Το δίλημμα δίχασε τα συνδικάτα, η προεκλογική εκστρατεία ενόψει του δηµοψηφίσµατος ήταν γεµάτη ένταση και πάθος. Το αποτέλεσµα; Οι εργαζόµενοι της Fiat στο Τορίνο ψήφισαν «ναι» στην αναθεώρηση των συµβάσεων εργασίας τους επί τα χείρω.
Οι κάλπες στήθηκαν στο Μιραφιόρι την περασµένη Πέµπτη και σφραγίστηκαν αργά το βράδυ της Παρασκευής.
Στο δίλημμα που είχε θέσει ο εκτελεστικός διευθυντής και κατά πολλούς σωτήρας της εταιρείας Σέρζτιο Μαρκιόνε έσπευσε να απαντήσει η συντριπτική πλειονότητα των 5.500 υπαλλήλων τού πιο παλιού και µεγαλύτερου εργοστασίου της ιταλικής αυτοκινητοβιοµηχανίας. Το αποτέλεσµα έβγαλε 54% «ναι» στην πρόταση Μαρκιόνε, 46% «όχι».
Κατά της πρότασης είχε ταχθεί η Οµοσπονδία Μετάλλων FIOM, το πανίσχυρο συνδικάτο των εργατών στιςαλυσίδες συναρµολόγησης. Περισσότεροι από τους µισούς εργάτες συντάχθηκαν µε το «όχι» της συνδικαλιστικής τους ηγεσίας, όπως φάνηκε από τα επιµέρους αποτελέσµατα. Αντιθέτως, οι υπάλληλοι του εργοστασίου, οι «χαρτογιακάδες» όπως τους αποκαλούν περιφρονητικά οι εργάτες στην αλυσίδα συναρµολόγησης, ψήφισαν µαζικά υπέρ της πρότασης Μαρκιόνε.
Για τους εργαζοµένους του εργοστασίου, το αποτέλεσµα σηµαίνει ότι το εργοστάσιο θα λειτουργεί µετρεις βάρδιες αντί για δύο και πως οι πόρτες του θα ανοίγουν και τα Σάββατα. Στη νέα σύµβαση προβλέπεται επίσης αύξηση των υποχρεωτικών υπερωριών, αυστηροποίηση της χορήγησης αναρρωτικής άδειας σε ηµέρες που «κολλάνε» µε Σαββατοκύριακα και περιόδους εορτών και µείωση του χρόνου του διαλείµµατος που δικαιούται κάθε εργαζόµενος.
Σε αντάλλαγµα ο Σέρτζιο Μαρκιόνι δεσµεύεται ότι δεν θα µεταφέρει το εργοστάσιο σε άλλη χώρα και πως θα αυξηθεί η παραγωγή αυτοκινήτων Fiat και Chrysler στο Τορίνο. Με άλλα λόγια, το εργοστάσιο των 2 εκατ. τετραγωνικών µέτρων που άνοιξε τις πόρτες του το 1939θα εξακολουθήσει να λειτουργεί. Το «ναι» στο δηµοψήφισµα ξεπερνά κατά πολύ τα όρια του Μιραφιόρι. Oπως επισηµαίνουν αναλυτές, σηµατοδοτεί το τέλος των συλλογικών συµβάσεων εργασίας στην Ιταλία ανοίγοντας τον δρόµο για επιχειρησιακές συµβάσεις µε δυσχερείς όρους για τους εργαζoµένους και την κατάργηση δικαιωµάτων που κατακτήθηκαν µεταπολεµικά µε αγώνες και πιέσεις από τα συνδικάτα. Το αποτέλεσµα στο δηµοψήφισµα θα απογοήτευε – αν δεν εξόργιζε – τον «Μίµη τον Σιδερά», τον µαχητικό εργάτη στην κλασική ταινία της Λίνα Βερτµίλερ, όπως απογοήτευσε τους συναδέλφους του της Οµοσπονδίας Μετάλλων.
Είναι χαρακτηριστικό, ωστόσο, ότι υπέρ της πρότασης Μαρκιόνε είχε ταχθεί ο Πιέρο Φάσινο, υποψήφιος δήµαρχος της Κεντροαριστεράς στο Τορίνο. Από την άλλη πλευρά, οι υπογραφές υπέρ του «όχι» που συγκεντρώθηκαν µε πρωτοβουλία του συγγραφέα Αντρέα Καµιλιέρι και του πολιτικού φιλόσοφου Πάολο Φλόρες ντ’ Αρκάις δεν ξεπέρασαν τις 61.000. Το «ναι» στο Μιραφιόρι ήταν το δεύτερο µετά το «ναι» των εργαζοµένων στο εργοστάσιο της Fiat στην Καµπανία τον περασµένο Ιούλιο.
«Ή προσαρµοζόµαστε στις νέες συνθήκες ή κλείνουµε εδώ και πάµε αλλού», είχε διαµηνύσει και στις δύο περιπτώσεις ο Σέρτζιο Μαρκιόνε, ο άνθρωπος που ανέλαβε τις τύχες της Fiat το 2004. Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Μαρκιόνε δεν έσωσε µόνο την εταιρεία από τη χρεοκοπία αλλά και την οδήγησε και στην κατάκτηση της αµερικανικής αγοράς µε την αγορά του 25% της Chrysler γεµίζοντας µε ρίγη εθνικής υπερηφάνειας τους Ιταλούς. Ο στόχος του Μαρκιόνε είναι σαφής: η παραγωγή της Fiat – Chrysler πρέπει να φτάσει τις 6 εκατοµµύρια µονάδες τον χρόνο για να αντέξει στον παγκόσµιο ανταγωνισµό.
«Το 25% των 100.000 εργατών µεταλλουργίας της περιοχής είναι άνεργοι. Η µοναδική επένδυση που προβλέπεται είναι αυτή που προτείνει η Fiat. ∆εν υπάρχει εναλλακτική λύση. Χωρίς δουλειά δεν έχει νόηµα να µιλάµε για εργασιακά δικαιώµατα», δήλωνε την παραµονή του δηµοψηφίσµατος στην εφηµερίδα «Le Monde» ο τοπικός επικεφαλής του πανίσχυρου κεντροαριστερού συνδικάτου CGIL, στο οποίο ανήκει η Οµοσπονδία Μετάλλων FIOM. Παρά τη μαχητικότητά της, τα πανό και τα συνθήµατα, η προεκλογική εκστρατεία των µεταλλουργών έξω από το εργοστάσιο στο Μιραφιόρι δεν έφερε το επιθυµητό αποτέλεσµα. Και το αποτέλεσµα – σηµειώνουν οι αναλυτές – αφήνει ένα βαθύ τραύµα στα συνδικάτα και µάλιστα σε µια περίοδο οικονοµικής και κοινωνικής αβεβαιότητας.