Καθώς οι ημέρες μέχρι την 1η Αυγούστου μετρούν ανάποδα, η σύγχυση στο ευρωπαϊκό στρατόπεδο αυξάνεται και οι εσωτερικές εντάσεις πολλαπλασιάζονται.
Οι λόγοι είναι πολλοί, αλλά οι πλέον σημαντικοί έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι η «τελική» συμφωνία με τον Τραμπ για το ύψος των δασμών που στο τέλος θα επιβληθούν – γιατί έτσι κι αλλιώς θα επιβληθούν – φέρνουν διαφορετικό κόστος για κάθε ευρωπαϊκή οικονομία. Και επι πλέον η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία δεν διευκολύνει αλλά το αντίθετο επιβαρύνει τις εναλλακτικές που αναζητά η Κομισιόν για να απαλύνει αυτές τις διαφορές μέσω του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
Για να τα πάρουμε με την σειρά. Οι μέχρι στιγμής ανακοινώσεις από πλευράς Ουάσιγκτον δείχνουν καθαρά ότι οι «ζημιές» για την Γερμανία, από τους δασμούς θα είναι διαφορετικές από εκείνες της Γαλλίας, της Ιταλίας, ή της Ισπανίας για να μην αναφέρουμε άλλες μικρότερης εξαγωγικής σημασίας οικονομίες της ΕΕ αλλά και της Ευρωζώνης ιδιαίτερα. Και οι διαφορές αυτές επιδεινώνονται από τις οριζόντιες συνέπειες της ανατίμησης του Ευρώ έναντι του δολαρίου που προσθέτουν «χονδρικά» άλλο ένα 13 – 15% επί του κόστους των δασμών.
Για τον λόγο αυτό για παράδειγμα όπως έχουμε επισημάνει από τα Οικονοκλαστικά το Παρίσι επιμένει σε μία σκληρή στάση απέναντι στην Ουάσιγκτον, το Βερολίνο αλλού κρατάει σκληρή γραμμή και αλλού επιζητά περιθώρια συμφωνία, με την Ιταλία και τον βιομηχανικό ιταλικό Βορά να πιέζει ασφυκτικά για «συμφωνία πριν να είναι αργά…».
Κοινή γραμμή υπό τις παρούσες συνθήκες φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να βρεθεί από τις Βρυξέλλες και αυτό τροφοδοτεί φυγόκεντρες δυνάμεις ειδικά σε ορισμένους κλάδους της βιομηχανίας αλλά και της γεωργίας. Δυνάμεις οι οποίες – λόγω του τεράστιου μεγέθους τους – αναζητούν ακόμα και κατ’ ευθείαν συζητήσεις με τους διαπραγματευτές της Ουάσιγκτον…
Απέναντι σ’ αυτή την πρωτοφανή «δυσκολία» για ενιαία κοινή γραμμή από το εσωτερικό της ΕΕ υπήρξε η «ιδέα» της εξομάλυνσης των εξωτερικών διαφορετικών συνεπειών για τις «εθνικές οικονομίες» μέσω της ανακατανομής πόρων στο εσωτερικό της ΕΕ. Και ειδικά μέσω του νέου επταετούς Προϋπολογισμού που βρίσκεται στα σκαριά στην Κομισιόν.
Με άλλα λόγια δηλαδή, οικονομίες που θα θιγούν περισσότερο από τις όποιες ενιαίες δασμολογικές συμφωνίες ισχύσουν τελικά με την Ουάσιγκτον, να «επουλωθούν» από μια ευνοϊκότερη κατανομή των ευρωπαϊκών πόρων που θα προβλέπονται στον Προϋπολογισμό της ΕΕ και ειδικά στα Περιφερειακά Ταμεία και το Αγροτικό Ταμείο. Τα ποσά αυτά όπως είναι γνωστό ξεπερνούν τα 750 δισ. ευρώ και δεν αποκλείονται «μεταβολές» προς τα πάνω στο ποσό αυτό. Ποιος θα χάσει από το Αγροτικό Ταμείο και ποιος θα κερδίσει στα περιφερειακά; Εδώ οι «συγκρούσεις» είναι τεράστιες και δύσκολα μπορεί να προβλέψει κανείς το τι θα δίνεται με το ένα χέρι και τι θα κόβεται από το άλλο, προκειμένου να εξισορροπηθούν οι ανισορροπίες που θα προκύψουν από τους δασμούς…
Το πρόβλημα που τίθεται είναι αφ’ ενός το «ποιός» θα έχει την τελική κουβέντα για το πως και με ποια κριτήρια θα ανα-κατανεμηθούν αυτοί οι πόροι. Και αφ’ εταίρου πως αυτή η ανακατανομή θα συνδυασθεί με τις επιπλέον τεράστιες δαπάνες για την «άμυνα», για να μη πούμε και το πως θα επηρεασθεί η εφαρμογή του επικαιροποιημένου Συμφώνου Σταθερότητας με την περιβόητη «ρήτρα διαφυγής» κ.λ.π. Με άλλα λόγια σε μία τέτοια «εσωτερική ανακατανομή» ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί μία νέα μεταβλητή της οποίας ούτε το μέγεθος ούτε οι προϋποθέσεις είναι ακόμα ορατές.
Και εδώ φτάνουμε στο τελευταίο κομβικό σημείο στο οποίο η δυνατότητα για κοινές αποφάσεις στην ΕΕ θα δοκιμασθεί σκληρά.
Οι πόροι αυτοί πέραν της ανακατανομής τους πρέπει να «βρεθούν» και οι πηγές είναι δεδομένα δύο: φόροι και χρέος.
Φόροι πέραν των υφιστάμενων (ΦΠΑ, κ.λ.π.), που θα έχουν άμεσο χαρακτήρα και όχι έμμεσο.
Ήδη μετά την υπαναχώρηση της Κομισιόν – στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης των δασμών – όσο αφορά την επιβολή άμεσων φόρων στους κολοσσούς (κατά βάση αμερικανικούς) της ΑΙ, προωθείται η «ιδέα» επιβολής ενός ελάχιστου φόρου στις μεγάλης κλίμακας ευρωπαϊκές και ξένες επιχειρήσεις, αλλά οι αντιδράσεις είναι ή τεράστιες και δύσκολα θα περάσει κάτι τέτοιο. Όσο αφορά δε το χρέος, δηλαδή τα ευρω-ομόλογα, οι διαφορές μεταξύ των χωρών μελών είναι ακόμα τόσο μεγάλες που δύσκολα μπορεί κανείς να προβλέψει το τι θα συμβεί μέχρι το τέλος του 2025.
Πολύ δε περισσότερο που δεν υπάρχει ακόμα καμία οριστική βάση για το που θα «κάτσουν» οι δασμοί την 1η Αυγούστου.
Κάπως έτσι έχουν τα πράγμα στα μέσα του Ιούλη και εν όψη της 1ης Αυγούστου 2025…
* Τα Οικονοκλαστικά λόγω αδειών καλοκαιριού, ανανεώνονται κάθε Δευτέρα Τετάρτη και Παρασκευή
