Ομως, στις μέρες μας η ικανότητα ασφαλούς πρόβλεψης, όπως επανειλημμένα τονίσαμε, έχει περιοριστεί, για να μην πούμε εκμηδενιστεί, εξαιτίας της πολυπλοκότητας του κόσμου που ζούμε και της πολυπαραγοντικότητας, που καθιστά παρακινδυνευμένη την κάθε …μαντική διάθεση και επιχείρηση.
Το μόνο που μπορεί να κάνει κάποιος προσεγγίζοντας έντιμα το θέμα είναι να συνθέσει, στο μέτρο του δυνατού το παζλ των πιθανών μελλοντικών εξελίξεων και να δώσει τροφή για σκέψη, προβληματισμό και συζήτηση και όχι για …χρησμούς.
Τούτων λεχθέντων θα επιχειρήσουμε να ιχνηλατήσουμε το περιβάλλον και το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί η χώρα μας το 2017, ώστε να μπορέσουμε να δούμε την πιθανή πορεία των πραγμάτων.
Αρχίζουμε από το διεθνή περίγυρο, αφού από αυτόν εξαρτώνται οι δύο μεγάλες αποφάσεις, δηλαδή η αξιολόγηση και η ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ, ώστε να μπορέσει η χώρα να κινηθεί πιο αποφασιστικά στο δόμο της ανάπτυξης μέσω της οποία μόνο μπορεί να αφήσει πίσω την κρίση.
Το 2016 μας κληροδότησε δύο μεγάλες ανατροπές, το Brexit και την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ. Η δεύτερη είναι πολύ πιο σημαντική, αφού αναμένεται να αλλάξει πλευρές της διεθνούς παρουσίας των ΗΠΑ και να βοηθήσει, αν κύκλοι στις ΗΠΑ δεν την καταστήσουν απαγορευτική, την προσέγγιση με τον Πούτιν.
Ο δεύτερος πολύ σημαντικός παράγοντας είναι οι εκλογές στη Γαλλία και ενδεχόμενη εκλογή Φιγιόν στην προεδρία (το πλέον πιθανό σενάριο εκτός συγκλονιστικού απροόπτου), αφού θα δούμε άλλη μία προσέγγιση να γίνεται πιο κοντινή. Εκείνη της Γαλλίας με τη Ρωσία και επομένως την ισχυροποίηση του Πούτιν, ο οποίος σημειωτέον έχει κερδίσει πόντους τον τελευταίο καιρό και στο μέτωπο της Συρίας.
Οι δύο αυτές προσεγγίσεις αναμένεται να επιδράσουν στην Ευρώπη πιο καθοριστικά, ακόμα και από τις εκλογές στη Γερμανία, αφού το τρίγωνο Τραμπ-Πούτιν-Φιγιόν αναμένεται να επιδράσει και στις εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θα αναβαθμίσει το ρόλο της Γαλλίας στον άξονα Βερολίνου-Παρισιού και αναμένεται να καταστήσει πολύ πιο δύσκολες, ως αδύνατες, επιλογές τύπου Σόιμπλε για μικρότερη γερμανική Ευρώπη. Η οποία -για να το κλείσουμε χωρίς πολλά λόγια- δεν πρόκειται να διαλυθεί τουλάχιστον το 2017.
Προχωρώντας ένα βήμα περισσότερο, ο κίνδυνος διάλυσης είναι μικρότερος από το 2010 και εξάλλου ιστορικές δημιουργίες δεκαετιών, μπορεί να διαλυθούν μόνο ύστερα από πολλά χρόνια παρακμής, όπως έδειξε και η περίπτωση της Σοβιετικής Ενωσης.
Το άλλο μέτωπο που αναμένεται να ασκήσει επίδραση στη χώρα μας είναι οι εξελίξεις στην Τουρκία και στη Μέση Ανατολή και ιδίως στη Συρία.
Τυχόν εμπέδωση της εκεχειρίας θα καταστήσει το προσφυγικό λιγότερο οξύ πρόβλημα. Ομως, η Τουρκία αναμένεται να βρεθεί σε δυσκολότερη θέση, αφού στα εξωτερικά προβλήματα που αντιμετωπίζει (κουρδικό κράτος, ανταγωνισμός με το Ιράν) θα προστεθούν οικονομικά τα οποία το 2017 εκτιμάται ότι θα επιδεινωθούν, τόσο από τη φυγή κεφαλαίων και επενδύσεων, όσο και από την περαιτέρω συρρίκνωση του τουριστικού συναλλάγματος και της αιμορραγίας που συνεπάγονται οι επιχειρήσεις εμπλοκής στο συριακό μέτωπο.
Το μεγάλο πρόβλημα του Ερντογάν είναι πως κανείς (ούτε Ρωσία, ούτε ΗΠΑ, ούτε Ιράν, ούτε άλλες δυνάμεις της περιοχής) θέλουν να του παραχωρήσουν έναν ισχυρό ρόλο στην περιοχή που ονειρεύεται.
Κι αν ως τώρα κατάφερνε να ελέγξει το πολιτικό παιχνίδι στην Τουρκία, δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσει να συνεχίσει να το κάνει όσο εντείνονται οι τρομοκρατικές ενέργειες και όσο επιδεινώνεται η οικονομία και όσο δεν κερδίζει κάτι σημαντικό στη Μέση Ανατολή.
Μάλιστα αν η οικονομική δυσπραγία επιδράσει δυσμενώς στα στρώματα του πληθυσμού, που τα προηγούμενα χρόνια ευνοήθηκαν από τη ραγδαία οικονομική ανάπτυξη, τότε ο σουλτάνος αποκτά ένα ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα στο εσωτερικό της χώρας, που δεν αποκλείεται να αποτελέσει τον καταλύτη πολιτικών εξελίξεων.
Ολα τα προαναφερθέντα συνθέτουν το παζλ ενός ασταθούς και αβέβαιου γεωστρατηγικά και οικονομικά περιβάλλοντος, το οποίο επιτάσσει στη χώρα μας να κινηθεί ταχύτατα για να κλείσει τα εκκρεμή μέτωπα της αξιολόγησης και της ποσοτικής χαλάρωσης.
Στο προαναφερόμενο πλαίσιο που περιγράψαμε αδρά, η Ελλάδα οφείλει να συνεχίσει να αναδεικνύει το ρόλο του παίκτη που είναι ο μοναδικός πόλος σταθερότητας σε μία ταραγμένη περιοχή. Και αυτό μπορεί να το πετύχει κλείνοντας τα μέτωπα, που τροφοδοτούν με αβεβαιότητα και ανασφάλεια το εσωτερικό της χώρας.
Μόνο έτσι θα μπορέσει να αναδείξει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, να γίνει ενεργειακό σταυροδρόμι για τους αγωγούς που οδεύουν προς την Ευρώπη και να ενισχύσει το ρόλο της.
Μόνο με κλειστά μέτωπα, θα προσελκύσει επενδύσεις και θα αρχίσει να ισχυροποιεί σταδιακά την οικονομία, στοιχείο τόσο απαραίτητο στον ταραγμένο κόσμο που ζούμε.
Και μόνο με βαθιές μεταρρυθμίσεις και ριζικές μετατροπές στο κράτος, την οικονομία και τη γενικότερα στη λειτουργία της χώρας, θα μπορέσει να αναδείξει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και να κερδίσει.
Οι καθυστερήσεις στο όνομα δήθεν εμβληματικών θεμάτων, δεν δείχνουν παρά μυωπική και ιδεοληπτική προσέγγιση του όλου θέματος και αδυναμία ανάδειξης της σημασίας να προταχθεί το πρωτεύουν έναντι του δευτερεύοντος ή τριτεύοντος θέματος.
Ο Αλέξης Τσίπρας καλείται πάλι να επιδείξει το ρεαλισμό, που επέδειξε το καλοκαίρι του 2015 και να βγάλει το χώρα από το αδιέξοδο, γιατί αλλιώς θα βαδίσουμε σε εκλογές, που είναι το χειρότερο σενάριο μέσα σε ένα ταραγμένο αβέβαιο και ανασφαλή κόσμο. Και από στοιχείο σταθερότητας στη περιοχή, θα μετατραπούμε και εμείς σε παράγοντα αστάθειας στο συνολικό αβέβαιο παιχνίδι με απρόβλεπτες συνέπειες, όχι μόνο οικονομικές, αλλά και γεωστρατηγικές.