Διάβασα πρόσφατα το βιβλίο με τίτλο «Από τα Ξένα στα Ξένα» που υπογράφουν η ραδιοφωνική παραγωγός Κωνσταντίνα Βαρσάμη και ο δημοσιογράφος Παναγιώτης Σιάνης και αφορά στην εμπειρία ζωής 29 ανθρώπων που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν σε ένα ξένο τόπο και επέστρεψαν στην Ελλάδα, στις περισσότερες περιπτώσεις με απόφαση των γονιών τους.
Πως βιώνει ένα παιδί αυτήν την μετάβαση, πως προσγειώνεται σε ένα τόπο που οι γονείς τους νοσταλγούσαν. Τι σήμανε για την πορεία τους αυτός ο μετεωρισμός, αυτό το «ανάμεσα». Πολλά τα ερωτηματικά που επιχειρούν να απαντηθούν μέσα από προσωπικές εξομολογήσεις είκοσι εννέα προσώπων.
Και όπως γράφουν στο πρόλογο οι συγγραφείς πρόκειται για ένα συναισθηματικό ντοκουμέντο για την εμπειρία της επιστροφής. Είκοσι εννέα αφηγήσεις σε πρώτο πρόσωπο, καρπός της έρευνας των συγγραφέων, που φωτίζει την εσωτερική διαδρομή ανθρώπων που ζουν ανάμεσα σε δύο κόσμους: Τον τόπο της καταγωγής και τον τόπο της επιστροφής τους, αλλά και ένα βιβλίο για όσους αναζητούν τις ρίζες τους. Το βιβλίο μιλάει για όσους έχουν βρεθεί στο μεταίχμιο δύο πατρίδων. Και για όσους αναζητούν τις ρίζες τους, ακόμα κι αν δεν έφυγαν ποτέ.
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι οι αφηγήσεις αφορούν στις ζωές παιδιών και εγγονών μεταναστών, πολιτικών προσφύγων και ομογενών που στην πλειοψηφία τους ήρθαν στην Ελλάδα με απόφαση των ενηλίκων κηδεμόνων τους, χωρίς περιθώρια ή δυνατότητα επιλογής. Για την εμπειρία τους αλλά και την επιστημονική του προσέγγιση μιλάνε ο ιστορικός Αλέξανδρος Κιτροέφ που έζησε πολλά χρόνια στις ΗΠΑ και η ψυχίατρος Μαρία Σαββάκη που επίσης έζησε στην Μεγάλη Βρετανία.
Για την επιστροφής τους στην Ελλάδα μιλάνε τα παιδιά ή εγγόνια μεταναστών, ομογενών και πολιτικών προσφύγων: οι Έλλη Πασπαλά, Γιώργος Μουχταρίδης, Σοφία Κατρή, Δημήτρης Δόλλης, Δημήτρης Βραχνός, Μάκης Παπασημακόπουλος, Μαρία Κουκουβίνου, Νίκος Χατζηιωαννίδης, Πασχάλης Μουχταρίδης, Ντέμης Νικολαΐδης, Ξενοφώντας Ραράκος, Ηλίας Μαγκλίνης, Νίκος Κωνσταντάρας, Νίκος Ξυδάκης, Παναγιώτης Γρηγορίου, Άλκηστις Πρωτοψάλτη, Τάσος Μπουλμέτης, Ειρήνη Σαρίογλου, Άρης Πορτοσάλτε, Πύρρος Δήμας, Μαργαρίτα Ζορμπαλά, Γιώτα Συκκά και Κώστας Τριανταφυλλίδης, Δημήτρης Κούτουλας, η Αναστασία Κοτανίδου, η Τζένη Ηλιοπούλου, η Κωνσταντίνα Βαρσάμη.
Πόσο επηρέασε αυτή η περιπέτεια, αυτό το ταξίδι, αυτή η αλλαγή χώρας την ταυτότητα, τις μνήμες, τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τη ζωή; Τα ζητήματα αυτά απασχολούν το βιβλίο. Πίσω όμως από αυτό οι συγγραφείς, όπως εκτιμώ, επιχειρούν να ψηλαφήσουν το υπόστρωμα όλων όσων αισθάνονται για λίγο ή για πολύ ότι δεν ανήκουν, δεν χωράνε σε μια κοινότητα, σε μια ομάδα.
Όσοι αισθάνονται ξένοι, διαφορετικοί ακόμη και αν ζουν στην πατρίδα τους. Τι δυνάμεις χρειάζεται για να επιβιώσει κανείς μετά από ένα συναισθηματικό ξεριζωμό. Αυτός ο θεματικός πυρήνας, η κλωστή που ενώνει διαφορετικές ζωές, διαδρομές και εμπειρίες προσδίδουν κατά τη γνώμη μου στο βιβλίο μια ευρύτητα που μπορεί να συγκινήσει και να αγγίξει τους αναγνώστες.
