Ντόναλντ Τραμπ, Μπενιαμίν Νετανιάχου. Η «ειδική σχέση», όπως τη χαρακτηρίζουν πολλοί αναλυτές, μεταξύ του Αμερικανού προέδρου με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ φαίνεται πως περνάει κρίση.
Ο Ντόναλντ Τραμπ αγνοεί τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, δεν περιλαμβάνει το Ισραήλ στην περιοδεία του στη Μέση Ανατολή, συνομιλεί απευθείας με τη Χαμάς και τους Ιρανούς και πιέζει για κατάπαυση πυρός στη Γάζα, Και όλα αυτά χωρίς να ζητά τη συναίνεση της Ιερουσαλήμ.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το ερώτημα είναι ένα: Πώς μέσα σε λίγους μήνες ο πρωθυπουργός του Ισραήλ πέρασε από τη θριαμβευτική υποδοχή στον Λευκό Οίκο στη σιωπηλή αποξένωση;
Οι απαντήσεις πολλές… Όπως αυτή που δίνουν οι New York Times: Ξαφνικά ο Τραμπ δεν αγοράζει πια αυτό που πουλάει ο Νετανιάχου.
Απελευθέρωση ομήρου με τη «σφραγίδα» των ΗΠΑ
Στις 12 Μαΐου, ο Εντάν Αλεξάντερ, ένας αμερικανοϊσραηλινός στρατιώτης και πολίτης με διπλή υπηκοότητα, αφέθηκε ελεύθερος από τη Χαμάς στη Γάζα. Είχαν προηγηθεί άμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Χαμάς, σε ένα διπλωματικό θρίλερ, χωρίς τη συμμετοχή του Ισραήλ.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο αμερικανός διαπραγματευτής Άνταμ Μπέλερ, ο οποίος είχε πραγματοποιήσει άμεσες συνομιλίες με τη Χαμάς τον Μάρτιο, συνόδευσε τη μητέρα του Αλεξάντερ στην πτήση από την Αμερική προς το Ισραήλ. Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, της έδωσε το τηλέφωνο για να μιλήσει με τον γιο της τη στιγμή της απελευθέρωσης. Τα πρωτοσέλιδα των διεθνών μέσων ενημέρωσης εστίασαν στην τηλεφωνική επικοινωνία του Ντόναλντ Τραμπ με τον Εντάν Αλεξάντερ, στέλνοντας σαφές μήνυμα: Ήταν ο Τραμπ, όχι ο Νετανιάχου, που απελευθέρωσε τον Ισραηλινό στρατιώτη από τη Γάζα.
Σήμερα, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου φαίνεται να βρίσκεται μπροστά σε μία δυσάρεστη έκπληξη, όπως αναφέρουν σε ανάλυσή τους οι New York Times. Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι αυτή που περίμενε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός.
Σε σχεδόν κάθε στρατηγικό και γεωπολιτικό ζήτημα που ενδιαφέρει το Ισραήλ, από την επιδίωξη νέας συμφωνίας με το Ιράν μέχρι την κατάπαυση πυρός με τους Χούθι, από την αποδοχή του νέου καθεστώτος στη Συρία μέχρι την άμεση διαπραγμάτευση με τη Χαμάς για απελευθέρωση ομήρων, ο Ντόναλντ Τραμπ όχι μόνο παρακάμπτει το Ισραήλ, αλλά ακολουθεί εντελώς διαφορετική πορεία από αυτήν που θα επέλεγε ο Νετανιάχου. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει περιθωριοποιήσει επανειλημμένα το Ισραήλ, αποκαλύπτοντας έτσι την πολιτική καταστροφής του και τις αποτυχίες του Ισραηλινού ηγέτη, του οποίου η μοναδική επιτυχία είναι η διατήρηση της εξουσίας μέσω διαρκούς πολέμου.
Όταν ο πρωθυπουργός συναντήθηκε με τον Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο τον Φεβρουάριο, μετά από κατάπαυση πυρός που του επιβλήθηκε, έλαβε το «δώρο» του σχεδίου «Gaza Riviera» από τον Τραμπ, που νομιμοποιεί την ιδέα μαζικής εκτόπισης Παλαιστινίων από τη Γάζα.
Έκτοτε, η κυβέρνηση Τραμπ έχει προσφέρει περαιτέρω στήριξη και οπλισμό στο Ισραήλ, περιλαμβανομένων των βομβών 2.000 λιβρών που είχε περιορίσει προηγουμένως ο Τζο Μπάιντεν, και φέρεται να εξέτασε την πρόταση μεταφοράς ενός εκατομμυρίου Παλαιστινίων στη Λιβύη.
Ωστόσο, ο Τραμπ μιλά για «τερματισμό αυτού του πολύ βίαιου πολέμου», την ώρα που ο Νετανιάχου δεσμεύεται δημόσια να «ελέγξει όλη τη Γάζα» και να επιτύχει «ολοκληρωτική νίκη».
Ο Νετανιάχου βρίσκεται ολοένα και πιο απομονωμένος. Δεν μπορεί πλέον να κατηγορεί την κυβέρνηση Μπάιντεν για την αποτυχία του να νικήσει τη Χαμάς, ούτε τον υπουργό Άμυνας, τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ ή τα μέλη της διαπραγματευτικής ομάδας, όλους τους οποίους έχει πρόσφατα αντικαταστήσει, καθώς ούτε τον ηγέτη της Χαμάς Μοχάμαντ Σινουάρ, τον οποίο το Ισραήλ φέρεται να στοχοποίησε στις 13 Μαΐου.
Ο Λευκός Οίκος φαίνεται να έχει αντιληφθεί πλήρως ποιος είναι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου: Ένας αδύναμος Ισραηλινός ηγέτης, χωρίς κάτι ουσιαστικό να προσφέρει στον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δείχνει να ενδιαφέρεται περισσότερο για το εμπόριο, τις επιχειρήσεις και το Νόμπελ Ειρήνης, παρά για τη συνέχιση της χρηματοδότησης ενός ατέρμονου πολέμου.
Πρόκειται για δραστική αλλαγή. Όταν ο Τραμπ κέρδισε τις εκλογές, ο Νετανιάχου πίστεψε ότι απέκτησε έναν ισχυρό σύμμαχο στον Λευκό Οίκο. Ήταν ο ίδιος πρόεδρος που είχε αναγνωρίσει την προσάρτηση των Υψιπέδων του Γκολάν από το Ισραήλ και είχε μεταφέρει την αμερικανική πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ στην πρώτη του θητεία. Και είναι ο ίδιος πρόεδρος που, μετά την επιστροφή του στην εξουσία, προστάτεψε τον Νετανιάχου από το ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, επιβάλλοντας κυρώσεις στο δικαστήριο και ηγούμενος εκστρατείας καταστολής της ελευθερίας λόγου και υπέρ-παλαιστινιακής δράσης στις ΗΠΑ.
Πλέον, ο πρόεδρος έχει αφήσει τον Νετανιάχου πιο απομονωμένο, ταπεινωμένο και αναποτελεσματικό από ποτέ.
Το μήνυμα Τραμπ γιγαντώνει το «τσουνάμι» πιέσεων κατά Ισραήλ
Την ώρα που ο διπλωματικός «πυρετός» γύρω από τις εξελίξεις στη Γάζα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δέχεται ασφυκτικές πιέσεις μέσω της διεθνούς κατακραυγής για τις σκληρές εικόνες λιμού που κάνουν τον γύρο του κόσμου και τη συνέχιση του πολέμου που ο ίδιος υποσχέθηκε.
Μάλιστα, την πλήρη απογοήτευσή του για τις κινήσεις Νετανιάχου φέρεται να εξέφρασε και ο Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο «axios», κατά τη διάρκεια συνομιλιών που είχε με Αμερικανούς αξιωματούχους, σημειώνοντας ότι «…το Ισραήλ πρέπει να τελειώνει άμεσα με την κατάπαυση του πυρός». Μάλιστα, φέρεται να ζήτησε από τους άμεσους συνεργάτες του να διαμηνύσουν στον Ισραηλινό πρωθυπουργό ότι «o πρόεδρος των ΗΠΑ είναι πολύ δυσαρεστημένος και ζητάει να μπει άμεσα ένα τέλος», δήλωσαν δύο αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου, διατηρώντας την ανωνυμία τους.
Αν και Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι αρνούνται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι έτοιμος να «εγκαταλείψει» την υποστήριξη στο Ισραήλ ή ότι ασκεί έντονη πίεση στον Νετανιάχου, παραδέχονται ότι υπάρχουν αυξανόμενες πολιτικές διαφορές μεταξύ ενός προέδρου που θέλει να τερματίσει τον πόλεμο και ενός πρωθυπουργού που τον επεκτείνει μαζικά.
Όχι άλλη λευκή επιταγή
Ο Αμερικανός πρόεδρος, στην πρώτη του περιοδεία στη Μέση Ανατολή από τότε που ανέλαβε τη δεύτερη θητεία του, θα επισκεφθεί τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – αλλά όχι το Ισραήλ.
Ωστόσο, όπως αναφέρουν πολλοί αναλυτές, η απουσία της Ιερουσαλήμ από το πρόγραμμα δεν είναι μία απλή διπλωματική λεπτομέρεια. Είναι η πιο ηχηρή ένδειξη ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αποφασίσει να εγκαταλείψει την πολιτική των λευκών επιταγών απέναντι στο Ισραήλ. Μάλιστα, αυτή η στροφή του Αμερικανού προέδρου έρχεται τη στιγμή που το Τελ Αβίβ κλιμακώνει τη στρατιωτική του επίθεση στη Γάζα, αδιαφορώντας για τις διεθνείς εκκλήσεις περί εκεχειρίας.
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Χωρίς αποτελέσματα, δεν υπάρχει στάση στο Ισραήλ. «Θα πάμε κάποια στιγμή, αλλά όχι τώρα», δήλωσε ο Τραμπ, σημειώνοντας πως δεν έχει να επιδείξει καμία «νίκη» που να δικαιολογεί επίσκεψη – ούτε κατάπαυση πυρός, ούτε σχέδιο για ανθρωπιστική βοήθεια, ούτε νέα συμφωνία.
Ο Τραμπ πηγαίνει όπου υπάρχει όφελος
«Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι εναντίον του Ισραήλ. Απλώς δεν τον νοιάζει» αυτό φέρεται να υποστήριξε στον Guardian και το CNN ο πρώην διπλωμάτης Άλον Πίνκας. Αν δεν υπάρχει όφελος για τον ίδιο, είτε πολιτικό είτε οικονομικό, δεν πρόκειται να κινητοποιηθεί. Κι αυτή τη στιγμή, τα Εμιράτα, οι Σαουδάραβες και το Κατάρ έχουν να προσφέρουν πολλά περισσότερα σε χρήμα, όπλα και θεάματα από τον Νετανιάχου.
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν το ρήγμα μπορεί να αποκατασταθεί. Ο Νετανιάχου γνωρίζει ότι δεν έχει την πολυτέλεια να συγκρουστεί ανοιχτά με έναν πρόεδρο που λατρεύεται από το δικό του ισραηλινό ακροατήριο. Όμως όσο η Ουάσιγκτον κινείται αυτόνομα, όσο οι συμφωνίες υπογράφονται πίσω από την πλάτη του Ισραήλ και όσο ο Τραμπ προχωρά με το δικό του σχέδιο για ειρήνη και ανοικοδόμηση της Γάζας –μια «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», όπως λέει.
