Αν και τελευταίως η προσοχή έχει στραφεί στα οικονομικά προβλήματα της Ευρώπης, οι πρόσφατες κινήσεις της Κίνας θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν την αρχή μιας παρόμοιας – πλην όμως σαφώς μεγαλύτερης – κεφαλαιακής στενότητας στις Η.Π.Α.
Εάν γινόταν απονομή χρυσού μεταλλίου στη χώρα με τα δριμύτερα οικονομικά προβλήματα, η Ελλάδα θα βρισκόταν πιθανώς στη δυσάρεστη θέση να διεκδικήσει επάξια τον τίτλο αυτό. Εντούτοις και σε πείσμα της υπερβολής των Μ.Μ.Ε., μεγαλύτερες καταστροφές από αυτή της Ελλάδας βρίσκονται προ των πυλών.
Η Ελλάδα είναι απλώς μία από εκείνες τις χώρες που ενέδιδαν εδώ και καιρό σε σπατάλες πολύ μεγαλύτερες απ’ όσο τους επέτρεπαν τα πραγματικά τους μέσα. Σε κάποιο σημείο, ωστόσο, και η Αμερική αναμένεται να βιώσει τις συνέπειες από την εστίαση της παγκόσμιας κοινότητας στις δικές ης «αρρυθμίες».
Πέραν του μεγέθους, η μεγάλη διαφορά των Η.Π.Α. από την Ελλάδα (τουλάχιστον για την ώρα) είναι το ότι η τελευταία δεν έχει πλέον δικό της πιεστήριο για να τυπώσει χρήμα – όπως άλλωστε και όλες οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης. Αυτό είναι και το ουσιαστικό πρόβλημα, τουλάχιστον για όσο υφίσταται το Ευρώ.
Η αξία των παγκόσμιων νομισμάτων
Το θέμα αυτό υπήρξε αντικείμενο μελέτης του εξαιρετικού άρθρου, του Niall Ferguson, με τίτλο «Η Ελληνική Κρίση έρχεται στην Αμερική» (The Greek crisis is coming to America) που κυκλοφόρησε στις 10 Φεβρουαρίου στο αντίστοιχο τεύχος των Financial Times.
Όπως ανέφερε, “To πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι πολύ μεγαλύτερο από μια κρίση που εντοπίζεται αποκλειστικά στις χώρες της Μεσογείου και που φέρει το – παραπέμπον σε φάρμα – ακρωνύμιο «PIIGS» (ακρωνύμιο που συγκεντρώνει τα αρχικά των Ευρωπαϊκών χωρών που πλήττονται οικονομικά αυτή την περίοδο – δηλαδή της Πορτογαλίας, της Ιταλίας, της Ιρλανδίας, της Ελλάδας και της Ισπανίας – η παράφραση του οποίου παραπέμπει στην Αγγλική λέξη «pigs» – γουρούνια). Πρόκειται για μια δημοσιονομική κρίση ολόκληρου του Δυτικού κόσμου, της οποίας οι επιπτώσεις φτάνουν πολύ βαθύτερα από ότι υπολογίζουν σήμερα οι αναλυτές.”
Όσον αφορά την επίλυση του Ελληνικού προβλήματος, ο Ferguson αναφέρει τρία πιθανά σενάρια: “ Είτε θα έχουμε να κάνουμε με «μια από τις πλέον ταλαίπωρες καταστάσεις δημοσιονομικής στενότητας στη νεότερη Ευρωπαϊκή ιστορία» ή με «μια απόλυτη χρεοκοπία» ή με «κάποιου είδους διάσωση»”.
Έχοντας περιγράψει αυτές τις εκδοχές, ο Ferguson συνεχίζει, “οι διάφορες ιδιοσυγκρασίες των λαών της Ευρωζώνης δεν πρέπει να μας αποσπάσουν από τη γενικότερη φύση της κρίσης, η οποία πλήττει την πλειονότητα των οικονομιών του Δυτικού κόσμου. Πρόκειται γι’ αυτό που ονομάζουμε μορφοκλασματική γεωμετρία του χρέους: Το πρόβλημα είναι ουσιαστικά το ίδιο, από την Ισλανδία στην Ιρλανδία και από τη Βρετανία στις Η.Π.Α. – μόνο το μέγεθός του ποικίλει ανάλογα.” (ο παραλληλισμός που κάνει ο Ferguson σ’ αυτό το σημείο για να περιγράψει τις τεράστιες οικονομικές υποχρεώσεις των Η.Π.Α. είναι ο εξής: “Το κρατικό χρέος των Η.Π.Α. είναι ένα καταφύγιο τόσο ασφαλές όσο ήταν και αυτό του Pearl Harbor το 1941…”)
Ένα ενδιαφέρον ζήτημα, το οποίο θίγει και ο ίδιος ο Ferguson στη συνοπτική αναφορά του, είναι το εξής: “Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε το γεγονός του ότι η αρχή της δημοσιονομικής κρίσης στη Δύση έγινε στην Ελλάδα με τη γέννηση αυτού καθαυτού του Δυτικού πολιτισμού στη χώρα αυτή. Σύντομα θα διασχίσει το δίαυλο προς τη Βρετανία, ωστόσο, το ερώτημα παραμένει πότε θα φτάσει στο τελευταίο προπύργιο της Δυτικής ισχύος, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.” Αυτό λοιπόν, που πραγματικά διερωτάται ο Ferguson είναι το “πότε θα ξεκινήσει η κεφαλαιακή κρίση στην Αμερική, ενώ φυσικά δεν υπάρχει απάντηση σε αυτό το ερώτημα.”
Άσχημα νέα: Ξεκίνησε το «άδειασμα» του Δολαρίου
Τα πρώτα σημάδια άρχισαν να διαφαίνονται ύστερα από τα προσφάτως δημοσιευμένα στοιχεία της Treasury International Capital (TIC) του μηνός Δεκεμβρίου, όπου η Κίνα εμφανίζεται, όχι μόνο να έχει σταματήσει την αγορά Αμερικανικών κρατικών ομολόγων, αλλά έχει ξεκινήσει και τη ρευστοποίησή τους (μέσα από την συνήθη τακτική, κατά πάσα πιθανότητα, του να αφήνουν να παρέρχεται η ωρίμανση των τοποθετήσεών τους κι εφαρμόζοντας τη μέθοδο run off). To μέγεθος της εν λόγω ρευστοποίησης του Δεκεμβρίου ξεπέρασε τα $34 δις, μειώνοντας τις θέσεις των Κινέζων σε περίπου $755 δις.
Όπως φαίνεται, οι μείωση αυτή των Κινεζικών θέσεων, συνεχίζεται τώρα από τους Ιάπωνες που σίγουρα θα ήταν οι τελευταίοι που θα έπαιζαν το ρόλο του κορόιδου σε αυτή την ιστορία.
Εκκίνηση μιας νέας κεφαλαιακής κρίσης;
Με δύο (εκτός από την Κίνα ο έτερος είναι η Ρωσία) από τους σημαντικότερους επενδυτές των Η.Π.Α. να έχουν μειώσει τις θέσεις τους σε δολάρια, αυτό μοιραία θα οδηγήσει στην αποδυνάμωση του νομίσματος και/ή σε αύξηση των επιτοκίων. Αυτό μάλλον θα πυροδοτήσει και την αρχή της κεφαλαιακής κρίσης. Προτού πάντως δούμε το δολάριο να αποδυναμώνεται ή τα επιτόκια στις Η.Π.Α. να σκαρφαλώνουν ίσως να έχει βρεθεί κάποια λύση στην Ελληνική κρίση. Με δεδομένα όμως ότι η μέση ωρίμανση του χρέους στις Η.Π.Α. είναι μικρότερη των τεσσάρων ετών, η Αμερική θα κληθεί να σηκώσει κάπου παρακάτω το δικό της σταυρό, όπως κάνει τώρα η Ελλάδα.