o Το δημοσιονομικό χάος που επικρατεί στη Χώρα απομακρύνει τους υποψήφιους επενδυτές ομολόγων.
o Δεν υπάρχει αντίκτυπο στην αξιολόγηση του νομίσματος, ροές ή επιτοκιακό πλεονέκτημα (interest carry).
o H επικρατούσα αρνητική ψυχολογία, ναι μεν ασκεί πίεση στο Ευρώ, αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτής αποτυπώνεται ήδη μέσω της τιμής του.
o Μπορούμε να δούμε με περισσότερη επιείκεια τη βραχυπρόθεσμη πορεία του Ευρώ σε σχέση με τις αντίστοιχες του Δολαρίου, του Ελβετικού Φράγκου, της Νορβηγικής και της Σουηδικής Κορώνας.
Τα δημοσιονομικά προβλήματα της Ελλάδας προκαλούν το κοινό αίσθημα στη ζώνη του Ευρώ. Αρκετοι αναλυτες εχουν ηδη μπει στον πειρασμό να συγκρίνουν την ένταξη της χώρας μας στην Ευρωζώνη με το τέχνασμα του Δούρειου Ίππου, αν και κάτι τέτοιο σε καμμια περιπτωση δεν ανταποκρινεται στα προ δεκαετιας δημοσιοικονομικα δεδομενα της Ελλαδος. Σε τελική ανάλυση, η ιδιότητα της συμμετοχής και μόνο ενός Κράτους-Μέλους σε μια νομισματική ένωση δεν αρκεί για να επιφέρει την κατάρρευση αυτού καθεαυτού του νομίσματος.
Είναι γεγονός ότι η πρόσφατη δημοσιονομική συμπεριφορά της Ελλάδας αρκεί τουλάχιστον για προκαλέσει δυσαρέσκεια στην Ευρωζώνη. Ξεκινώντας με τις προειδοποιήσεις της Ευρωπαïκής Επιτροπής, τις οποίες διαδέχτηκαν οι υποβαθμίσεις των κρατικών ομολόγων από τους οίκους Fitch και Standard & Poor’s, καθώς και η ματαίωση της δημοπρασίας ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, η Ελλάδα ακολούθησε τακτικές που θα οδηγούσαν με μαθηματική ακρίβεια στην «τρομοκράτηση» των εν δυνάμει επενδυτων . Όχι μόνο προκάλεσε ένα μπαράζ αρνητικών δημοσιευμάτων από το σύνολο του ξένου οικονομικού Τύπου, αλλά κατάφερε να επιδεινώσει την ήδη βεβαρημένη ατμόσφαιρα που καλλιεργούσε ο Τύπος στους επενδυτές.
Σίγουρα η σωρεία αρνητικών σχολίων από τον Τύπο μπορεί να είναι ανησυχητική, εντούτοις η ροή των γεγονότων είναι αυτή που επιφυλάσσει πραγματικά δυσάρεστες εκπλήξεις στους επενδυτές: η υποβάθμιση ενός οίκου όπως ο Moody’s, οι απεργιακές κινητοποιήσεις στο Δημόσιο, η αναφορά του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στον Ελληνικό κρατικό υπολογισμό – όλα είναι προγραμματισμένα για το Φεβρουάριο, ενώ το Μάρτιο λαμβάνει χώρα η ψήφιση του προϋπολογισμού από το Ελληνικό Κοινοβούλιο…
Έως τώρα η αρνητική αυτή ατμόσφαιρα, όχι μόνο απομάκρυνε τους επενδυτές αλλά άσκησε και καθοδική πίεση στο Ευρώ.
Στην πραγματικότητα, η Ελληνική δημοσιονομική κατάσταση είναι πολυ μικρη όσον αφορά την αξία του Ευρώ. Μια θεμελιώδης αξιολόγηση των παραμέτρων της ισοτιμίας αποκλείει το ενδεχόμενο εκδήλωσης πληθωρισμού ως απόρροια των Ελληνικών δημοσιονομικών προβλημάτων. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, επιδιώκοντας τη σταθερότητα των τιμών, πολύ δύσκολα θα εναπόθετε τη νομισματική της πολιτική σε ένα Κράτος-Μέλος που αποτελεί μόλις το 3% του Α.Ε.Π. στην Ευρωζώνη. Μάλιστα η ίδια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διατείνεται ότι εξετάζει την ανάπτυξη στο σύνολο των Κρατών-Μελών, και όχι μεμονωμένα, όταν πρόκειται για τη σταθερότητα των τιμών. Ακόμα και αν η Ε.Ε. αναγκαζόταν να καταφύγει στη διάσωση της Ελλάδας, ή αν η Χώρα αδυνατούσε τελικά να ανταπεξέλθει στις οφειλές της, το πιθανότερο είναι πως τέτοια ενδεχόμενα πολύ λίγο θα επηρέαζαν τον Ευρω-πληθωρισμό, απλούστατα λόγω του μικρού μεγέθους της Χώρας.
Άλλες βασικές παράμετροι, όπως οι γενικοί όροι συναλλαγών ή οι διαφορές στα επίπεδα παραγωγικότητας εξαρτώνται ακόμα λιγότερο από τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών της Ελλάδας εμφανίζει ένα διόλου ευκαταφρόνητο έλλειμμα, το μεγαλύτερο όμως μέρος του οποίου οφείλεται σε σχέσεις με άλλα Κράτη-Μέλη της Ευρωζώνης – κάτι που ελαττώνει σημαντικά το να λειτουργήσει το νόμισμα ως ρυθμιστικό εργαλείο. Για την ακρίβεια, το τωρινό δημοσιονομικό χάος μαζί με τη γενικότερη οικονομική δυσφορία που επικρατεί, έχουν ήδη μειώσει το έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών από το «ιστορικά» υψηλό ποσοστό 14,7% του Α.Ε.Π. το 2007, στο 8,8% το 2009 όπως αυτό υπολογίζεται. Η περαιτέρω πτώση του ελλείμματος αναμένεται να ακολουθήσει χωρίς τη στήριξη του νομίσματος.
Πέρα από τις βασικές παραμέτρους, όμως, διακρίνουμε κι άλλους παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή του νομίσματος όπως τα αναμενόμενα επιτόκια με ανοδικές τάσεις – κάτι που κάνει το νόμισμα πιο ελκυστικό στους επενδυτές. Το δημοσιονομικό μπέρδεμα της Ελλάδας ελάχιστα αρνητικά λειτούργησε στις αποδόσεις των Ελληνικών ομολόγων, αν και τα περιθώρια (spreads) των Γερμανικών ομολόγων, ανέβηκαν παράλληλα με τα Ελληνικά συμβόλαια αντιστάθμισης πιστωτικού κινδύνου (CDS), καλύπτοντας το προστιθέμενο ρίσκο. Ο αντίκτυπος των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων στο Ευρώ εξαρτάται από τις προσδοκίες των επενδυτών όσον αφορά και τη μελλοντική εξέλιξή τους. Στην τελευταία τους συνάντηση, τα μέλη της Ε.Κ.Τ. επιβεβαίωσαν σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι ο δρόμος προς την αύξηση των επιτοκίων θα είναι μακρύς και μετριοπαθής. Η αντίφαση ανάμεσα σε αυτές τις δηλώσεις και την ανοδική πορεία των σύνθετων δεικτών οικονομικής δραστηριότητας (leading indicators), επέδρασε αντίθετα στο Ευρώ. Από την άλλη η Ε.Κ.Τ., ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να υπάρξει «ειδική στήριξη» διαμέσου της μείωσης των επιτοκίων ή χαλάρωσης των όρων που απαιτούνται για επαναχρηματοδότηση, μόνο και μόνο για να ανακουφιστεί η Ελλάδα από τη δημοσιονομική της ασθένεια.
Τέλος, σημαντικό αντίκτυπο στην ισοτιμία έχουν οι κεφαλαιακες ροες. Εδώ μάλιστα, θα μπορουσαμε να στηριχτούμε σε ενδείξεις εξόδου του «έξυπνου χρήματος» από τη χωρα μας.
Η απείρως πιο κρίσιμη ερώτηση του εάν το ίδιο «έξυπνο χρήμα» εκρέει ταυτόχρονα και από την Ευρωζώνη, δεν έχει απαντηθεί ακόμα. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία σχετικά με τις κεφαλαιακές ροές (η δημοσίευση των οποίων χρονολογείται τον Οκτώβριο του 2009) καταγράφουν χρηματικές εκροές από τη ζώνη του Ευρώ. Καθώς αναφερόμαστε σε επεξεργασμένα στοιχεία, τα οποία ενσωματώνουν πρόσθετες καθυστερήσεις, οι εκροές μοιάζουν περισσότερο με την αντιστροφή στις ροές επαναπατρισμένων κεφαλαίων (οι οποίες καταγράφτηκαν κυρίως στο ζενίθ της οικονομικής κρίσης, περί τα τέλη του 2008), παρά με μια άμεση αντίδραση στα δημοσιονομικά προβλήματα της Ελλάδας. Η μη-συστηματική φύση των περισσότερων από τα πρόσφατα δημοσιονομικά πλήγματα της Χώρας είναι ακόμα μια απόδειξη ότι η εκροή κεφαλαίων από την Ελλάδα δεν σημαίνει απαραίτητα και μια ροή κεφαλαίων εκτός της Ευρωζώνης. H πλέον πρόσφατη διεύρυνση των περιθωρίων των Ελληνικών ομολόγων και η άνοδος των CDS συνέβησαν ταυτόχρονα με την πτώση των spreads άλλων Κρατών-Μελών που αντιμετωπίζουν ανάλογα χρεωστικά προβλήματα, όπως η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία. Προφανώς, τα δικά τους προγράμματα δημοσιονομικής σταθεροποίησης έτυχαν καλής υποδοχής, τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και από τις διεθνής αγορές ομολόγων.
Όταν συγκρίνουμε τον παράγοντα ψυχολογία με την οικονομική αξιολόγηση, τα επιτόκια και τις χρηματικές ροές, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το Ευρώ ήταν και θα είναι ο ψυχολογικός παράγων. Παράλληλα, το Ευρώ είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στην αρνητική ψυχολογία, καθώς λόγω του ότι αποτελεί το εξορισμού αντίπαλο δέος στο δολάριο, γίνεται δέκτης ενδελεχούς αξιολόγησης.
Την ίδια στιγμή, ούτε τα επιτόκια ούτε οι κεφαλαιακες ροές εμφανίζονται ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Για την ακρίβεια, πλήθος τεχνικών δεικτών καταδεικνύει συνθήκες υπερ-πώλησης του Ευρώ, και συγκλίνει στην άποψη ότι η αρνητική ψυχολογία έχει ήδη ενσωματωθεί στην τιμή του.
Τελος απο μια πιο γενικη αποψη με συναλαγματικα επενδυτικο χαρακτηρα, η εκτιμηση για την πορεια του Ευρω εχει ηδη προσαρμόστει προς τα κάτω , κυρίως στο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα (για το επόμενο τρίμηνο) σε σχέση με το Δολάριο (USD), το Ελβετικό Φράγκο (CHF), τη Νορβηγικής (NOK) και τη Σουηδικής Κορώνας (SEK). Παραμένει αμφίβολο το αν η Στερλίνα (GBP) μπορεί να επωφεληθεί από αρνητικές αλλαγές στην ψυχολογία των επενδυτών σε σχέση με το Ευρώ, καθώς οι επερχόμενες εθνικές εκλογές στη Βρετανία που τοποθετούνται χρονικά στον μέσοποθεσμο ορίζοντα (3μηνο) ενέχουν πολιτικό ρίσκο για το Αγγλικό νόμισμα.
Μακροπρόθεσμα, η ανανέωση αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος από τις Ασιατικές Κεντρικές Τράπεζες και η ανάγκη τους για οικονομική διαφοροποίηση από το Δολάριο είναι παράγοντες που προσφέρουν ισχυρή στήριξη στην ισοτιμία Ευρώ-Δολαρίου.