«Όλη η χαρά κι η ευτυχία χάθηκαν», αφηγείται. Μόνη, τρομοκρατημένη για το πώς θα αντιδρούσε ο άντρας της, που είχε παντρευτεί πριν από δύο χρόνια, η 26χρονη γυναίκα αποφάσισε να το κρατήσει μυστικό.
«Ήμουν η τρίτη του γυναίκα κι η μικρότερη, έτσι αν πήγαινα στο σπίτι και του έλεγα ότι είμαι οροθετική, τόσο εκείνος όσο και άλλες του γυναίκες θα πίστευαν ότι έφερα τον ιό στην οικογένεια. Θα με έδιωχναν από το σπίτι.
Ήμουν απόλυτα εξαρτημένη από αυτόν—εκείνος φέρνει το ψωμί στο σπίτι. Δεν θα είχαμε τίποτα για να ζήσουμε», αφηγήθηκε η Ναλούμου στο Λονδίνο, όπου βρίσκεται ενόψει της αυριανής Παγκόσμιας Ημέρας Κατά του AIDS.
Η ιστορία της Ναλούμου δεν είναι ασυνήθιστη στην ανατολική Ουγκάντα και πολλές ακόμη περιοχές της Αφρικής όπου οι γυναίκες συχνά είναι απόλυτα εξαρτημένες από τους συζύγους τους ώστε να έχουν τροφή, στέγη και φάρμακα, και το AIDS αποτελεί σχεδόν πάντοτε αιτία στιγματισμού και κοινωνικού αποκλεισμού.
Με αντιρετροϊκά φάρμακα για μόλις έναν μήνα, και καθώς το νοσοκομείο απείχε δυόμισι ώρες με το λεωφορείο από το χωριό της, στην περιοχή Καμούλι, η γυναίκα δεν ήθελε να προκαλέσει υποψίες επιστρέφοντας εκεί για να πάρει κι άλλα φάρμακα.
Ακόμη κι αφού γέννησε, άρρωστη και πολύ αδύνατη, δεν είπε απολύτως τίποτα στην οικογένειά τους. Μια νοσοκόμα της είπε ότι πρέπει τα δίδυμα να τρέφονται αποκλειστικά με θηλασμό για να προστατευθούν. Καθώς έπασχε από οξύ υποσιτισμό, δεν ήταν σε θέση να το κάνει.
Περίπου το 40% των μολύνσεων από τις μητέρες σε παιδιά καταγράφεται όταν τα βρέφη τρέφονται με έναν συνδυασμό μητρικού γάλακτος και φόρμουλας γάλακτος ή άλλων τροφών. Ο συνδυασμός αυτός καθιστά τα νεογέννητα πιο ευάλωτα στον ιό.
Ένα από τα δίδυμα ασθένησε όταν ήταν ακόμη τεσσάρων μηνών και υπέκυψε. Η άλλη της κόρη εμφάνισε παρόμοια συμπτώματα όταν ήταν εννιά μηνών, αλλά επέζησε.
«Για το άρρωστο παιδί μου είπα ότι έπρεπε να κάνω ό,τι μπορούσα. Έκανα μικροδουλειές για τους γείτονες, τα πάντα για να μαζέψω χρήματα και να επιστρέψω στο νοσοκομείο», λέει.
Εκτιμάται ότι το 7,3% των πολιτών της Ουγκάντας από 15 ως 49 ετών είναι φορείς του HIV. Σε παγκόσμιο επίπεδο, 37 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τον ιό.
Η τύχη της Ναλούμου άλλαξε τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν άρχισε να δουλεύει στην mothers2mothers, μια διεθνή ανθρωπιστική οργάνωση με σκοπό να βοηθά μητέρες που έχουν μολυνθεί από τον HIV. «Απέκτησα φωνή, μισθό», εξηγεί.
Αλλά πριν αρχίσει να δουλεύει στην οργάνωση, έπρεπε να αποκαλύψει στην οικογένειά της την κατάστασή της. Όλα τα μέλη της οικογένειας υποβλήθηκαν σε εξετάσεις. Ο σύζυγός της και η μια από τις άλλες συζύγους του διαπιστώθηκε ότι ήταν οροθετικοί.
Ο άνδρας της την υποστήριξε, αλλά ορισμένοι άλλοι συγγενείς της όχι. Μια από τις αδελφές της απαίτησε να της δώσει όσα περιουσιακά στοιχεία είχε, αφού πλέον κέρδιζε χρήματα, προσθέτοντας ότι θα πεθάνει σύντομα. Οι γείτονες άρχισαν να ρωτούν γιατί έκανε μαθήματα σε άλλες γυναίκες, καθώς θεωρούσαν πως θα πέθαινε πριν τελειώσει ο κύκλος των σεμιναρίων που άρχισε.
Αλλά η υγεία της βελτιώθηκε, και οπλισμένη με τα αντιρετροϊκά φάρμακα και τη γνώση που χρειαζόταν, έκανε άλλα δύο παιδιά, στα οποία δεν μεταδόθηκε ο HIV.
Σήμερα, βοηθά άλλες μητέρες που είναι αντιμέτωπες με τον ιό και τις διδάσκει πώς οι ίδιες και τα παιδιά τους μπορούν να ζήσουν φυσιολογικές ζωές μένοντας υγιείς.
Η μεγάλη της κόρη, η Τζόλια, οκτώ ετών σήμερα, αντιμετωπίζει όμως ακόμη προβλήματα υγείας. Πέρυσι, ρώτησε γιατί μόνο εκείνη και κανένα άλλο από τα αδέλφια της πρέπει να παίρνει φάρμακα κάθε μέρα. Οι γονείς της αναγκάστηκαν να της εξηγήσουν τι συνέβαινε. «Έκλαιγα μέρα-νύχτα», αφηγείται η Ναλούμου.
Τα τελευταία 15 χρόνια η διεύρυνση της χορήγησης αντιρετροϊκής θεραπείας επιτεύχθηκε με ταχείς ρυθμούς και σήμερα στην Αφρική πάνω από 11 εκατομμύρια άνθρωποι λαμβάνουν φάρμακα, από μόλις 11.000 το 2000, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Η οργάνωση mothers2mothers βοηθά το 25% των εγκύων στις εννέα χώρες όπου δρα. Οι γυναίκες αυτές αρχίζουν αντιρετροϊκή θεραπεία μόλις διαπιστωθεί ότι είναι οροθετικές και τη συνεχίζουν εφ’ όρου ζωής. Αυτό μειώνει δραματικά τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού στα παιδιά τους και στους συζύγους τους.
Τα νεογνά υποβάλλονται σε θεραπεία αμέσως μόλις γεννηθούν, για το ενδεχόμενο να μολύνθηκαν κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Οι γυναίκες ενθαρρύνονται να τρέφουν τα παιδιά τους αποκλειστικά με φόρμουλα —ένα έξοδο που πολλές δεν μπορούν να καλύψουν— ή αποκλειστικά με μητρικό γάλα.
Χάρη σε αυτές τις πρωτοβουλίες, η μετάδοση του ιού από τις μητέρες στα παιδιά έχει μειωθεί σχεδόν στο μηδέν, σημειώνει η οργάνωση mothers2mothers.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ