Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν αργά τη νύχτα να υποστηρίξουν τις θέσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας για περιορισμένες αλλαγές στη βασική συνθήκη που διέπει τη λειτουργία της ένωσης ώστε να δημιουργήσουν αμυντικούς μηχανισμούς έναντι μίας νέας οικονομικής κρίσης.
Στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν ότι χρειάζονται αλλαγές ώστε να δημιουργηθεί ένα μόνιμο σύστημα διαχείρισης προβλημάτων με τα χρέη των κρατών-μελών και ενέκριναν αυστηρότερους κανόνες για τους προϋπολογισμούς, που περιλαμβάνουν κυρώσεις σε βάρος των κρατών που δεν ελέγχουν τα ελλείμματα και το χρέος τους.
Ωστόσο το Βερολίνο δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την υποστήριξη που επιδίωκε για την άρση του δικαιώματος ψήφου των κρατών-μελών που παραβιάζουν τους κανόνες.
Οι ηγέτες ζήτησαν από τον πρόεδρο του ευρωπαϊκού συμβουλίου, Χέρμαν φαν Ρομπάι να επεξεργασθεί τις αλλαγές στη συνθήκη της Λισαβόνας, ώστε να επιτευχθεί συμφωνία στη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου και εκείνος δεσμεύθηκε ότι θα συνεργασθεί για το θέμα αυτό με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
“Σήμερα λάβαμε σημαντικές αποφάσεις για την ενίσχυση της ζώνης του Ευρώ”, δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκου Συμβουλίου. “Προτείνουμε έναν ισχυρό και αξιόπιστο μηχανισμό αντιμετώπισης κρίσεων για να διασφαλίσουμε την χρηματο-οικονομική σταθερότητα στο σύνολο της Ευρωζώνης”, πρόσθεσε.
Η Γερμανία, που είναι η μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη, υποστηρίζει ότι ένα μόνιμο σύστημα πρέπει να αντικαταστήσει το δίχτυ ασφαλείας των 440 δισεκατομμυρίων Ευρώ, που δημιουργήθηκε το Μάιο για τα κράτη της Ευρωζώνης και το οποίο θα χρηματοδοτείται μερικώς από τον ιδιωτικό τομέα και θα θέτει αυστηρούς όρους.
Αρχικώς η Γαλλία και η Γερμανία αντιμετωπίσθηκαν με επιφυλακτικότητα από τις υπόλοιπες χώρες, όταν έθεσαν ζήτημα αλλαγής της συνθήκης. Οι περισσότεροι ηγέτες εξέφρασαν αντιρρήσεις για τις αλλαγές που πρότειναν Βερολίνο και Παρίσι, σε μία συνθήκη στην οποία κατέληξαν μετά από οκτώ χρόνια διαπραγματεύσεων και έγινε νόμος μόλις πριν από δέκα μήνες.
Ωστόσο στη συνέχεια οι ηγέτες αποδέχτηκαν, κάποιες φορές με επιφυλάξεις, τις μικρές αλλαγές που χρειάζονται για να προστατευθεί το Ευρώ. Η Βρετανία πάντως έθεσε ως όρο να περιοριστούν οι δαπάνες της ΕΕ και η Πολωνία συνέδεσε την υποστήριξή της με μία συμφωνία για τη μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό, όπως έγινε γνωστό από διπλωμάτες.
“Υπήρξε μια γενική συμφωνία γύρω από το τραπέζι ότι θα υπάρχει μια πιθανότητα περιορισμένων αλλαγών στη συνθήκη της Λισσαβώνας, κυρίως θέτοντας το μηχανισμό κρίσεων στην ευρωζώνη σε μία πιο στέρεη βάση”, δήλωσε αργά το βράδυ της Πέμπτης ένας διπλωμάτης της ΕΕ.
Αλλος διπλωμάτης επιβεβαίωσε πως οι ηγέτες συμφώνησαν στη σύνοδο κορυφής πως θα πρέπει να γίνουν περιορισμένες αλλαγές στη συνθήκη και εργάζονται για την ακριβή διατύπωση της εντολής για τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρόμπεϊ, προκειμένου να ετοιμάσει τις αλλαγές αυτές.
Οι διπλωμάτες δήλωσαν πως η εντολή από τους ηγέτες θα έχει τη μορφή ενός σύντομου κειμένου και θα υπογραμμίζει την ανάγκη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εμπλακεί στην προπαρασκευαστική εργασία.
Οι 27 αποφάσισαν νωρίτερα οτι για πρώτη φορά, οι κυρώσεις θα μπορούν να αποφασίζονται για προληπτικούς λόγους.
Ετσι εάν μία χώρα παρουσιάσει πολύ αυξητικές τάσεις στην υπέρβαση φερ’ ειπείν του ευρωπαϊκού ορίου δημοσιονομικού ελλείμματος (3% του ΑΕΠ) θα κινδευνεύει με κυρώσεις.
Κυρώσεις προβλέπονται επίσης, για πρώτη φορά, σε χώρες που όχι απλά εμφανίζουν χρέος άνω του το 60% του ΑΕΠ αλλά δεν δείχνουν και τάσεις ταχείας αποκλιμάκωσής του.
Η έκθεση που εγκρίθηκε το βράδυ της Πέμπτης, αναφέρει επίσης πως οι χώρες της ΕΕ κρίνουν «απαραίτητη» τη δημιουργία ενός «μηχανισμού επίλυσης κρίσεων, κάτι που ουσιαστικά διαιωνίζει το Ταμείο Στήριξης των χωρών του ευρώ που δημιουργήθηκε την άνοιξη για την ελληνική περίπτωση.
Το σχέδιο αυτό, που ετοιμαζόταν υπό την εποπτεία του προέδρου της ΕΕ από την περασμένη άνοιξη προκειμένου να σκληρύνει το ευρωπαϊκό Σύμφωνο Σταθερότητας, αποτέλεσε ήδη αντικείμενο συμφωνίας των ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών την περασμένη εβδομάδα.
Για πρώτη φορά, οι κυρώσεις θα έχουν την μορφή δεσμευμένων τραπεζικών καταθέσεων.
Νωρίτερα ο Πρόεδρος της ΚΟΜΙΣΙΟΝ Μανουέλ Μπαρόζο είχε πει όχι στην αλλαγή της συνθήκης της Λισσαβώνας.
«Το βρίσκω απαράδεκτο η αλλαγή της συνθήκης να εξυπηρετεί στην ελάττωση των δικαιωμάτων ψήφου», δήλωσε ο Μπαρόζο σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε πριν την έναρξη των εργασιών της Συνόδου, εμφανίστηκε όμως διαλλακτικός στο ενδεχόμενο αλλαγών στη Συνθήκη, για να αποκτήσει η ευρωζώνη ένα δίχτυ χρηματοπιστωτικής ασφάλειας.
Δεν είναι μόνο ο Μπαρόζο που διαφωνεί. Το ίδιο γίνεται και με την πλειοψηφία των κρατών-μελών, μεταξύ τους και η Ελλάδα. «Οι κυρώσεις κατά των χωρών που έχουν μεγάλα ελλείμματα ή χρέος “θα πρέπει να είναι οικονομικές και να μην αφορούν τα δικαιώματα ψήφου κατά τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ», σημείωσε ο Σουηδός πρωθυπουργός Φρέντρικ Ράινφελντ. Στο ίδιο πνεύμα και ο Δανός ομόλογός του Λαρς Λόκε Ράσμουσεν σημείωσε ότι δεν τάσσεται υπέρ αυτής της επιλογής.