Το πακέτο, ύψους 54 δισεκατομμυρίων ευρώ, που περιλαμβάνει αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών, καταρτίστηκε με στόχο τον ισοσκελισμό του προϋπολογισμού ως το 2013, που αποφασίστηκε μετά τις έντονες πιέσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), που ζητούσε να αναληφθεί δράση για να μειωθεί το τεράστιο ιταλικό κρατικό χρέος, που ανέρχεται σε 1,9 τρισ. ευρώ.
Για να επιταχύνει την έγκριση του νομοσχεδίου, η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι συνοδεύει την ψήφισή του με την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης, όπως έκανε και στη Γερουσία την περασμένη εβδομάδα. Η ψηφοφορία αναμένεται να αρχίσει στις 15:00 (ώρα Ελλάδας) και η οριστική έγκριση του νομοσχεδίου αναμένεται να έχει αποπερατωθεί στις 19:00 (ώρα Ελλάδας).
Ωστόσο το εάν το πακέτο λιτότητας θα αρκέσει για να θέσει τέλος στην κρίση που έχει οδηγήσει το κόστος του δανεισμού της Ιταλίας σε σχεδόν μη βιώσιμα επίπεδα μένει ακόμη να φανεί. Χθες, η Ιταλία διέθεσε 5ετή ομόλογα αξίας 6,49 δισεκατομμυρίων ευρώ με επιτόκιο-ρεκόρ. Τα επιτόκια των 10ετών ιταλικών ομολόγων ανέβηκαν χθες στο 5,7%, όχι πολύ πιο χαμηλά από το 6% όπου βρίσκονταν πριν από την παρέμβαση της ΕΚΤ στην δευτερογενή αγορά. Το σπρεντ (η διαφορά απόδοσης από τα γερμανικά 10ετή ομόλογα) έφθασε έως και τις 404 μονάδες βάσης πριν υποχωρήσει στις 387 το απόγευμα.
Σύμφωνα με αναλυτές, η «πολύ μεγάλη για να διασωθεί» — με τον τρόπο που συνέβη στις περιπτώσεις της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας — Ιταλία, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, είναι ενδεχόμενο να προκαλέσει μια κρίση ικανή να διαλύσει το ενιαίο νόμισμα.
Καθώς ο Μπερλουσκόνι συνεχίζει να κατατρύχεται από μια σειρά σκανδάλων και τρεις δίκες, ενώ η δήλωσή του πως είχε κρατήσει την Ιταλία «εκτός» της κρίσης χρέους αποδείχθηκε ρηχή τους τελευταίους μήνες, αυξάνονται οι προτροπές να παραιτηθεί.
Η ανάπτυξη της ιταλικής οικονομίας αναμένεται ότι θα είναι ασθενική (1% το 2011 και το 2012 προβλέπει η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας), γεγονός που αναλυτές υποστηρίζουν πως αποτελεί ακόμα μία ένδειξη ότι η Ιταλία δεν θα μπορεί να εξυπηρετήσει το χρέος της μακροπρόθεσμα. Αξιωματούχοι έχουν ήδη πει πως θα ληφθούν περαιτέρω μέτρα μόλις εγκριθεί το πακέτο μέτρων λιτότητας — όπως η πώληση κρατικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς και η προώθηση περαιτέρω «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων».
Ο Μπερλουσκόνι λέει ότι θα προχωρήσει στη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση «εμποδίων» για την ανταγωνιστικότητα, όπως η απελευθέρωση των απολύσεων, το άνοιγμα αγορών και η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου.
Στα μέτρα που προβλέπει το πακέτο λιτότητας περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η αύξηση του φόρου προστιθέμενης αξίας κατά μία μονάδα, η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης για τις γυναίκες και η επιβολή ειδικού τέλους στις εταιρίες ενέργειας.
Ο Μπερλουσκόνι έκανε χθες μια επίσκεψη της τελευταίας στιγμής στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο για να συζητήσει σχετικά με την κρίση, αποφεύγοντας έτσι την εμφάνισή του ενώπιον ενός δικαστηρίου.
Διαβεβαίωσε τον πρόεδρο της ΕΕ Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ ότι σήμερα «η Ιταλική Βουλή θα δώσει την οριστική της έγκριση» στο πακέτο λιτότητας. Ο Βαν Ρόμπεϊ χαρακτήρισε το πακέτο λιτότητας «φιλόδοξο» και πρόσθεσε ότι η υιοθέτησή του είναι «σημαντική όχι μόνο για την Ιταλία, αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη». Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, που ο Μπερλουσκόνι συνάντησε στο Στρασβούργο — όπως αργότερα και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Γέρζι Μπούζεκ –, δήλωσε ότι «η ταχεία, αποτελεσματική και κατά γράμμα εφαρμογή» των μέτρων είναι «απολύτως απαραίτητη».
Ο Μπερλουσκόνι επιτέθηκε εκ νέου στην ιταλική κεντροαριστερά, αποκαλώντας «παράδοξο» το ότι επικρίνει την κυβέρνησή του παρότι συμφωνεί ότι χρειάζεται λιτότητα και ο «χρυσός κανόνας» — η τροποποίηση του Συντάγματος ώστε να ενταχθεί σε αυτό ένα όριο για το χρέος και να προβλέπεται ισοσκελισμένος προϋπολογισμός. «Θέλουν να ανατρέψουν την κυβέρνηση χωρίς να συνειδητοποιούν ότι έτσι θα ανατρέψουν την Ιταλία. Ξεκάθαρα θέλουν να καταστρέψουν την εικόνα του πρωθυπουργού αλλά κάνοντάς το αυτό, κατά την γνώμη μου, καταστρέφουν την εικόνα της χώρας», υποστήριξε.
Ο Μπερλουσκόνι εκτίμησε παράλληλα πως «όλες» οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ «γνωρίζουν» ότι η αύξηση του ελάχιστου ηλικιακού ορίου συνταξιοδότησης είναι μια καλή ιδέα, αλλά φοβούνται να προχωρήσουν στη λήψη ενός τέτοιου μέτρου «διότι θα χάσουν ψήφους». Εάν οι Βρυξέλλες τις «ανάγκαζαν, τις διέταζαν» να το πράξουν, «όλες οι κυβερνήσεις θα ήταν ευτυχείς».