του αμερικανικού πανεπιστημίου του Κορνέλ, ο Πέρελμαν απέδειξε την περίφημη «Υπόθεση», η οποία είχε διατυπωθεί το 1904 από τον ομώνυμο Γάλλο μαθηματικό. Για να αντιληφθεί κανείς πόσο περίπλοκη ήταν η Υπόθεση του Πουανκαρέ, αρκεί να αναφέρουμε ότι ιδιοφυείς μαθηματικοί χρειάστηκε να εργαστούν επί τέσσερα χρόνια, μόνο και μόνο για να ελέγξουν την εγκυρότητα της 500 σελίδων απόδειξης του Πέρελμαν. Εκτιμάται ότι η επιβεβαίωση της λύσης του γρίφου θα συμβάλει καθοριστικά στην κατανόηση που έχουμε για το χώρο, ακόμη και στη γνώση μας για το «σχήμα» του σύμπαντος.
Όπως ήταν αναμενόμενο μετά τη μεγαλειώδη αυτή επιτυχία, το 2006 απονεμήθηκε στον Πέρελμαν το βραβείο Φιλντς, αντίστοιχο των βραβείων Νομπέλ στα μαθηματικά. Ο ιδιόρρυθμος Ρώσος κατέπληξε τους πάντες, αρνούμενος να δεχθεί την ύψιστη αυτή τιμητική διάκριση. Εξηγώντας τότε τους λόγους που τον οδήγησαν στην ασυνήθιστη απόφασή του, ο τότε ερευνητής στο Ινστιτούτο Μαθηματικών της Αγ. Πετρούπολης είχε δηλώσει ότι «δεν με ενδιαφέρουν τα χρήματα και η δόξα. Δεν θέλω να με επιδεικνύουν λες και είμαι κανένα ζώο σε ζωολογικό κήπο. Όχι μόνο δεν είμαι ήρωας των μαθηματικών, αμφιβάλλω κιόλας αν είμαι καν τόσο καλός μαθηματικός».
Όπως αποδείχθηκε, η μετριοφροσύνη του δεν ήταν υποκριτική. Παραιτήθηκε από την ερευνητική θέση που κατείχε, με το αιτιολογικό ότι δεν του αρέσει πια η επιστήμη του. Παραμένει έως σήμερα άνεργος και ζει σε ένα φτωχικό διαμέρισμα μαζί με την αδερφή του και τη μητέρα του. Έχει αγοράσει και ένα δικό του στούντιο, το οποίο όμως δεν χρησιμοποιεί, καθώς οι γείτονες καταγγέλλουν ότι έχει μεταβληθεί σε αποικία κατσαρίδων.
Ο σπαρτιάτικος βίος που διάγει θα μπορούσε να αλλάξει σήμερα, μετά την απόφαση του Ινστιτούτου Μαθηματικών Κλέι να τού απονείμει το χρηματικό έπαθλο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, που είχε προκηρύξει για όποιον έλυνε κάποιο από τα «επτά προβλήματα της χιλιετίας». Ο Πέρελμαν, όμως, άφησε και πάλι άναυδους τους πάντες, αρνούμενος να αποδεχθεί το βραβείο. Η απόφασή του προκάλεσε σεισμό και ήδη ένας στρατός από δημοσιογράφους έχει συγκεντρωθεί έξω από το σπίτι του, προσπαθώντας να επικοινωνήσει μαζί του.
Ο Πέρελμαν καταφέρνει συνήθως να τους ξεφύγει. Οταν ένας ρεπόρτερ τον βρήκε στο κινητό του τηλέφωνο, ο Πέρελμαν του ζήτησε να μην τον ενοχλεί γιατί εκείνη την ώρα μάζευε μανιτάρια. Στη συνέχεια, όμως, άρχισαν να ακούγονται φωνές διαμαρτυρίας. Η πρόεδρος ΜΚΟ για την προστασία των παιδιών στην Αγ. Πετρούπολη ζήτησε με επιστολή της από τον Πέρελμαν να δεχθεί τα χρήματα και να τα προσφέρει στα παιδιά που έχουν ανάγκη. Το τοπικό Κομμουνιστικό Κόμμα απαίτησε να δοθούν τα χρήματα για τη συντήρηση του μαυσωλείου του Λένιν. Σύντομα αναμένονται και άλλα αιτήματα.
Ο Πέρελμαν δεν έχει μέχρι στιγμής αποφασίσει τι θα κάνει. Το σίγουρο είναι ότι δεν θέλει να αλλάξει τον τρόπο ζωής του. Οι περισσότεροι από εμάς δεν μπορούν να καταλάβουν πώς είναι δυνατόν να αρνηθεί κάποιος τόσα χρήματα. Αλλά πάλι, ούτε και την Υπόθεση του Πουανκαρέ μπορούμε να καταλάβουμε. Στον κόσμο του Πέρελμαν και τα δύο έχουν νόημα. Ισως γι’ αυτό να είναι ο εξυπνότερος άνθρωπος του κόσμου.