Τα νοικοκυριά πληρώνουν το «μάρμαρο», με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, για τον υψηλό ΦΠΑ που εφαρμόζουμε στην Ελλάδα, είναι το συμπέρασμα μελέτης του ΚΕΠΕ.
Το ΚΕΠΕ αναφέρει είναι πως όταν το κράτος αυξάνει τον ΦΠΑ, οι επιχειρήσεις δεν μετακυλίουν πάντα πλήρως αυτή την αύξηση στις τελικές τιμές, κάτι που ονομάζεται «υπομετακύλιση», ωστόσο τελικά τα νοικοκυριά είναι αυτά που σηκώνουν το βάρος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Όταν αυξάνεται ο ΦΠΑ, για παράδειγμα από 13% σε 24%, πολλές επιχειρήσεις, ειδικά μικρές ή μη ανταγωνιστικές, δεν ανεβάζουν αναλογικά τις τιμές τους. Προσπαθούν να απορροφήσουν μέρος της επιβάρυνσης για να μην χάσουν πελάτες. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος δεν περνάει εξ ολοκλήρου στον καταναλωτή μέσω της τιμής.
Ωστόσο, αυτό έχει όρια. Όταν οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να απορροφήσουν άλλο, η επιβάρυνση περνάει στον πελάτη είτε άμεσα είτε έμμεσα, με μειωμένη ποιότητα υπηρεσίας, συρρίκνωση προσφοράς ή μετατόπιση του κόστους αλλού. Το αποτέλεσμα είναι ότι, ακόμη και αν η τιμή δεν ανεβαίνει όσο θα περίμενε κανείς, ο καταναλωτής εξακολουθεί να πληρώνει το «μάρμαρο».
Ιδιαίτερα κρίσιμες είναι οι κατηγορίες βασικών αγαθών ή υπηρεσιών, όπως τα τρόφιμα ή η εστίαση, όπου η επιχείρηση έχει ελάχιστο περιθώριο να «κρατήσει» την αύξηση. Εκεί, η μετακύλιση γίνεται πιο άμεση, και η αύξηση του ΦΠΑ καταλήγει ατόφια στην τσέπη του καταναλωτή, με όλες τις κοινωνικές συνέπειες.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το ζήτημα αποκτά μεγαλύτερη σημασία αν αναλογιστεί κανείς ότι ο ΦΠΑ είναι ένας κατεξοχήν παθητικός φόρος, τον πληρώνεις κάθε φορά που καταναλώνεις, είτε είσαι πλούσιος είτε φτωχός. Όταν μάλιστα ο φόρος αυξάνεται και η αγορά δεν «αντιδρά» ισοδύναμα, οι ευάλωτες ομάδες πλήττονται δυσανάλογα.
Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα έσοδα του κράτους από τον ΦΠΑ ήταν αυξημένα το 2024, φτάνοντας τα 23,6 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω ανόδου της κατανάλωσης και της επέκτασης ηλεκτρονικών πληρωμών.
Υπενθυμίζεται πως προειδοποιητική παρέμβαση έκανε και η Κομισιόν, καλώντας την ελληνική κυβέρνηση να ευθυγραμμίσει τη νομοθεσία της με τους ενιαίους κανόνες ΦΠΑ της ΕΕ, εντός προθεσμίας δύο μηνών. Η Ελλάδα κατηγορείται ότι δεν έχει εφαρμόσει επαρκώς την κοινοτική οδηγία 2006/112/ΕΚ, η οποία προβλέπει σαφείς περιορισμούς στη χρήση εξαιρέσεων και μειωμένων συντελεστών. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, η υπόθεση μπορεί να παραπεμφθεί στο Δικαστήριο της ΕΕ.
