Apache: Από την κατάρρευση στη διάσωση – Η σωτήρια συμφωνία για τα ελληνικά μαχητικά ελικόπτερα

Με μία συμφωνία που αλλάζει τα δεδομένα στην υποστήριξη για τα επιθετικά ελικόπτερα τύπου AH-64 Apache, η Αεροπορία Στρατού αποκτά ξανά ζωτικό οξυγόνο, θέτοντας τις βάσεις για την επόμενη μέρα στο πεδίο των ελικοπτέρων μάχης.

Η επισημοποίηση της προμήθειας και η έναρξη της ροής πολύτιμων ανταλλακτικών από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), συνολικής αξίας 50 εκατ. ευρώ, σηματοδοτεί την αρχή ενός φιλόδοξου σχεδίου ανασυγκρότησης για τα ελικόπτερα Apache και ενίσχυσης της μαχητικής ικανότητας του Στρατού Ξηράς.

Η συμφωνία, που επισφραγίστηκε κατά την επίσκεψη του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Στρατηγού Δημητρίου Χούπη στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έρχεται ως αποτέλεσμα μακρών διαβουλεύσεων και στενής διπλωματικής συνεργασίας, αποδεικνύοντας τη σημασία των στρατηγικών εταίρων όταν το κόστος της επιχειρησιακής αποτυχίας γίνεται δυσβάστακτο.

Από την κατάρρευση στη διάσωση

Η επιχειρησιακή κατάσταση των ελληνικών Apache, ειδικά των παλαιότερων AH-64A, είχε φτάσει σε οριακό σημείο. Μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες υπηρεσίας και την επίσημη διακοπή της υποστήριξης από την κατασκευάστρια εταιρεία ήδη από το 2011, τα ελικόπτερα αντιμετώπιζαν σημαντικό πρόβλημα διαθεσιμότητας.

Η προσπάθεια να συντηρηθούν τα AH-64A είχε μετατραπεί σε έναν καθημερινό αγώνα επιβίωσης για τα στελέχη της Αεροπορίας Στρατού, που αναζητούσαν ανταλλακτικά από τρίτες χώρες, συχνά σε τιμές εξοντωτικές και με αβέβαιο επιχειρησιακό αποτέλεσμα.

Η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω τον Σεπτέμβριο του 2023, όταν η θεομηνία «Daniel» προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές στη βάση του Στεφανοβικείου. Ελικόπτερα τύπου AH-64D χρειάστηκε να μετασταθμεύσουν προσωρινά στη Λάρισα, ενώ τα στελέχη της 1ης ΤΑΞΑΣ κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν έναν άνευ προηγουμένου συνδυασμό φυσικής καταστροφής και λειτουργικής φθοράς.

Η «χρυσή» συμφωνία των 50 εκατομμυρίων

Η ανάγκη για επείγουσες λύσεις έφερε στο προσκήνιο τον στρατηγικό δίαυλο επικοινωνίας με τα ΗΑΕ. Οι Άραβες εταίροι, που έχουν ολοκληρώσει τη μετάβαση του δικού τους στόλου από AH-64A και D σε AH-64E Guardian, διαθέτουν αποθέματα ανταλλακτικών συμβατά με τα ελληνικά Apache. Η ελληνική πλευρά, εκμεταλλευόμενη τις ήδη εξαιρετικές στρατιωτικές σχέσεις με το Άμπου Ντάμπι, ξεκίνησε από το 2022 μια σειρά επισκέψεων στην αεροπορική βάση Al-Harma, με σκοπό την επιθεώρηση και αποτίμηση των διαθέσιμων εξαρτημάτων.

Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό, καθώς ανταλλακτικά αξίας 170 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία η Ελλάδα εξασφάλισε με μόλις 50 εκατ. ευρώ, χάρη στην επιμονή, τη διπλωματία και τη διαπραγματευτική δεινότητα του ΓΕΕΘΑ και του ΓΕΣ. Η συμφωνία, η οποία εγκρίθηκε ομόφωνα από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής, αναμένεται να υλοποιηθεί με διαδικασίες fast track εντός των προσεχών μηνών.

Η γεωπολιτική διάσταση

Η επιτυχία της συμφωνίας δεν μπορεί να απομονωθεί από το ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο. Από το 2020 και έπειτα, οι σχέσεις Ελλάδας – ΗΑΕ έχουν μετατραπεί σε στρατηγική συμμαχία, που βασίζεται σε κοινές απειλές και συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο και στον Κόλπο. Η συμμετοχή των ΗΑΕ στην αεροπορική άσκηση «ΗΝΙΟΧΟΣ», οι συνεκπαιδεύσεις ειδικών δυνάμεων και το κοινό Πρόγραμμα Στρατιωτικής Συνεργασίας, που υπεγράφη τον Απρίλιο του 2024, πιστοποιούν τη βούληση για ουσιαστική αμυντική σύγκλιση.

Δεν είναι η πρώτη φορά που τα ΗΑΕ προσφέρουν σημαντική υποστήριξη, διότι ήδη από το 2014, είχαν παραχωρήσει δωρεάν ανταλλακτικά αξίας άνω των 100 εκατομμυρίων δολαρίων για τις φρεγάτες τύπου S του Πολεμικού Ναυτικού. Η νέα συμφωνία για τα Apache έρχεται να ενισχύσει ακόμη περισσότερο αυτή τη σταθερή συνεργασία, με οφέλη πολλαπλά, επιχειρησιακά, διπλωματικά και τεχνολογικά.

Από την υποστήριξη στον εκσυγχρονισμό

Η συμφωνία για τα ανταλλακτικά δεν αποτελεί απλώς μια «ανάσα» για τα Apache AH-64D, αλλά ανοίγει και τον δρόμο για την επόμενη φάση, δηλαδή τον σταδιακό εκσυγχρονισμό και την ανανέωση του στόλου επιθετικών ελικοπτέρων της Αεροπορίας Στρατού. Ήδη, στο Πεντάγωνο εξετάζονται δύο βασικά σενάρια:

Εκσυγχρονισμός μέρους των AH-64D σε έκδοση E Guardian, με τη συνεργασία της κατασκευάστριας Boeing και πιθανή εμπλοκή ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. Η συγκεκριμένη επιλογή, αν και δαπανηρή, μπορεί να αποδώσει ικανοποιητική επιχειρησιακή ικανότητα για τουλάχιστον μία ακόμη δεκαετία.

Απόκτηση νέων ελικοπτέρων AH-64E ή εναλλακτικά ελικοπτέρων νέας γενιάς, όπως το V-280 Valor ή μελλοντικά ευρωπαϊκά προγράμματα, εντός της επόμενης δεκαπενταετίας.

Ο Apache Guardian και οι ελληνικές προοπτικές

Το AH-64E Guardian είναι η πιο προηγμένη έκδοση του Apache, σχεδιασμένη να επιχειρεί σε σύγχρονα και εξαιρετικά απαιτητικά περιβάλλοντα. Εξοπλισμένο με προηγμένο ραντάρ Longbow, αναβαθμισμένο σύστημα ελέγχου πτήσης, σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και δυνατότητα συνεργασίας με UAV σε πραγματικό χρόνο, το AH-64E μετατρέπει το ελικόπτερο από απλό πλατφόρμα πυρός σε κόμβο μάχης σε δίκτυο.

Η ικανότητά του να ελέγχει ταυτόχρονα πολλαπλά drones, να λαμβάνει εικόνα πεδίου μάχης σε πραγματικό χρόνο και να εκτελεί αποστολές day-night all-weather, καθιστούν τον Guardian απολύτως απαραίτητο για τις Ένοπλες Δυνάμεις που σχεδιάζουν να επιχειρούν με βάση το δόγμα της πολυχωρικής μάχης (multi-domain operations).

Για την Ελλάδα, η προοπτική μετάβασης στον Guardian θα σημάνει τεράστιο ποιοτικό άλμα. Θα επιτρέψει στις Δυνάμεις να επιχειρούν με απόλυτη συνεργασία με UAV τύπου Heron, τα νέα UCAVs και, στο μέλλον, τα ευρωπαϊκά drones υψηλής εμβέλειας. Η δυνατότητα data link επικοινωνίας με F-16 και Rafale θα δημιουργήσει ένα πολυεπίπεδο πλέγμα επίγνωσης και ισχύος πυρός.

Πρακτικά, ένα σμήνος Apache E, υποστηριζόμενο από UAV και καλυπτόμενο από μαχητικά, θα μπορεί να εξουδετερώνει απειλές πίσω από γραμμές εχθρού, να επιβιώνει σε περιβάλλον με αντιαεροπορική απειλή και να προσφέρει real-time υποστήριξη σε επίγειες δυνάμεις. Αυτή είναι η επόμενη μέρα που σχεδιάζεται στο ΓΕΕΘΑ και η συμφωνία με τα ΗΑΕ αποτελεί το πρώτο σταθερό βήμα.

πηγή: OnAlert.gr / Ρεπορτάζ: Κώστας Σαρικάς