Κόκκινες, κίτρινες και μπλε σημαίες κυματίζουν στους δρόμους του Φένλο. Διάσπαρτα κομφετί στα δρομάκια του μεσαιωνικού κέντρου της πόλης είναι τα τελευταία απομεινάρια της γιορτής των Αποκριών που ολοκληρώθηκαν λίγες μέρες νωρίτερα. Με 36.000 κατοίκους, πάνω από 100.000 αν συμπεριληφθούν και οι γύρω κοινότητες, το Φένλο έγινε ευρύτερα γνωστό καθώς εδώ γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Γκέερτ Βίλντερς, ο λαϊκιστής ηγέτης του ολλανδικού κόμματος της Ελευθερίας (PVV).
Στις αρχές Μαρτίου, τίποτα δεν έδειχνε στην πόλη ότι αύριο, 15 του μηνός, θα διεξαχθούν βουλευτικές εκλογές. Μόνο ένα πανό στο κέντρο του Φένλο δείχνει τα πρόσωπα των υποψηφίων. Οι εκλογές φέτος έχουν ένα ειδικό βάρος. Το ακροδεξιό κόμμα PVV του Γκέερτ Βίλντερς ενδέχεται να αποσπάσει το 13% των ψήφων, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Θα γίνει το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στην Ολλανδία, μετά το VVD, το κυβερνών φιλελεύθερο «Κόμμα του Λαού για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία».
Σίγουρα όμως το PVV θα έρθει πρώτο στην επαρχία του Φένλο που καταλαμβάνει το νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, σφηνωμένο ανάμεσα στα βελγικά και γερμανικά σύνορα. Στις βουλευτικές εκλογές του 2012, το σημερινό κυβερνών κόμμα του Μαρκ Ρούτερ είχε αποσπάσει το 20% των ψήφων, δύο φορές περίπου πάνω από τον εθνικό μέσο όρο.
Παρότι η κοινότητα του Φένλο είναι αρκετά αποστασιοποιημένη από τις αυριανές εκλογές, αρκετοί κάτοικοι όταν ρωτήθηκαν μπήκαν ασμένως στη συζήτηση. Οι ριζοσπαστικές εθνικιστικές και αντι-ισλαμιστικές θέσεις του Βίλντερς περισσότερο προκαλούν εντύπωση παρά ανησυχούν. Το Κόμμα της Ελευθερίας θέλει να απαγορεύσει το Κοράνι∙ «και ο Αγών μου του Χίτλερ είναι απαγορευμένος στην Ολλανδία», αντιτείνει ο ηγέτης του κόμματος. Θέλει επίσης να κλείσει όλα τα τζαμιά της χώρας και να μπλοκάρει την είσοδο στην επικράτεια πολιτών από μουσουλμανικές χώρες. Στα τέλη Φεβρουαρίου ο Βίλντερς αποκάλεσε τους Μαροκινούς που ζουν στη χώρα «αποβράσματα» από τα οποία η Ολλανδία θα πρέπει να απαλλαγεί.
Λίγα τετράγωνα από το καφέ της Λίζμπεθ, βρίσκεται το τυροπωλείο της Αν. Η Αν στεναχωριέται που η προεκλογική εκστρατεία επικεντρώνεται σε θέματα μετανάστευσης και ελπίζει ότι τα σύνορα θα παραμείνουν ανοιχτά. «Οι άνθρωποι πρέπει να σταματήσουν να βλέπουν τους μετανάστες ως ομάδα, και να τους βλέπουν ως άτομα», ισχυρίζεται η τριαντατριάχρονη. «Ο καθένας είναι δυνητικά σε “αναζήτηση της τύχης του”, όπως τους αποκαλούν εδώ. Ολος ο κόσμος θέλει μία καλύτερη ζωή».
Αν και ο αναγνωρίσιμος από τα οξυζεναρισμένα μαλλιά του λαϊκιστής Βίλντερς γεννήθηκε στο Φένλο, πριν από 53 χρόνια, δεν έρχεται συχνά πια εδώ. Και όταν έρχεται, αποφεύγει να εμφανίζεται δημόσια. «Κάποιοι είναι υπερήφανοι που γεννήθηκε εδώ, κάποιοι λιγότερο», λέει χαμογελώντας ο Ζόε και προσθέτει ότι οι γονείς του θα τον ψηφίσουν. Ο ίδιος ο Ζόε είναι ψηφοφόρος του CDA, του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος που πλειοψηφεί στη Λιμβουργία, επαρχία ιστορικά προσκείμενη στον καθολικισμό.
Ο Ζόε, που για πολλά χρόνια ήταν πολιτικός ακτιβιστής, χαρακτηρίζει δύσκολη την παρούσα προεκλογική εκστρατεία και εκτιμά ότι το κόμμα του Βίλντερς θα γίνει το μεγαλύτερο κόμμα στο κοινοβούλιο, αποσπώντας 25 έως 30 έδρες. «Προς το παρόν, λέει, οι δημοσκοπήσεις του δίνουν ποσοστό από 19 έως 23 έδρες, έναντι 12 που κατέχει σήμερα».
Δίπλα στον Ζόε είναι η Αστριντ που ψηφίζει «αριστερά». «Το Ισλάμ είναι μια δικαιολογία. Είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση που μας ανησυχεί. Πολλοί εργαζόμενοι από την Ανατολική Ευρώπη εργάζονται εδώ με γελοίους μισθούς, ενώ υπάρχει ανεργία. Αυτή είναι η κύρια ανησυχία των κατοίκων του Φένλο», επιχειρηματολογεί η Αστριντ. Ο Ζόε όμως δεν συμφωνεί. Για αυτόν τα κύρια σημεία της προεκλογικής εκστρατείας είναι η «μετανάστευση, η ένταξη, η υγεία και ο σεβασμός των ολλανδικών και δυτικών αξιών».
Ειδικά το θέμα της υγείας προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους Ολλανδούς. «Τα τελευταία 15 χρόνια οι δαπάνες έχουν γίνει πολύ πιο ακριβές», λέει με καταγγελτικό τόνο ο 72χρονος Κλάους που ήρθε να ψωνίσει στη λαϊκή αγορά. Ο Κλάους θυμάται ότι την εποχή ακόμα που τα παιδιά του ζούσαν στο σπίτι πλήρωνε 100 ευρώ για ασφάλεια υγείας που κάλυπτε και τα τέσσερα μέλη της οικογένειας. Τώρα, λέει, είναι 385 ευρώ το άτομο τον χρόνο, συν 130 ευρώ τον μήνα συμπληρωματικά.
Στην Ολλανδία το σύστημα υγείας είναι ένα μείγμα δημόσιας και ιδιωτικής ασφάλισης. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, η συμμετοχή των ιδιωτών έχει σχεδόν διπλασιαστεί μέσα σε πέντε χρόνια, κατά μέσο όρο. «Πέρυσι, αναγκάστηκα να δώσω 300 ευρώ για μία οδοντιατρική εργασία», αναφωνεί αγανακτισμένος ο Κλάους. Μία αλλαγή πολιτικής στο χώρο της υγείας το 2008 είχε ως αποτέλεσμα να καταστούν πιο ακριβές οι ιατρικές δαπάνες για τους πολίτες.
Στο Φένλο, οι πολιτικές διαφωνίες φαίνονται ακόμα και στο τοπίο. Επάνω στη γέφυρα που ενώνει το Φένλο με το Βλέρικ ένα γκράφιτι γραμμένο με μεγάλα κίτρινα γράμματα ρωτά τον ακροδεξιό υποψήφιο: «Λοιπόν, Γκέερτ; Πολλές φωνές αλλά καμία λύση». Λίγες μέρες αργότερα, το γκράφιτι είχε καλυφθεί με μαύρη μπογιά.