Ο Φρίντριχ Μερτς είναι και επίσημα ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας και ο πρώτος που δεν εκλέχτηκε από τον α’ γύρο. Ποιοι τον αμφισβήτησαν, μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ. Η αρχή του στην κορυφή της πολιτικής σκηνής της Γερμανίας κάθε άλλο από ιδανική είναι και κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει την από εδώ και πέρα πορεία του.
Έπειτα από ένα πολιτικό θρίλερ που κράτησε σε αναμμένα κάρβουνα την Γερμανία αλλά και σε αγωνία την Ευρώπη, ο ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) Φρίντριχ Μερτς κέρδισε την ψηφοφορία στην Βουλή, και αναδείχτηκε νέος καγκελάριος της χώρας, με τη δεύτερη προσπάθεια.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο Φρίντριχ Μερτς μάλιστα ορκίστηκε πολύ γρήγορα ως ο 10ος καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και θα ηγηθεί του κυβερνητικού συνασπισμού της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD ).
Ο Μερτς είχε αρχικά αποτύχει να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία το πρωί της Τρίτης (06.05.2025), χάνοντας για έξι ψήφους – ένα σοβαρό πλήγμα για το κύρος του και μια αποτυχία χωρίς προηγούμενο στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας.
Καθώς η ψηφοφορία διεξήχθη μυστικά στη Μπούντεσταγκ των 630 εδρών, δεν υπήρχε καμία ένδειξη ποιοι αρνήθηκαν να τον υποστηρίξουν – είτε ήταν βουλευτές από τον κεντροαριστερό εταίρο του συνασπισμού του, τους Σοσιαλδημοκράτες είτε ήταν δικοί του βουλευτές, συντηρητικοί.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ύστερα από ώρες αβεβαιότητας στη Βουλή, τα κόμματα και η πρόεδρος της Μπούντεσταγκ συμφώνησαν να διεξαχθεί δεύτερη ψηφοφορία, την οποία ο Μερτς τελικά κέρδισε με 325 ψήφους – μια πλειοψηφία εννέα βουλευτών.
Ο κυβερνητικός του συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών – Σοσιαλδημοκρατών θα έπρεπε εξ αρχής να έχει την απαραίτητη κοινοβουλευτική δύναμη, με σύνολο 328 εδρών, αλλά εκτιμάται ότι 18 βουλευτές διαφοροποιήθηκαν στην πρώτη ψηφοφορία.
Κανένας υποψήφιος καγκελάριος δεν έχει χάσει ψήφο εμπιστοσύνης στη Μπούντεσταγκ στα 76 χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη Γερμανία το 1949, και στο κοινοβούλιο επικράτησε κλίμα σύγχυσης για ώρες μετά την πρώτη ψηφοφορία.
Σύμφωνα με το γερμανικό σύνταγμα, δεν υπάρχει όριο στον αριθμό των ψηφοφοριών που μπορούν να διεξαχθούν, αλλά στην πράξη, μια δεύτερη ήττα του Μερτς θα προκαλούσε σοβαρό πονοκέφαλο στους Χριστιανοδημοκράτες, στο αδελφό του κόμμα Χριστιανοκοινωνική Ένωση και τον κυβερνητικό του εταίρο, τους Σοσιαλδημοκράτες.
Το αποτέλεσμα σήμαινε ότι αποτράπηκε μια ολοκληρωτική πανωλεθρία, δήλωσε ένας γερμανικός ειδησεογραφικός ιστότοπος. Ο 69χρονος Μερτς ορκίστηκε στη συνέχεια καγκελάριος από τον πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ και η ομάδα των 17 υπουργών του θα αναλάβει στην διάρκεια της ημέρας καθήκοντα.
Η απόφαση για την δεύτερη ψηφοφορία
Η πρόεδρος της Μπούντεσταγκ Julia Klöckner σχεδίαζε αρχικά η δεύτερη ψηφοφορία να γίνει την Τετάρτη, αλλά ο γενικός γραμματέας των Χριστιανοδημοκρατών Carsten Linnemann δήλωσε ότι ήταν σημαντικό να λυθεί το ζήτημα την Τρίτη.
«Η Ευρώπη χρειάζεται μια ισχυρή Γερμανία, γι’ αυτό δεν μπορούμε να περιμένουμε μέρες» δήλωσε στη γερμανική τηλεόραση. Ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας Jens Spahn απηύθυνε έκκληση στο αίσθημα ευθύνης των συναδέλφων του: «Όλη η Ευρώπη, ίσως και ολόκληρος ο κόσμος, παρακολουθεί αυτή την ψηφοφορία».
Ο πρόεδρος της Μπούντεσταγκ δήλωσε στους βουλευτές ότι εννέα από τους 630 βουλευτές απουσίαζαν από την πρώτη ψηφοφορία, ενώ τρεις απείχαν, ενώ ένα ακόμη ψηφοδέλτιο είχε κηρυχθεί άκυρο.
Ο νέος υπουργός Ευρώπης της Γερμανίας, Gunther Krichbaum, δήλωσε στο BBC ότι ορισμένοι βουλευτές μπορεί να ήλπιζαν σε ρόλο υπουργού ή υφυπουργού και οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Επεσήμανε επίσης ότι ορισμένοι νέοι σοσιαλδημοκράτες είχαν δηλώσει δημοσίως ότι δεν πείστηκαν από τον Μερτς. Αυτοί θα μπορούσαν να είχαν καταψηφίσει τον Μερτς στην πρώτη ψηφοφορία.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι του SPD ήταν ανένδοτοι. Τόνισαν με κάθε τρόπο ότι το κόμμα τους είναι πλήρως προσηλωμένο στη συμφωνία συνασπισμού. «Ήταν μια μυστική ψηφοφορία, οπότε κανείς δεν γνωρίζει» δήλωσε ο ανώτερος σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Ralf Stegner στο BBC. «Μπορώ να σας πω ότι δεν έχω την παραμικρή εντύπωση ότι η κοινοβουλευτική μας ομάδα ενδεχομένως δεν θα αναγνώριζε την ευθύνη μας».
Ο Gunther Krichbaum, συντηρητικός, δήλωσε ότι το σαφές μήνυμα ήταν ότι “τώρα βρισκόμαστε στην κατάσταση να δημιουργήσουμε μια σταθερή κυβέρνηση” για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα ζητήματα της Γερμανίας, όπως το μεταναστευτικό και η οικονομία.
Το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία, το οποίο ήρθε δεύτερο στις εκλογές του Φεβρουαρίου με 20,8% των ψήφων, εκμεταλλεύτηκε την αρχική αποτυχία του Μερτς και ζήτησε νέες εκλογές. Η επικεφαλής της Εναλλακτικής για την Γερμανία, Άλις Βάιντελ έγραψε στο X ότι η ψηφοφορία έδειξε «τα αδύναμα θεμέλια πάνω στα οποία οικοδομήθηκε ο συνασπισμός μεταξύ των [συντηρητικών] και του SPD, ο οποίος απορρίφθηκε από τους ψηφοφόρους».
Ο νέος υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χριστιανοδημοκράτης, Γιόχαν Βαντεφούλ, δήλωσε στο BBC ότι η αρχική ψηφοφορία ήταν «ένα εμπόδιο, αλλά όχι μια καταστροφή».
Μεταξύ των πρώτων διεθνών ηγετών που συνεχάρησαν τον συντηρητικό ηγέτη της Γερμανίας ήταν ο Ουκρανός Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος ευχήθηκε η Γερμανία «να γίνει ακόμη πιο ισχυρή ώστε να δούμε περισσότερη γερμανική ηγεσία στις ευρωπαϊκές και διατλαντικές υποθέσεις».
Πολιτικοί ανταποκριτές στην Μπούντεσταγκ δήλωσαν ότι το αρχικό αποτέλεσμα-σοκ του Μερτς έδειξε ότι υπάρχει ένα πιθανό ζήτημα που παραμονεύει στις τάξεις του κυβερνητικού συνασπισμού.
Ο βουλευτής της AfD Bernd Baumann δήλωσε ότι το CDU είχε υποσχεθεί μια σειρά από πολιτικές παρόμοιες με αυτές του δικού του κόμματος, όπως ο περιορισμός της μετανάστευσης, και στη συνέχεια προχώρησε σε συμμαχία με την κεντροαριστερά: «Αυτό δεν λειτουργεί. Δεν λειτουργεί έτσι η δημοκρατία».
«Αυτό δεν είναι καλό» προειδοποίησε η πολιτικός των Πρασίνων Katrin Göring-Eckardt. “Παρόλο που δεν θέλω αυτόν τον καγκελάριο ούτε τον υποστηρίζω, μπορώ μόνο να προειδοποιήσω όλους να μην χαίρονται στο χάος».
Αποδυναμωμένος από την πρώτη ημέρα ο νέος Γερμανός καγκελάριος
Η Τρίτη 6 Μαΐου προαλειφόταν για την ημέρα που θα αποκαθιστούσε τη λάμψη της Ευρώπης, δίνοντας στη Γερμανία μια ισχυρή νέα κυβέρνηση που θα καθόριζε το βασικό προσανατολισμό της Γηραιάς Ηπείρου, σχολιάζει το Politico. Αντ’ αυτού, τα μέλη της Μπούντεσταγκ ταπείνωσαν τον Φρίντριχ Μερτς με μια άνευ προηγουμένου προσβολή.
Ο Μερτς τελικά εξασφάλισε τις απαραίτητες ψήφους για να γίνει καγκελάριος σε μια δεύτερη ψηφοφορία, αλλά «η πολιτική ζημιά έχει γίνει», δήλωσε στο Politico η Κάτια Χόγιερ, ακαδημαϊκός και συγγραφέας του βιβλίου «Πέρα από το Τείχος». «Αυτή δεν είναι η αρχή μιας σίγουρης, σταθερής κυβέρνησης, αλλά ένα σημάδι του πόσο βαθιές είναι οι ρωγμές στο γερμανικό κέντρο».
Τα τελευταία τρία χρόνια, η Γερμανία διστάζει να εκτελέσει τον παραδοσιακό ευρωπαϊκό ηγετικό της ρόλο, αν όχι να τον αποφεύγει εντελώς. Ο προκάτοχος του Μερτς, Όλαφ Σολτς, μιλούσε για μεγάλα ζητήματα άμυνας, όμως καθυστέρησε να προμηθεύσει το Κίεβο με όπλα, όπως άρματα μάχης και πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, τα οποία, σύμφωνα με τον Ζελένσκι, χρειαζόταν για να αποκρούσει τον ρωσικό στρατό.
Η γερμανική πολιτική φαίνεται να είναι βαθιά διχασμένη. Χωρίς ενότητα στο εσωτερικό της χώρας, ο Μερτς θα δυσκολευτεί να φέρει τις αλλαγές που, όπως λέει, χρειάζεται η Ευρώπη, είτε πρόκειται για μια αύξηση στις αμυντικές δαπάνες, είτε για πολιτικές που μπορούν να προστατεύσουν τη γερμανική βιομηχανία από τους δασμούς του Τραμπ και τις προκλήσεις που θέτει η Κίνα.
Υπενθυμίζεται ότι στις εκλογές του Φεβρουαρίου, το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) κατέλαβε τη δεύτερη θέση με 21% των ψήφων, πίσω από τους Χριστιανοδημοκράτες του Μερτς και μπροστά από τους Σοσιαλδημοκράτες. Θα παραμείνει απειλή για τη νέα κυβέρνηση, καθώς η μετανάστευση συνεχίζει να κυριαρχεί στην πολιτική συζήτηση. Την ίδια ώρα, η γερμανική οικονομία είναι εξασθενημένη, με την παραδοσιακή βιομηχανία να βρίσκεται σε ύφεση.
Οι διαρθρωτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο συνασπισμός του Μερτς είναι ενδεικτικές της απώλειας επιρροής που έχει υποστεί το πολιτικό κέντρο, όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά σε όλη την Ευρώπη. Το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί για τη Βρετανία ή για τη Γαλλία.
Η Ευρώπη θα πληρώσει το τίμημα
Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του μπλοκ δεν μπορεί να ξεφύγει από τις δικές της πολιτικές εμπλοκές. Πέρυσι, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ρίσκαρε με πρόωρες εκλογές σε μια προσπάθεια να συντρίψει τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό (RN), αλλά αντ’ αυτού δημιούργησε ένα κοινοβούλιο που δεν μπορεί να συμφωνήσει σχεδόν σε τίποτα. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Μπαρντελά του Εθνικού Συναγερμού θα είχε σημαντικές πιθανότητες να κερδίσει την γαλλική προεδρία το 2027.
«Ολόκληρη η Ευρώπη στράφηκε στο Βερολίνο με την ελπίδα ότι η Γερμανία θα επαναβεβαιωνόταν ως άγκυρα σταθερότητας και ως φιλοευρωπαϊκή δύναμη. Αυτή η ελπίδα διαψεύστηκε. Με συνέπειες πολύ πέρα από τα σύνορά μας», δήλωσε η Γιάνα Πουλιερίν, επικεφαλής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων στο Βερολίνο.
Βασικό ερώτημα στα χείλη όλων; Πώς κατέληξε ο Μερτς να βρεθεί εν μέσω τέτοιου χάους σε αυτό που θα έπρεπε να είναι μια τυπική κοινοβουλευτική δραστηριότητα; Ήταν λάθος κάποιων βουλευτών που νόμιζαν ότι θα μπορούσαν να εκδηλώσουν αναίμακτα μια διαμαρτυρία; Ή μήπως ήταν ένα βαθύτερο σημάδι ενός αντιδημοφιλούς ηγέτη που είναι επιρρεπής σε πολιτικά λάθη;
Κατά τη σύντομη περίοδο που βρίσκεται στο διεθνές προσκήνιο μέχρι στιγμής, ο Μερτς έχει αποδείξει ότι είναι παρορμητικός και ασταθής. Βασιζόμενος στις ψήφους του AfD, πήρε το ρίσκο να περάσει μέτρα για τη μετανάστευση στην Ομοσπονδιακή Βουλή πριν από τις εκλογές, πιστεύοντας ότι αυτό θα ενίσχυε την ψήφο του κόμματός του. Αντί για αυτό όμως, οι Χριστιανοδημοκράτες υποχώρησαν, ενώ το AfD συνέχισε την πορεία του. Επίσης, την ίδια τη νύχτα των εκλογών, λίγο μετά το κλείσιμο της κάλπης, όλοι θυμούνται ότι είχε προχωρήσει σε εκπληκτικά ωμές δηλώσεις κατά του Τραμπ και αμφισβήτησε τη βιωσιμότητα του ΝΑΤΟ.
Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι να αρωτιέται κανείς… Μήπως τελικά είχε δίκιο η Άγκελα Μέρκελ που επί των ημερών της κατάφερε να κρατάει τον Μερτς μακριά από κομματικές θέσεις με αποτέλεσμα να τον ωθήσει στην παραίτηση από την πολιτική; Μήπως η ίδια διαισθανόταν πως δεν διέθετε τα προσόντα για κορυφαία αξιώματα;
Πληροφορίες από BBC, Politico
