Το αναπόφευκτο συνετελέσθη. Από σήμερα η Ελλάδα,112 χρόνια μετά το 1998, για δεύτερη φορά στην νεώτερη ιστορία της, μπαίνει σε διεθνή οικονομική επιτήρηση, τότε ΔΟΕ τώρα ΔΝΤ.
Σίγουρα είναι τέλος εποχής και σαν τέλος, ταυτόχρονη υβριδική αρχή ενός νέου κύκλου.
Είναι στο χέρι μας, το υβρίδιο να μετασχηματισθεί γρήγορα σε αυθεντική νέα εποχή, με όσο το δυνατόν λιγότερα βαρίδια από το παρελθόν.
Σημείο πρώτο: Να αρχίσουμε να αλλάζουμε, εδώ και τώρα.
Δεν είναι σκοπός αυτού του άρθρου να προσθέσει ακόμη μια σελίδα στις αναλύσεις περί ευθυνών, του γιατί φτάσαμε και πως φτάσαμε ως εδώ.
Σίγουρα ισχύει πάντως το «ο αναμάρτητος πρώτος τη λίθω βαλλέτω» Δεν φταίνε όλοι το ίδιο αλλά όποιος, από τον τελευταίο πολίτη έως τον πρωθυπουργό, δεν ξεκινά την απόδοση ευθυνών από μια γνήσια αυτοκριτική, συγκεκριμένη κι όχι τα γνωστά «φταίω κι εγώ αλλά οι άλλοι φταίνε πιο πολύ», όποιος λοιπόν συνεχίζει μια από τα ίδια από τα παλιά, να ξέρει ότι με αυτή την αρχαία σκουριά στο κεφάλι δεν θα πορευθεί εύκολα στη νέα εποχή. Οι κολλημένοι θα ζοριστούν επικίνδυνα και θα χάσουν στον αγώνα της επιβίωσης.
Σημείο δεύτερο: Να καταλάβουμε τι έγινε, τι πάμε να κάνουμε.
Τα ελλείμματα και το δημόσιο χρέος της χώρας, αλλά κυρίως η πολύ χαμηλή παραγωγικότητα δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, έκανε την Ελλάδα να υστερεί τρομερά σε ανταγωνιστικότητα, στον παγκόσμιο στίβο. Δηλαδή έχουμε χρέη, ξοδεύουμε πολλά και κανείς δεν αγοράζει ότι πουλάμε, γιατί είναι πιο ακριβό από των άλλων.
Μας έχει ξανασυμβεί, ποτέ όμως σε τέτοια έκταση. Η τεράστια διαφορά του τότε και του τώρα λέγεται κοινό νόμισμα, ευρώ.
Παλιά, υποτιμούσαμε τη δραχμή και αυτομάτως γινόμασταν πιο ανταγωνιστικοί, αρχίζαμε να ξαναπουλάμε δηλαδή, και άρα οι αγορές μας δάνειζαν εκ νέου.
Τώρα, επειδή το ευρώ δεν «κατορθώσαμε» να το υποτιμήσουμε μόνοι μας, θα υποτιμήσουμε το κόστος παραγωγής των προϊόντων και υπηρεσιών μας με δύο τρόπους. Μείωση μισθών και μείωση τιμών. Πόσο; Όσο χρειασθεί για να αρχίσουμε να ξαναπουλάμε, αλλά χοντρικά γύρω στο 25%. Υποτίμηση 25% λοιπόν. Κυρίως στις τιμές ή κυρίως στους μισθούς;
Κρατήστε το ερώτημα γιατί κανείς δεν ξέρει την απάντηση. Η κάθε λύση έχει υπέρ και κατά, πολύ πιο σύνθετα από το δίκιο του εργάτη ή τη βουλιμία του κεφαλαίου.
Υποτιμώντας 25% λοιπόν θα λύσουμε το ένα θέμα. Της ανταγωνιστικότητας, δηλαδή του ελλείμματος. Όμως έχουμε και το άλλο. Του δημόσιου χρέους.
Για να λυθεί αυτό πρέπει το δημόσιο να ξεφορτώσει από υποχρεώσεις, να χρωστά λιγότερα κυρίως για το μέλλον. Άρα συντάξεις, ασφαλιστικά δικαιώματα, κράτος πρόνοιας, παροχές δηλαδή του κράτους στους πολίτες πρέπει και να μειωθούν και να γίνουν λιγότερο δαπανηρές. Μήπως αυτό μπορεί να γίνει σε ένα βαθμό και επενδύοντας; Παίρνοντας δηλαδή λεφτά, που τώρα ξοδεύονται άκαρπα και βάζοντας τα σε τομείς που υπόσχονται καλύτερη απόδοση, παραγωγή πλούτου; Βεβαίως αλλά πόσες επενδύσεις και πόσες μειώσεις κόστους;
Κρατήστε κι αυτό το ερώτημα γιατί πάλι κανείς δεν ξέρει την απάντηση. Ισχύουν ότι και για το προηγούμενο.
Σημείο τρίτο: Γιατί θέλουμε επιτήρηση, διεθνή οικονομικό έλεγχο; Άλλοι θα αποφασίζουν για μας, είμαστε υποτελείς;
Θέλουμε επιτήρηση γιατί κανείς διεθνώς δεν μας εμπιστεύεται. Ούτε για τα στοιχεία που δίνουμε, ούτε για την ικανότητα του κράτους να πετύχει τους στόχους που βάζει.
Για να μας δανείσουν λοιπόν οι Ευρωπαίοι και οι αγορές και να έχουν κάποια ασφάλεια ότι θα πάρουν τα λεφτά τους πίσω, προσέλαβαν υπεργολάβο. Το ΔΝΤ, δηλαδή τον οργανισμό που έχει ξανακάνει τέτοια δουλειά, έχει τη γνώση και τις ικανότητες να φέρει σε πέρας το καθόλου εύκολο έργο της αποφυγής της χρεοκοπίας και της εξυγίανσης μακροπρόθεσμα. Μόνο του το ΔΝΤ; Σίγουρα όχι. Μην ακούτε τις κορώνες, τις κατάρες και τις άλλες ομορφιές. Είναι από την αρχαία σκουριά που λέγαμε, τις νοοτροπίες που μας έφεραν εδώ!
Η Ελληνική κυβέρνηση θα λέει τι θα κάνει, έχει τις επιλογές για παράδειγμα του πως θα απαντήσει στα δυο παραπάνω ερωτήματα. Με μια θεμελιώδη διαφορά.. Ό,τι δεσμευθεί πως θα κάνει, θα πρέπει να το κάνει. Τέρμα οι εξαιρέσεις, το παραλάβαμε χάος και τα υπόλοιπα. Αν δεν το κάνει, τότε θα είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει τις εντολές του ΔΝΤ.
Υπάρχει για την Ελλάδα ακόμη και το ύστατο σενάριο αν χρειασθεί. Αλλαγή νομίσματος, στάση πληρωμών, υποτίμηση και με τεράστιο κόστος, νέα αρχή.
Άρα το βασικό που μας ζητιέται, δεν είναι δήθεν μέτρα κακά, μέτρα για τα μέτρα, επίθεση στα κεκτημένα των εργαζομένων και τα ρέστα.
Ζητείται ευθύνη. Της Κυβέρνησης, των πολιτικών, των ΜΜΕ, των δημοσιογράφων, των δικαστών, των ηγεσιών, των πολιτών. Ευθύνη όχι στα λόγια, αλλά μετρήσιμη . Στις στάσεις και τις συμπεριφορές της καθημερινότητας, στην συνδιαχείριση του δημόσιου χώρου, στην εργασία, στη φορολογική και κοινωνική συνείδηση, στη διακυβέρνηση, σε όλα. Όχι άλλα λόγια. Ευθύνη. Και δουλειά. Όλα τα άλλα είναι το 25% υποτίμηση που είπαμε. Θα γίνει, βρέξει, χιονίσει!
Σημείο τέταρτο: Γιατί να εμπιστευθώ τους πολιτικούς και τις ηγεσίες που λιγότερο ή περισσότερο μας έφεραν εδώ;
Ας μην ξεχνάμε το σημείο ένα. Πρώτα αυτοκριτική. Δηλαδή, όποτε κάποιος τόλμησε να πει πως π.χ. στο ασφαλιστικό θέλουμε αλλαγές, ένας Γιαννίτσης με κάποιον Σημίτη θαρρώ, τους κρεμάσαμε ομόφωνα. Άρα η κακομαθησιά, ο εγωκεντρισμός και η βουλιμία του καταναλωτισμού, μας στράβωναν αρκούντως. Ποιος να τολμήσει , πολιτικός για παράδειγμα, να πει κάτι άλλο από αυτό που θέλαμε να ακούσουμε;
Αυτό να το εμπεδώσουμε, δεν φταίνε πάντα μόνο οι άλλοι.
Όμως η κυρίως απάντηση στο ερώτημα είναι άλλη : Δικαίως ρωτάτε. Μην εμπιστεύεσθε, μην εκχωρείτε, να απαιτείτε.
Η μεγάλη αλλαγή που θέλουμε, είναι η ενασχόληση πάλι με τα κοινά, με άλλους τρόπους σύγχρονους, αλλά ενασχόληση, όχι εκχώρηση με τη ψήφο μιας Κυριακής για 4 χρόνια. Το όνειρο, η παραίσθηση πως ο καθένας μπορεί να φτιάξει το μικρό , ιδιωτικό του παράδεισο, αδιαφορώντας για τους άλλους εξέπνευσε, το έπνιξαν κι αυτό ακριβώς αυτή η αδιαφορία όλων για όλα.
Απαίτηση. Όποιος αποδέχεται την ευθύνη του έχει ευθύνη να απαιτεί.
Παράδειγμα φρέσκο και μικρό, αλλά εύγλωττο.. Πλημμυρίστε το διαδίκτυο και την τηλεόραση με διαμαρτυρίες.
Σήμερα τρεις εκλογικά αποτυχόντες κομματικοί φίλοι του ΠΑΣΟΚ διορίστηκαν επικεφαλής σε ανύπαρκτους παραγωγικά οργανισμούς (άρθρο Αλ. Παπαχελά σημερινής Καθημερινής). Είναι δυνατό να προστρέχουμε στο ΔΝΤ και η υπουργός Οικονομίας να προσθέτει δαπάνες, από τα δικά μας λεφτά που δεν έχουμε, αντιπαραγωγικές για το βόλεμα φίλων;
Απαίτηση δημόσια και μαζική; Αν δεν μπορέσει να προσφέρει εξηγήσεις, ας προσφέρει την παραίτησή της.
Απαίτηση παντού, απαίτηση γνώσης, ενημέρωσης, ειλικρίνειας, απάντησης, διαφάνειας. Απαίτηση κάθε μέρα, κλείστε και καμιά τηλεόραση στις ειδήσεις των 8 όταν οι ίδιοι και οι ίδιοι τσακώνονται για τα μάτια του κόσμου!
Κάνουμε θυσίες; Απαιτούμε δηλαδή υποχρεώνουμε να πιάσουν τόπο. Αυτή είναι η στάση, το τρίπτυχο δράσης: ευθύνη, συνείδηση, απαίτηση που θα μας βγάλει στην απέναντι όχθη, παρά το ΔΝΤ , τον έλεγχο, την υποτίμηση, το χάσιμο των κεκτημένων, τα ελλείμματα στις ηγεσίες και στην ελπίδα.
Αλλιώς υπάρχει και η άλλη πλευρά του φεγγαριού. Οι Μοιραίοι, όπως τους έγραψε ο Βάρναλης και τραγούδησε ο Μπιθικώτσης: « Φταίει το ζαβό το ριζικό μας!-Φταίει ο θεός που μας μισεί! Φταίει το κεφάλι το κακό μας! -Φταίει πρώτ’ απ’ όλα το κρασί! “ποιος φταίει; Ποιος φταίει;… κανένα στόμα δεν τόβρε και δεν τόπε ακόμα.
Έτσι, στην σκοτεινή ταβέρνα πίνουμε πάντα μας σκυφτοί, σαν τα σκουλήκια κάθε φτέρνα όπου μας εύρει, μας πατεί: δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα! προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα!»