Τις τελευταίες ημέρες και με αφορμή τους πολύ κρίσιμους αγώνες πρόκρισης της Εθνικής ομάδας μπάσκετ που έδωσε η Ελλάδα για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2023 (εξασφαλίζοντας το εισιτήριο για τα γήπεδα της Ιαπωνίας, των Φιλιππίνων και της Ινδονησίας), αναδείχθηκε για ακόμα μία φορά το περιβάλλον μέσα στο οποίο γίνονται τα Παράθυρα, το κλίμα, τα ερωτήματα.
Αρχικά, να σημειώσουμε ότι τα Παράθυρα, όπως λέγονται, είναι οι αγώνες πρόκρισης που δίνουν οι εθνικές ομάδες για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή τους στις τελικές φάσεις των μεγάλων διοργανώσεων. Όπως ακριβώς γίνεται στο ποδόσφαιρο.
Η διαδικασία δεν είναι νέα για τον κόσμο του μπάσκετ. Προϋπήρχε μέχρι το 2003, μετά η FIBA, η Παγκόσμια Ομοσπονδία αποφάσισε να την καταργήσει, για να την επαναφέρει με μία απόφαση που ελήφθη επίσημα το 2012 κι εφαρμόστηκε το 2017.
Πίσω από το φως, υπάρχει σχεδόν πάντα σκοτάδι. Στο μπαγκράουντ οποιασδήποτε ιδέας, ακόμα και της πιο ιδιοφυούς, θα υπάρξουν αυτοί που θα εστιάσουν την προσοχή τους, στο λάθος ή στο πρόβλημα. Το ερώτημα είναι: Η εξέλιξη παρουσιάζεται όταν κάθε νεωτερισμός προσκολλύεται εξαιτίας των τυχόντων δυσεπίλυτων προβλημάτων; ‘Η όταν δοκιμάζεται στην πράξη και αξιολογείται επί της παραγωγικής διαδικασίας; Η απάντηση είναι μάλλον προφανής.
Τα Παράθυρα δοκιμάστηκαν και με βάση τους αριθμούς ανέδειξαν τους βασικούς λόγους για τους οποίους εφαρμόστηκαν. Ο κόσμος έχει ανάγκη τις εθνικές ομάδες και τα τακτικά επίσημα παιχνίδια μέσα στη χρονιά, που είχαν λείψει από το 2003 μέχρι το 2017, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο ώστε να διατηρηθούν οι δεσμοί του κοινού με φανέλες των αντιπροσωπευτικών συγκροτημάτων. Ακόμα και στους αγώνες που έγιναν προ ημερών, τα γήπεδα σε όλον τον κόσμο γέμισαν.
Στη Λετονία, στην Αρένα Ρίγα, 11.057 φίλαθλοι παρακολούθησαν τον αγώνα της Λετονίας με τη Μεγάλη Βρετανία, για να πανηγυρίσουν μαζί με τους παίκτες της Εθνική ομάδας και του Λουκα Μπάνκι την πρώτη συμμετοχή της χώρας στο Παγκόσμιο Κύπελλο μπάσκετ.
Στο Ηράκλειο, 5.500 φίλαθλοι είδαν τον αγώνα της Ελλάδας με τη Λετονία…
Την ίδια μέρα, την Παρασκευή, στην Ισλανδία, η αρένα Λαουγκαρντάσουλ ήταν γεμάτη κατά 90% στην ήττα από τη Γεωργία.
Στη Βιτριφρίγκο Αρένα του Πέζαρο, 10.000 θεατές παρακολούθησαν τον σπουδαίο αγώνα της Ιταλίας με την πρωταθλήτρια Ευρώπης, Ισπανία. Ανάμεσά τους και ο θρύλος του MotoGP, Βαλεντίνο Ρόσι και ο νυν πρωταθλητής του MotoGP, Πέκο Μπανιάια…
Μετά τη νίκη της επί της Φινλανδίας, η Γεωργία επέστρεψε σπίτι της, για να την υποδεχτούν 8.121 φίλαθλοι στον μεγάλο αγώνα με την Ιταλία, όπου η ομάδα του Ηλία Ζούρου ηττήθηκε με 85-84.
Επίσης, 10.000 φίλαθλοι βρέθηκαν στις εξέδρες του Σινάν Ερντέμ στη νίκη της Τουρκίας επί του Βελγίου.
Στην ασιατική ζώνη, γράφτηκε ιστορία στη Σαουδική Αραβία. Στο Κινγκ Αμπντουλά Σπορτς Σέντερ συγκεντρώθηκαν 9.500 θεατές για να παρακολουθήσουν το ματς με τις Φιλιππίνες.
Στο Πουέρτο Ρίκο και στο Ρομπέρτο Κλεμέντε Κολίσεουμ του Σαν Χουάν οι γηπεδούχοι είδαν στις εξέδρες να βρίσκονται 8.615 και 8.692 θεατές στις αναμετρήσεις με Κολομβία και Ουρουγουάη αντίστοιχα.
Κάπως έτσι, έρχεται η απάντηση στο επιχείρημα ότι ο κόσμος θέλει μόνο να βλέπει τους παίκτες του ΝΒΑ να παίζουν για τις Εθνικές ομάδες.
Υπάρχουν όμως κι άλλα ζητήματα, τα οποία καλό θα ήταν να διερευνηθούν. Γιατί έμεινε η Σλοβενία εκτός Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2019 ως πρωταθλήτρια Ευρώπης, ενώ αναγκάστηκε να παίξει σε όλα τα ματς χωρίς τον Ντόντσιτς και τον Ντράγκιτς; Γιατί δεν έπαιξε η Λετονία του Πορζίνγκις στο Ευρωμπάσκετ; Γιατί η FIBA πυροβολεί τα πόδια της με ένα σύστημα που διακινδυνεύει την παρουσία των μεγάλων σταρ στις μεγάλες διοργανώσεις;
Σε αυτό το κείμενο θα ασχοληθούμε με αυτή τη διάσταση των Παραθύρων.
Αρχικά πρέπει να θυμίσουμε ότι η πρωταθλήτρια Ευρώπης, Σλοβενία αποκλείστηκε από το Παγκόσμιο Κύπελλο της Κίνας, όχι γιατί δεν μπορούσε να παίξει ο Ντόντσιτς, αλλά γιατί προτίμησε ο ίδιος να παρακολουθήσει ένα από τα πιο κρίσιμα παιχνίδια της ομάδας του, από τις εξέδρες του γηπέδου της Λιουμπλιάνας. Ενώ θα μπορούσε κάλλιστα να αγωνιστεί. Συνολικά, ο Λουκά, τότε, είχε δυνατότητα να παίξει σε 4 ματς της Εθνικής ομάδας της Σλοβενίας. Και σε περισσότερα, αν η Ρεάλ Μαδρίτης του το επέτρεπε όσο ήταν παίκτης της. Σε πόαα έπαιξε; Σε κανένα! Ο Ντράγκιτς, σούπερ σταρ του ΝΒΑ και εξαιρετικής ποιότητας παίκτης, είναι εντελώς εκτός κάδρου, καθώς μετά την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ από τη Σλοβενία το 2017 είχε ανακοινώσει την απόσυρση του από την Εθνική. Επίσημα!
Λέγεται λοιπόν, ότι η FIBA δεν ενδιαφέρεται να έχει τους σταρ του παγκόσμιου μπάσκετ στις διοργανώσεις της. Αυτό όμως, δεν είναι αλήθεια. Η ανάπτυξη του μπάσκετ σε όλα τα μήκη και τα πλάτη υφηλίου και με την Ευρώπη να έχει κάνει απόβαση στο ΝΒΑ, έχουν αναδειχθεί πολλοί σταρ, από διαφορετικές χώρες που κυριεύουν το εκεί μαγικό κόσμο. Αυτό δε σημαίνει ότι στις μεγάλες διοργανώσεις των εθνικών ομάδων, θα είναι όλοι εκεί. Είναι αριθμητικά αδύνατον. Κι επίσης, το γεγονός ότι υπάρχει κάποιος σταρ που κάνει πράγματα και θαύματα στο ΝΒΑ δε σημαίνει ότι η χώρα του δικαιούται αριστίνδειν τη συμμετοχή στο Ευρωμπάσκετ ή στο Μουντομπάσκετ. Κι επειδή ζούμε σε ρυθμούς Μουντιάλ… Η Ιταλία, Πρωταθλήτρια Ευρώπης, είναι εκτός! Αποκλείστηκε!
Ας το εξετάσουμε και με έναν διαφορετικό τρόπο. Μέχρι να επανέλθουν οι αγώνες πρόκρισης στα Παγκόσμια Κύπελλα και μετά το 2003, η FIBA εφήρμοσε σύστημα με το οποίο 6 ομάδες από την Ευρώπη έπαιρναν το εισιτήριο απευθείας, ενώ διανέμονταν και 4 wild cards γενικά (όχι μόνο στις ευρωπαϊκές χώρες). Κάτι που σημαίνει, αν για οποιοδήποτε λόγο στο προηγούμενο Ευρωμπάσκετ δεν είχε (για οποιοδήποτε λόγο) μία καλή παρουσία, τότε θα έπρεπε να μπει στον “πόλεμο” για τη διεκδίκηση μίας wild card.
Με βάση αυτό λοιπόν, ας δούμε ποιες ομάδες θα έπαιρναν μέρος στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ασίας το 2019, αν δεν υπήρχαν αυτά τα περιλάλητα Παράθυρα.
Πάμε λοιπόν…
Αρχικά να σημειωθεί ότι μέχρι και το 2014, το Παγκόσμιο Κύπελλο διεξαγόταν με 24 ομάδες. Η αύξηση στις 32 ομάδες έγινε ταυτόχρονα με την καθιέρωση των Παραθύρων, προκειμένου να υπάρξουν περισσότερες ευκαιρίες σε ομάδες που πάλεψαν επί δύο χρόνια για την πρόκρισή τους στην τελική φάση.
Μέχρι και το 2014 λοιπόν, στη Μαδρίτη, το δικαίωμα συμμετοχής καθοριζόταν από την κατάταξη των ομάδων στο πιο πρόσφατο Ηπειρωτικό πρωτάθλημα. Κι επειδή είμαστε πολίτες της Ευρωπης, ας ασχοληθούμε με αυτή:
Στην Ισπανία λοιπόν, κατοχύρωσαν ντεφάκτο δικαίωμα συμμετοχής 6 ομάδες, οι 6 πρώτες του Ευρωμπάσκετ της Σλοβενίας (2013). Γαλλία, Λιθουανία, Κροατία, Σλοβενία, Ουκρανία, Σερβία, συν την 3η στην κατάταξη, Ισπανία, που μετείχε ως διοργανώτρια. Αν η διοργάνωση δεν γινόταν στην Ισπανία, τότε και η Σερβία (ως 7η της τελικής κατάταξης, θα είχε μείνει εκτός).
Εκείνα τα χρόνια, η FIBA, ακολουθούσε κι ένα απόλυτα αμφισβητούμενο μοντέλο συμμετοχής, μοιράζοντας 4 wild cards σε ομάδες που θα έδιναν το κατιτί τους για να έχουν αυτή την ευκαιρία και να μην μείνουν εκτός δράσης για ένα πολύ μεγάλο διάστημα. Οι ομάδες που πήραν wild cards ήταν: Ελλάδα, Βραζιλία, Φινλανδία, Τουρκία. Οπερ, τρεις ευρωπαϊκές! Το όλον, εννιά χώρες από τη Γηραιά Ηπειρο.
Επειδή και στην προηγούμενη διαδικασία απονομής wild cards, για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010, στην Τουρκία, πάλι η FIBA είχε επιλέξει τρεις ευρωπαϊκές χώρες (Ρωσία, Λιθουανία, Γερμανία, συν τον Λίβανο), ας υποθέσουμε, έστω και υπερβατικά, ότι στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα θα έπαιρναν μέρος 9 ομάδες (η διοργανώτρια δεν συγκαταλέγεται γιατί το event δεν διεξάγεται πάντα στην Ευρώπη και για πολλούς λόγους είναι αδύνατον να δοθούν και οι 4 wild cards σε ομάδες της Ηπείρου μας), όπως συνέβη στα δύο τελευταία Παγκόσμια πρωταθλήματα πριν την καθιέρωση των Παραθύρων…
Ας δούμε λοιπόν, ποιοι θα προκρίνονταν…
Οι έξι πρώτες ομάδες της κατάταξης: Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία, Ελλάδα και Σλοβενία…
Από εκεί και πέρα: Η Φινλανδία του Μαρκάνεν, η Ιταλία του Μπανκέρο, η Σερβία του Γιόκιτς, η Τουρκία του Οσμάν του Σεγκούν κτλ, η Κροατία του Μπογκντάνοβιτς, του Σαριτς, του Μπέντερ κτλ, η Λιθουανία του Βαλανιούνας, του Σαμπόνις και η Τσεχία (6η στην Κίνα, η πιο καλοκουρδισμένη ομάδα χωρίς ΝΒΑer στη σύνθεσή της), δηλαδή 7 ομάδες θα έψαχναν για μάξιμουμ 3 wild cards… Κάτι που σημαίνει ότι οι περισσότερες από τις μισές θα έμεναν εκτός.
Και το πιο σημαντικό: Παίζοντας (και αποτυγχάνοντας) έχοντας όλους τους διαθέσιμους παίκτες στη σύνθεσή τους (εκτός των τραυματιών).
Να δούμε και το Ευρωμπάσκετ του 2017, που ήταν η μοναδική οδός για πρόκριση στο Μουντομπάσκετ της Κίνας;
Οι έξι πρώτες ομάδες ήταν: Σλοβενία, Σερβία, Ισπανία, Ρωσία, Λετονία, Γερμανία.
Από εκεί και πέρα οι: Ιταλία, Ελλάδα, Λιθουανία, Κροατία, Φινλανδία, Γαλλία, Τουρκία θα έψαχναν για τρεις wild cards!
Σημειωτέον: Ντε φάκτο δικαίωμα πρόκρισης είχαν οι τέσσερις πρώτοι κάθε διοργάνωσης. Ο 5ος και ο 6ος καθοριζόταν από αγώνες κατάταξης: Που σημαίνει ότι οι ομάδες που θα καταλάμβαναν τις θέσεις από 5 έως το 8 θα έπρεπε να δώσουν ακόμα δύο αγώνες για να εξασφαλίσουν πρόκριση. Κάτι που πλέον δεν ισχύει!
Τι προσφέρουν τα παράθυρα; Την ευκαιρία στην πρόκριση, που δε θα έρθει από μία μεγάλη διοργάνωση, όπως συνέβαινε παλιότερα, όπου πράγματι, παραδοσιακές ομάδες έμπαιναν σε ένα ατελείωτο αλισβερίσι προκειμένου να εξασφαλίσουν μία wild card. Και πάλι, με ή χωρίς ΝΒΑers κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί την επιτυχία.
Ο κίνδυνος να διεξαχθεί μία διοργάνωση χωρίς κάποιους σούπερ σταρ, ή μερικές παραδοσιακές δυνάμεις του Ευρωπαϊκού μπάσκετ, είναι πάντα ανοιχτός.
Επίσης, είναι δεδομένο οτι οι παίκτες του ΝΒΑ, ΔΕΝ θα παίζουν πάντα με τις Εθνικές ομάδες τους. Είτε μπορούν, είτε όχι!
Πλέον, όπως έγινε στο μεγαλύτερο ματς της χρονιάς, με Γιάννη και Γιόκιτς στο Βελιγράδι, που ταξίδεψε στα πέρατα του κόσμου ως πληροφορία, οι ΝΒΑers έχουν λόγο και κίνητρο να παίξουν. Κάτι που δεν αξιολόγησε σωστά ο Λούκα το 2018, όταν προτίμησε αντί να παίξει, να δει την ομάδα του, τη Σλοβενία, να χάνει το εισιτήριο για το Παγκόσμιο, από τις εξέδρες. Ενώ θα μπορούσε να παίξει.
Σε όλα τα αθλήματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος, υπάρχει η προκριματική φάση στις μεγάλες διοργανώσεις. Μόνο στο μπάσκετ η ελίτ των συλλόγων έχει απαγορεύσει να υπάρχουν. Αλλά όπως είπε και ο Αταμάν: “Οι Εθνικές ομάδες είναι πιο σημαντικές από κάθε ομάδα που παίζει στην Ευρωλίγκα”. Και ειδικά εμείς στην Ελλάδα το ξέρουμε καλύτερα απ’όλους.
Υ.Γ. Θα βρεθούν κάποιοι να πουν: Ναι, αλλά πλέον είναι 32 οι ομάδες του Παγκοσμίου Κυπέλλου, άρα οι Ευρωπαϊκές παραδοσιακές δυνάμεις θα προκρίνονταν ακόμα κι αν κατέληγαν στη 12η ή τη 13η θέση. Κάτι που ασφαλώς δεν ισχύει για τη Λιθουανία (15η στο Ευρωμπάσκετ της Γερμανίας), αλλά… Μα θα είναι οι ίδιοι άνθρωποι, που έχουν κατηγορήσει συστηματικά την αύξηση των ομάδων του Παγκοσμίου Κυπέλλου σε 32, γιατί… “Είναι πάρα πολλές και δεν υπάρχει ανταγωνισμός”. Προφανώς ένα Παγκόσμιο πρωτάθλημα 24 ομάδων, με 16 ευρωπαϊκές και 8 από τον υπόλοιπο κόσμο θα ήταν η ιδανική συνθήκη.