Αφορμή για το σημερινό σημείωμα στα Οικονοκλαστικά ήταν ένα κείμενο παρουσίασης αξιωματούχου της BIS (Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών) που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην ιστοσελίδα της BIS. Η σχετική ομιλία απευθύνεται με την «γλώσσα της αλήθειας» στους τραπεζίτες, αλλά και στους θεσμικούς του χρηματοπιστωτικού τομέα, σε ότι αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη και προειδοποιεί για την αμεσότητα των κινδύνων που αυτή «φέρνει» για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Στην τοποθέτησή του που παρουσιάστηκε με τίτλο “Global Risks for Financial Stability” και απευθύνεται στις Κεντρικές Τράπεζες ο αξιωματούχος της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), κ. Tao Zhang, επεσήμανε τους σημαντικούς κινδύνους που δημιουργεί η ταχεία ένταξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Στο τμήμα της ομιλίας του που επιλέξαμε για το σημερινό σημείωμα ο κ. Zhang, που είναι επικεφαλής Αντιπρόσωπος της BIS για την Ασία και τον Ειρηνικό, παρουσίασε μια σειρά από «απειλές» για τη νομισματική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα που πηγάζουν από την αυτοματοποίηση και την εξάρτηση από αλγορίθμους.
Ιδού τα βασικά σημεία των επισημάνσεών του.
Ένα από τα κύρια σημεία ανησυχίας, είναι η δυνατότητα της ΤΝ να «ενισχύει τη μεταβλητότητα και τη συμπεριφορά αγέλης».
Οι γρήγορες αντιδράσεις με την χρήση της ΤΝ, σε πραγματικό χρόνο μπορούν να δημιουργήσουν “αποσταθεροποιητικούς βρόχους ανάδρασης”. Με απλά λόγια η ταχύτητα των παρεμβάσεων μέσω της ΤΝ στις αγορές είναι πλέον τόσο μεγάλη που μπορεί να προκαλέσει τεράστιες μετακινήσεις ρευστότητας πριν καν γίνει δυνατό να υπάρξουν «ρυθμιστικές» αντιδράσεις. Όπως επισημαίνει “τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης ενδέχεται να προκαλέσουν εκτεταμένη συσσώρευση ρευστότητας» και να προκαλέσουν ανεξέλεγκτες μεταβολές τιμών, «αποσταθεροποιώντας περαιτέρω τις αγορές…».
Ένας δεύτερος κίνδυνος που επισημαίνει ο κ. Zhang είναι ότι καθώς οι τράπεζες και οι κάθε είδους χρηματοπιστωτικοί φορείς βασίζονται όλο και περισσότερο στην ΤΝ, μειώνοντας την ανθρώπινη εμπειρία, δημιουργείται ένα νέο είδος συστημικού κινδύνου. «Η ευρεία χρήση παρόμοιων αλγορίθμων από πολλά «ιδρύματα» θα μπορούσε να οδηγήσει σε μαζικές και συγχρονισμένες αντιδράσεις σε περιόδους κρίσης» πέραν των ορίων εποπτείας και ελέγχου.
«Για παράδειγμα» όπως αναφέρει στην τοποθέτησή του, «εάν πολλά ιδρύματα υιοθετήσουν συγκρίσιμα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης για τον πιστωτικό κίνδυνο, τις συναλλαγές ή τη διαχείριση χαρτοφυλακίου, οι συγχρονισμένες αντιδράσεις σε περιόδους ακραίων καταστάσεων θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τη «φιλοκυκλικότητα» και να προκαλέσουν – ανεξέλεγκτες – πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων μεγάλης κλίμακας…». Πόσο μεγάλος είναι αυτός ο κίνδυνος; Προφανώς τεράστιος καθώς οι πάροχοι αυτών των μοντέλων είναι ακόμα περιορισμένοι.
Επιπλέον ένας ιδιαίτερα «εκφυλιστικός κίνδυνος» που αναγνώρισε ο αξιωματούχος της BIS είναι το φαινόμενο της «αλγοριθμικής συμπαιγνίας». Διευκρίνισε ότι αυτό δεν απαιτεί καμία εγκληματική συνωμοσία, αλλά προκύπτει φυσικά από τον τρόπο λειτουργίας της ΤΝ. Όπως ανέφερε, «η τεχνητή νοημοσύνη που εκπαιδεύεται σε παρόμοια σύνολα δεδομένων μπορεί ακούσια να παράγει συντονισμένες συστάσεις ή στρατηγικές τιμολόγησης, μιμούμενη τη συμπαιγνία και υπονομεύοντας τον ανταγωνισμό…».
Με άλλα λόγια μια τυχαία αυτονόμηση στρατηγικής και πάλι εκτός ελέγχου και εποπτείας.
Όλα αυτά βέβαια καταλήγουν στο αυτονόητο λίγο πολύ «συμπέρασμα» της ανάλυσης ότι «τα παραδοσιακά ρυθμιστικά πλαίσια», αυτά δηλαδή τα οποία λίγο πολύ χρησιμοποιούν μέχρι σήμερα οι Κεντρικοί Τραπεζίτες «είναι ανεπαρκή για αυτές τις νέες προκλήσεις».
Με άλλα λόγια ο καθ’ ύλην αρμόδιος άνθρωπος της BIS, o κ. Zhang, προειδοποιεί τις κεντρικές τράπεζες και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ότι πρέπει να αντιμετωπίσουν άμεσα αυτούς τους «αναδυόμενους κινδύνους» και να αναπτύξουν νέα εργαλεία εποπτείας και πιθανόν νέο ρυθμιστικό πλαίσιο ικανό να παρακολουθεί και να περιορίσει τις «συστημικές επιπτώσεις» της ΤΝ στο χρηματοπιστωτικό σύστημα… Για να το πούμε πιο απλά, οι Κεντρικές Τράπεζες όπως ήταν μέχρι τώρα δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την νέα κατάσταση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και η BIS προειδοποιεί διακριτικά να … αλλάξουν πριν είναι αργά.
Αν αυτές τις παρατηρήσεις της BIS τις τοποθετήσει κανείς μέσα στο υπάρχον χρηματοπιστωτικό και χρηματιστηριακό περιβάλλον της ανεξέλεγκτης «παραγωγής» χρέους ιδιωτικού και κρατικού πίσω από την ραγδαία στρατοσφαιρικού ύψους επενδυτική στροφή στην ΤΝ – που δεν συνοδεύεται από ανάλογη επέκταση της πραγματικής οικονομίας – γίνεται ακόμα πιο καθαρή η εικόνα της πολυσυζητημένης τελευταία «απειλής» μιας κατάρρευσης της περιβόητης τεχνολογικής «φούσκας».
Το «νέο» όμως που προσφέρει η ανάλυση της BIS και πρέπει να προσέξουμε είναι ότι οι αιτίες και οι αφορμές για να σκάσει αυτή η «φούσκα» παράγονται καθημερινά – όπως ο ίδιος υποστηρίζει – από την ίδια την – ανεξέλεγκτη προς το παρόν – εισαγωγή της ΤΝ μέσα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα !
