Σε πρόσφατο σημείωμα των Οικονοκλαστικών είχαμε επισημάνει με κάποιες παρατηρήσεις το περιεχόμενο του ενδιαφέροντος του ιταλικού τραπεζικού κολοσσού Unicredit, για τις ελληνικές τράπεζες με αφορμή την μεγάλη διεύρυνση της μετοχικής παρουσίας του στην Alpha Bank.
Σήμερα με αφορμή την πρόσφατη «ανανέωση» της δημόσιας έκφρασης δυσφορίας της γερμανικής κυβέρνησης για το ενδιαφέρον επέκτασης της Unicredit στην γερμανική Commerzbank – δημοσίευση σχετικής επιστολής Mertz στους υπαλλήλους της – ίσως είναι χρήσιμο να επανέλθουμε και εδώ.
Αυτό που καταλογίζεται από την πλευρά των γερμανών (του δημοσίου) στην ιταλική πρόθεση, όπως άλλωστε και στην ανάλογη αντίθεση της ιταλικής κυβέρνησης για την απορρόφηση της BPM από την Unicredit, ή ακόμα και από την ισπανική κυβέρνηση για την πρόθεση επέκτασης της BBVA με την απόκτηση της Sabadell, είναι δύο «συνέπειες».
Η πρώτη είναι ότι οι προς «απορρόφηση» μικρομεσαίες τράπεζες αποτελούν σημεία συσσώρευσης της λαϊκής και τοπικής αποταμίευσης. Και το δεύτερο στοιχείο είναι ότι οι τράπεζες αυτές λόγω της δομής αλλά και της θέσης τους στο εγχώριο (στην Γερμανία, Ιταλία, ή Ισπανία) τραπεζικό σύστημα, αποτελούν σημεία αναφορά για την διοχέτευση αυτής της αποταμίευσης σε χορηγήσεις που αφορούν στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Με απλά λόγια η κυριολεκτικά «πάμφθηνη» τοπική αποταμίευση, σε συνάρτηση με τις εθνικές πολιτικές, διασφαλίζει την χρηματοδότηση της «εθνικής» οικονομίας στο πλέον ευαίσθητο στις τρέχουσες συνθήκες κομμάτι της, ήτοι τις ΜμΕ και τα νοικοκυριά. Ενδεχομένως μάλιστα στο πίσω μέρος του μυαλού των κυβερνήσεων που έχουν αυτές τις ισχυρές αντιρρήσεις για την απορρόφηση των τραπεζών αυτών από τους ευρωπαϊκούς κολοσσούς, να υπάρχουν και οι σχεδιασμοί που αφορούν την χρηματοδότηση της επέκτασης των εξοπλιστικών προγραμμάτων που δεν θα μπορούν να βρουν φθηνότερη πηγή χρηματοδότησης από την εγχώρια αποταμίευση.
Αν σ’ αυτό το περιβάλλον, συνυπολογίσει κανείς ότι ο πόλεμος των δασμών όσο αφορά τις συνέπειές του στην νομισματική πολιτική και τις πληθωριστικές συνέπειες, δεν είναι πίσω μας αλλά μπροστά μας, αναδύεται το απόλυτα προφανές συμπέρασμα ότι το «χρυσόμαλλο δέρας» της εγχώριας αποταμίευσης είναι ο απώτερος στόχος αυτών των τραπεζικών «επεκτάσεων» που επιχειρούν οι ευρωπαϊκοί τραπεζικοί κολοσσοί. Πολύ περισσότερο που δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα περιβάλλον από το οποίο η ΕΚΤ έχει αρχίσει να αποσύρει δεκάδες δις ρευστότητας από το σύστημα μειώνοντας σιωπηρά τον ισολογισμό της (με το στοπ στο APP και PEPP).
Επιπλέον αυτοί οι ευρωπαϊκοί τραπεζικοί κολοσσοί που χάνουν την πλεονάζουσα ρευστότητα που τους παρείχε η ΕΚΤ, αν και … κολοσσοί, παραμένουν πολύ λιγότερο ισχυροί από τους αμερικάνους ανταγωνιστές τους.
Η σημασία των «συστημικών» εγχώριων τραπεζών
Για την Ελλάδα το τραπεζικό περιβάλλον, οπωσδήποτε είναι διαφορετικό εκείνου της Γερμανίας, της Ιταλίας ή της Ισπανίας, στις οποίες εξελίσσονται αυτές οι κυβερνητικές αντιδράσεις στις τραπεζικές επεκτάσεις της Unicredit, της BBVA ή άλλων που δεν αναφέρονται εδώ στο σημείωμά μας.
Στην Ελλάδα έχει προηγηθεί η μνημονιακή δεκαετία η οποία σάρωσε την λαϊκή και εγχώρια αποταμίευση και την «εξαέρωσε» μέσα από τις συνέπειες της αναδιάρθρωσης του δημόσιου και – ακόμα και σήμερα – ιδιωτικού χρέους.
Παρ’ όλα αυτά όμως, η «συσσώρευση» έχει αρχίσει και πάλι να δημιουργεί ένα διαθέσιμο αποταμιευτικό «μαξιλάρι» που εμφανίζεται πέρα από τους τραπεζικούς λογαριασμούς, στα πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτά των οποίων η «παραγωγή» διασφαλίζεται από ένα παρατεταμένο δημοσιονομικό εισπρακτικό πλαίσιο, που συσσωρεύεται μαζί με τους εξωτερικούς (κοινοτικούς) δανειακούς και μη πόρους, με αμείωτους ρυθμούς.
Λίγο πολύ η Ελλάδα εμφανίζεται να διαθέτει σήμερα ένα αόρατο «μηχανισμό» αποταμίευσης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, που δεν τον βρίσκεις αλλού στην Ε.Ε., αν και σαν μέγεθος δεν μπορεί να συγκριθεί (το μέγεθος της αποταμίευσης) με τις οικονομίες στις οποίες αναφερθήκαμε.
Αυτό το «χρυσόμαλλο δέρας» είναι αρκετά ευδιάκριτο και ελκυστικό για κολοσσιαίους τραπεζικούς οργανισμούς των οποίων η «δίψα» για φθηνή ρευστότητα δεν κάνει διακρίσεις μικρών και μεγάλων.
Βέβαια η απορρόφηση αυτής της ρευστότητας μέσα από αυτούς τους οργανισμούς έχει μία ουσιώδη συνέπεια, αλλάζει η κατεύθυνση των ροών επενδύσεων των κεφαλαίων αυτών προς περισσότερο αποδοτικούς διεθνείς στόχους, πολύ πιο μακριά από τις εγχώριες ανάγκες.
Και αυτό είναι κάτι που οι εποπτικοί φορείς του χώρου, πέραν του δημοσίου, που εξακολουθεί να έχει παρουσία και λόγο στον χώρο αυτό – μη ξεχνάμε ότι έχει «σώσει» τις τράπεζες με λεφτά των φορολογούμενων πολλές φορές και εξακολουθεί να είναι εγγυητής τους σήμερα (τιτλοποιήσεις Npls) – θα έπρεπε να λάβουν υπό όψη τους και να τους προβληματίσει. Να τους προβληματίσει το τι θα συμβεί την επόμενη ημέρα, εδώ σ’ αυτή την οικονομία που συγκεντρώνεται αυτή η αποταμίευση. Καλός ο ενθουσιασμός τους για την ανανεωμένη «ελκυστικότητα» των εγχώριων τραπεζών, αλλά ας δούμε και τι γίνεται την επόμενη ημέρα… Ούτε οι γερμανοί, ούτε οι ιταλοί, ούτε οι ισπανοί είναι τυφλοί και ανόητοι.
