Συμφωνία-σταθμός στη ιστορία των εργασιακών σχέσεων, είναι η πρόσφατη συμφωνία της FIAT
η οποία τροποποίησε το πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων της χώρας αντικαθιστώντας την εθνική συλλογική σύμβαση από τη σύμβαση με την επιχείρηση. Αυτή η επισήμανση απασχολεί αναλυτές και ακαδημαϊκούς, μετά από τη ψηφοφορία που άναψε το πράσινο φως στα σχέδια της διοίκησης.
Αναλυτικότερα, η διοίκηση στο ιστορικό εργοστάσιο της FIAT-Mirafiori στο Τορίνο πρότεινε στους εργαζομένους ένα πλαίσιο εντατικών εργασιακών συνθηκών με υψηλότερες αποδοχές έναντι της διακοπής λειτουργίας του εργοστασίου. Το δίλλημα συνοψίσθηκε ως εξής: με το ισχύον δυναμικό και το πλαίσιο λειτουργίας η εταιρεία δεν μπορεί να φέρει σε πέρας νέες παραγγελίες, άρα θα πρέπει να κλείσει το εργοστάσιο. Αυτά είπε η διοίκηση, και προσέθεσε: αν όμως οι εργαζόμενοι δεχτούν να μένει το εργοστάσιο ανοιχτό 24 ώρες τη μέρα, 6 μέρες τη βδομάδα, αν δεχθούν να μειώσουν τον χρόνο στα διαλείμματά τους, αυξήσουν τις υπερωρίες και τις νυχτερινές βάρδιες τους, καθώς και τις αποδοχές τους, τότε το εργοστάσιο μπορεί να αναλάβει νέα γραμμή παραγωγής για JEEP και Alfa Romeo.
Στο σκληρό δίλημμα οι 5.430 εργαζόμενοι μετά από μια διήμερη συνέλευση ψήφισαν την πρόταση της εταιρείας με ποσοστό 54,3%. Αντίθετη στη συμφωνία με την επιχείρηση (την οποία είχαν ήδη υπογράψει οι περισσότερες συνδικαλιστικές οργανώσεις) ήταν και παρέμεινε ως το τέλος η συνδικαλιστική οργάνωση των μεταλλουργών.
Με την απόφασή τους αυτή, οι εργάτες της FIAT Mirafiori δεν θα εξαρτώνται πλέον από τη συλλογική σύμβαση εργασίας των μεταλλουργών – με άλλα λόγια οι κλαδικές και οι εθνικές συλλογικές εργασίας εισήλθαν σε ένα δρόμο αμφισβήτησής τους και υποκατάστασής τους από ad hoc συμβάσεις με την εταιρεία.
Η εξέλιξη αυτή θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για την Ιταλία, όπου δεν ορίζεται από το κράτος ο κατώτατος μισθός και όπου το συνολικό πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων καθοριζόταν από τις κλαδικές συμβάσεις εθνικού επιπέδου.
Κατά τις σχετικές αναλύσεις πάντως, οι εθνικές συλλογικές συμβάσεις θα διατηρηθούν καθώς εξυπηρετούν ιδιαίτερα τις μικρές επιχειρήσεις, που αποτελούν και τον κύριο κορμό της ιταλικής επιχειρηματικότητας.
Κατά τις σχετικές αναλύσεις τέλος, η μικρή διαφορά στο αποτέλεσμα της ψηφοφορίας – σε ένα τόσο εκβιαστικό δίλημμα που προκάλεσε σοβαρές προσωπικές εντάσεις και μεγάλη ψυχολογική πίεση – προμηνύει δυσκολίες στη διοίκηση του εργοστασίου.