Ο Μάικλ Μπλούμπεργκ, δήμαρχος της μεγαλύτερης πόλης της Αμερικής, έχει ένα πρόβλημα: αισθάνεται αιχμάλωτος του Facebook, θύμα των κοινωνικών δικτύων. Δεν μπορεί πια ούτε να προγραμματίσει ούτε να διοικήσει, όταν είναι πολιορκημένος από τα διαρκή ηλεκτρονικά δημοψηφίσματα που αμφισβητούν κάθε απόφασή του. «Αισθάνομαι να ασφυκτιώ από τα social networks που δεν με αφήνουν να δουλέψω», εξομολογήθηκε τις προάλλες.
Κι όμως, ο ίδιος Μπλούμπεργκ που σήμερα δηλώνει θύμα οφείλει τον πλούτο του και την εξουσία του στην ηλεκτρονική τεχνολογία, στα δίκτυα των υπολογιστών, στη στιγμιαία ενημέρωση, στις οικονομικές πληροφορίες και τις τιμές του χρηματιστηρίου που λαμβάνουν διαρκώς οι εργαζόμενοι στη Γουόλ Στριτ, πράγματα δηλαδή που ο ίδιος δημιούργησε πριν από 30 χρόνια και τώρα έχουν ξεφύγει από τον έλεγχό του. Κι όπως λέει σήμερα, το Facebook, το Twitter, τα SMS εκφυλίζουν τον πολύπλοκο χαρακτήρα της διακυβέρνησης μιας μητρόπολης στην απλούστευση των άμεσων αντιδράσεων, υπέρ ή κατά, μ’ αρέσει ή δεν μ’ αρέσει.
Τις δηλώσεις αυτές τις έκανε ο Μπλούμπεργκ την περασμένη Τετάρτη στη Σιγκαπούρη, όπου του απονεμήθηκε ένα βραβείο αστικής βιωσιμότητας. «Τα social media καθιστούν όλο και πιο δύσκολες τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις στις πόλεις», τόνισε. «Είναι πολύ δύσκολο για κάποιον να πάρει μια απόφαση όταν υπάρχει διαρκής κριτική και μια εκλογική διαδικασία που πρέπει κάθε τόσο να λαμβάνεις υπόψη».
Ο μακροπρόθεσμος αστικός σχεδιασμός, συνέχισε ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης, «απαιτεί να δείχνεις ηγετικό χαρακτήρα, να σηκώνεσαι και να λες, ‘ξέρετε, με εκλέξατε, αυτό λοιπόν θα κάνουμε’, και όχι να θέτεις οποιαδήποτε απόφασή σου σε δημοψήφισμα».
Ο καθηγητής Κισόρε Μαμπουμπάνι από τη Σιγκαπούρη, που καθόταν δίπλα του, συμφώνησε πλήρως μαζί του. «Η κυβέρνησή μας συμμερίζεται την άποψή σας για τα social media», υπογράμμισε. «Κι εμείς έχουμε κάθε μέρα δημοψηφίσματα στη Σιγκαπούρη».
Όπως γράφει όμως ο Βιτόριο Τσουκόνι στη Ρεπούμπλικα, τη δυσαρέσκεια του πρώτου πολίτη της Νέας Υόρκης για τον ρόλο των κοινωνικών μέσων δικτύωσης είναι σίγουρο ότι τη συμμερίζονται και πολλές πολιτικές προσωπικότητες σε όλο τον κόσμο που είδαν την καριέρα τους να αλλάζει ή να καταρρέει εξαιτίας κινητοποιήσεων που οργανώθηκαν μέσω Διαδικτύου. Όταν έγινε γνωστό στη Μανίλα ότι το κοινοβούλιο είχε αθωώσει τον πρώην πρόεδρο Τζόζεφ Εστράντα για μια υπόθεση διαφθοράς, ήταν αρκετό να κυκλοφορήσει μέσω κινητών τηλεφώνων το σύνθημα «φορέστε μαύρα και πηγαίνετε στην πλατεία» για να πλημμυρίσει η πλατεία Επιφάνιο Ντος Σάντος με ένα εκατομμύριο ανθρώπους. Κι εκείνος κατηγόρησε τη «γενιά των SMS» ότι τον ανέτρεψε.
Από την Ουκρανία μέχρι την Αραβική Άνοιξη, από τις πρώτες προσπάθειες εξέγερσης στο Ιράν μέχρι την καθημερινή μάχη της κινεζικής δικτατορίας κατά των μπλόγκερ και του Internet, κανένας πολιτικός και καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να αγνοήσει τον ιστό που έχει πλέξει γύρω τους το Διαδίκτυο. Λίγο βοηθά το άνοιγμα σελίδων στο Facebook, όπου ο κυβερνήτης ή ο πολιτικός προσπαθεί να εξηγήσει, να καθησυχάσει, να προβλέψει. Το δίκτυο έχει τη δική του δυναμική.
Αυτό που στην πραγματικότητα καταγγέλλει ο Μπλούμπεργκ, και αποδεικνύουν οι έρευνες, δεν είναι η μόνιμη απειλή του στιγμιαίου δημοψηφίσματος εναντίον οποιασδήποτε διοικητικής απόφασης. Είναι η κυριαρχία του αρνητικού, η έμμεση ανωτερότητα της αντίθετης άποψης, που από τη φύση τους φέρνουν στο προσκήνιο και αναδεικνύουν τα νέα μέσα. «Είναι πολύ πιο εύκολο να γράψεις για να διαμαρτυρηθείς παρά για να εγκρίνεις», έγραψε η ειδικευμένη ιστοσελίδα Media Newswire Online.
Οι διαμαρτυρίες του Μπλούμπεργκ ακούγονται ελάχιστα ειλικρινείς, αλλά το ερώτημα που θέτει παραμένει: η εξουσιοδότηση με δημοκρατικό τρόπο κάποιων ανθρώπων να κυβερνήσουν μπορεί να συνυπάρξει με τη συνεχή παρακολούθηση των επιλογών τους; Η Νέα Υόρκη, για παράδειγμα, εξετάζει το ενδεχόμενο να κατασκευάσει επιτέλους μια νέα σήραγγα κάτω από τα νερά του ποταμού Χάντσον. Αυτό θα χρειαστεί τουλάχιστον δέκα χρόνια. Αλλά η αντίδραση των social networks είναι εντελώς αρνητική. Ευτυχώς για τον Μπλούμπεργκ, σε δέκα χρόνια κάποιος άλλος δήμαρχος θα κληθεί να βγάλει το φίδι από την τρύπα.