«Γιατρέ τα πόδια μου καίνε… Το καλοκαίρι με τη ζέστη γίνονται χειρότερα…». Με αυτά τα λόγια περιγράφουν τα ενοχλήματα τους πολλοί από τους ασθενείς. Είναι ένα τόσο συχνό πρόβλημα, για το οποίο γνωρίζουμε πολλά πράγματα, αλλά δυστυχώς δεν τα γνωρίζουμε όλα….
Η φλεβική ανεπάρκεια των κάτω άκρων αποτελεί μια πάθηση τόσο παλιά όσο και ο άνθρωπος. Η αντιμετώπιση της απασχολεί τους ιατρούς από την εποχή του Ιπποκράτη. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ιδιαίτερη τεχνολογική πρόοδος και οι νέες μέθοδοι, με τη χρήση laser και υπερήχων υπόσχονται να αλλάξουν για πάντα την θεραπεία των κιρσών των ποδιών.
Ο άνθρωπος έχει δύο κύρια συστήματα φλεβών στα πόδια του: το εσωτερικό σύστημα που κυκλοφορεί το 90% του αίματος σε φυσιολογικές συνθήκες και το επιφανειακό. Η βαρύτητα, ακόμη και μέσα από τις φλέβες, έλκει το αίμα προς το έδαφος, ενώ κανονικά πρέπει να ακολουθήσει την εντελώς αντίστροφη πορεία για να φτάσει την καρδιά.
Ο ανθρώπινος οργανισμός προσπαθεί να κάνει το αίμα να κυκλοφορήσει αντίθετα από την έλξη της βαρύτητας, χρησιμοποιώντας κυρίως τρεις μηχανισμούς:
Ο πρώτος μηχανισμός είναι η αρνητική πίεση της καρδιάς κατά την διαστολή και η αρνητική πίεση του θώρακα κατά την εισπνοή που αναρροφούν το αίμα. Ο δεύτερος αποτελείται από τους μυς των κάτω άκρων, κυρίως της γαστροκνημίας, που ωθούν το αίμα προς την καρδιά κατά το περπάτημα.
Και ο τρίτος μηχανισμός είναι το τοίχωμα των φλεβών με τις βαλβίδες που επιτρέπουν την κυκλοφορία του αίματος προς μια κατεύθυνση και εμποδίζουν την παλινδρόμηση του αίματος.
Η αρχή του προβλήματος ξεκινά από τότε που ο άνθρωπος στάθηκε όρθιος. Ίσως κανένα άλλο ιατρικό πρόβλημα δεν είναι τόσο πολύ συνυφασμένο με την όρθια στάση όσο είναι η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια.
Δεν είναι τυχαίο ότι κανένα ζώο δεν υποφέρει από ανάλογο πρόβλημα.
Η πρώτη απεικόνιση των κιρσών βρέθηκε στην Ακρόπολη, χρονολογείται στον 4ο π.Χ. αιώνα και αποδίδεται στον Άμυνα, έναν από τους πρώτους αγγειολόγους.
Ο πατέρας της ιατρικής επιστήμης, Ιπποκράτης (460-377 π.Χ.), αναγνώρισε τη σχέση μεταξύ των κιρσών και των ελκών των κάτω άκρων και πρότεινε την ελαστική περίδεση σαν μέθοδο θεραπείας καθώς και παρακέντηση των κιρσών.
Στις Η.Π.Α. έχει υπολογιστεί ότι περίπου 80 εκατομμύρια άνθρωποι εμφανίζουν κάποιας μορφής φλεβική ανεπάρκεια των κάτω άκρων. Η πιο συχνή μορφή είναι οι ευρυαγγείες και οι κιρσοί.
Περίπου 50% των γυναικών μεταξύ 40 και 50 ετών και το 75% των γυναικών μεταξύ 60 και 70 ετών εμφανίζουν παθολογικές φλέβες στα πόδια. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τους άνδρες είναι χαμηλότερα.
Εκτός από το αισθητικό πρόβλημα, περίπου οι μισοί ασθενείς παραπονιούνται και για τοπικά ενοχλήματα ή πόνο.
Κάψιμο και πρήξιμο των ποδιών
Τα συμπτώματα που προκαλεί η φλεβική ανεπάρκεια στα πόδια μπορεί να είναι τα εξής: καύσος (κάψιμο), οίδημα (πρήξιμο), κράμπες συχνά νυκτερινές, φαγούρα, πόνος, αλλοίωση του χρώματος του δέρματος και έλκη (σαν μικρά τραύματα).
Η φλεβική ανεπάρκεια ξεκινά από τις πιο απλές μορφές , τις ευρυαγγείες και τις τηλεαγγειεκτασίες που προκαλούν μόνο αισθητικό πρόβλημα.
Σε επόμενο στάδιο εμφανίζονται κιρσοί που μπορεί να συνοδεύονται από οίδημα. Τις πιο προχωρημένες μορφές αποτελούν η εμφάνιση αλλοιώσεων του δέρματος και ελκών που μπορεί να επουλωθούν ή να είναι ενεργά.
Τι προκαλεί τα συμπτώματα
Σε πολλούς ασθενείς δεν μπορεί να αναγνωριστεί κάποια συγκεκριμένη αιτία για την εμφάνιση της φλεβικής ανεπάρκειας. Η κληρονομικότητα, είναι ένας επιβαρυντικός παράγοντας.
Η εργασία σε συνεχή όρθια στάση, η παχυσαρκία, η χρήση αντισυλληπτικών, η χορήγηση ορμονών κατά την εμμηνόπαυση, η προδιάθεση του οργανισμού να δημιουργεί θρόμβους (θρομβοφιλία) και οι καταστάσεις που αυξάνουν την πίεση στην κοιλιά (δυσκοιλιότητα, όγκοι, κ.ά.) αποτελούν επίσης προδιαθεσικούς παράγοντες.
Ειδικές καταστάσεις, όπως η εγκυμοσύνη επιβαρύνει τη νόσο κυρίως λόγω ορμονικών παραγόντων.
Η μεγαλύτερη ανησυχία των ασθενών με κιρσούς είναι το αν θα πάθουν θρόμβωση, καθώς και για τις επιπλοκές που μπορεί να έχει.
Ο κίνδυνος για θρόμβωση στους ασθενείς με κιρσούς είναι ελαφρά αυξημένος. Οποιαδήποτε αιτία προκαλεί βλάβη στο τοίχωμα των φλεβών, αυξάνει την πηκτικότητα ή προκαλεί στάση στην κυκλοφορία του αίματος (τριάδα του Virchow), μπορεί να προκαλέσει φλεβική θρόμβωση.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση η κυριότερη αιτία είναι η στάση στην κυκλοφορία, αφού μέσα στις διατεταμένες φλέβες, τους κιρσούς, το αίμα δεν κυκλοφορεί κανονικά. Αν συνυπάρχει κληρονομικά αυξημένη πηκτικότητα (θρομβοφιλία), ή παράγοντες που αυξάνουν την πηκτικότητα όπως τα αντισυλληπτικά ή το κάπνισμα, ο κίνδυνος αυξάνεται ακόμη περισσότερο.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η θρόμβωση αφορά στις επιφανειακές φλέβες (επιπολής φλεβική θρόμβωση). Προκαλεί μόνο τοπικά συμπτώματα, ερυθρότητα (κοκκίνισμα) του δέρματος, σκληρία και πόνο.
Συνήθως δεν υπάρχουν άλλες επιπλοκές. Αν όμως η θρόμβωση επεκταθεί προς τις εσωτερικές φλέβες, τότε αυξάνει και ο κίνδυνος της σοβαρότερης επιπλοκής, της πνευμονικής εμβολής, δηλαδή να αποσπαστεί ένα κομμάτι θρόμβου από το πόδι και να ενσφηνωθεί στους πνεύμονες.
Αυτό ευτυχώς συμβαίνει σπάνια σε ασθενείς με κιρσούς και συνήθως η θρόμβωση περιορίζεται επιφανειακά και τοπικά.
Αντιμετώπιση
Υπάρχουν κάποια γενικά μέτρα τα οποία πρέπει να εφαρμοστούν σε όλους τους ασθενείς με φλεβική.
Η αποφυγή ορθοστασίας, η βάδιση, ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η διακοπή καπνίσματος και οιστρογόνων (αντισυλληπτικά) και η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο και στη θερμότητα είναι μερικά από αυτά.
Η χρήση ειδικών ελαστικών καλτσών αποτελεί την περισσότερη αποτελεσματική αντιμετώπιση, πέρα από την χειρουργική.
Δυστυχώς οι ασθενείς δυσκολεύονται να τις φορούν συνεχώς, ειδικά σε θερμές χώρες όπως η Ελλάδα. Διάφορα φλεβοτονικά φάρμακα (φλαβονοειδή, ρουτοσίδες κ.ά.) που βελτιώνουν την φλεβική κυκλοφορία ανακουφίζουν τα συμπτώματα σε κάποιους ασθενείς. Νέα τεχνολογικά όπλα έχουν ενισχύσει τις δυνατότητες αντιμετώπισης.
Όσον αφορά στις ευρυαγγείες και τις τηλεαγγεικτασίες οι σκληρυντικές ενέσεις (δηλαδή η έγχυση μέσα στα φλεβίδια σκληρυντικών παραγόντων που προκαλούν χημική βλάβη) είναι η παραδοσιακή μέθοδος αντιμετώπισης.
Παράλληλα η θεραπεία με laser και η φωτοπηξία έχουν εξελιχθεί, και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνα ή σε συνδυασμό με σκληρυντικές ενέσεις (double injury).
Η παραδοσιακή χειρουργική επέμβαση για τους κιρσούς είναι η σαφηνεκτομή (αφαίρεση της σαφηνούς φλέβας) σε συνδυασμό με κιρσεκτομές. Λιγότερο επεμβατικές μέθοδοι έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια. Αυτές είναι η ενδαγγειακή χρήση laser (endovenous laser ablation), υπερήχων (radiofrequency) και η σκληροθεραπεία με αφρό (foam sclerotherapy).
Προσφέρουν πολλά πλεονεκτήματα όπως το ότι γίνονται υπό τοπική αναισθησία, χωρίς τομές και ο ασθενής μπορεί να κινητοποιηθεί και να επιστρέψει στο σπίτι πολύ σύντομα.
Σε περισσότερο σοβαρές καταστάσεις, όπως η ύπαρξη ελκών, απαιτούνται πιο σύνθετες επεμβάσεις (ενδοσκοπική απολίνωση διατιτραινουσών φλεβών) και εφαρμογή ελαστικής πίεσης
Αναδημοσίευση από “ΤΑ ΝΕΑ”