Μία από τις πιο σημαντικές και εκτεταμένες αλλαγές που έφερε η πανδημία του κορονοϊού αποτελεί το υβριδικό μοντέλο εργασίας. Αυτό που κάποτε θεωρούνταν προνόμιο, το να εργάζεται, δηλαδή, κανείς ευέλικτα και ισορροπημένα στον τόπο και στον χρόνο που εξυπηρετεί συνολικά τις επαγγελματικές και προσωπικές του ανάγκες, έγινε ξαφνικά πραγματικότητα για εκατομμύρια εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο.
Πανευρωπαϊκή έρευνα της Samsung, με συμμετοχή 1500 εργαζομένων από την Ελλάδα, δείχνει ότι το υβριδικό μοντέλο εργασίας ήρθε για να μείνει, φέρνοντας περισσότερη ευελιξία αλλά και νέες προκλήσεις για την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των εργαζομένων.
H μετάβαση στο υβριδικό μοντέλο, αν και δίνει λύσεις σε σημαντικά υφιστάμενα προβλήματα, φέρνει ορισμένες νέες προκλήσεις. Γιατί μπορεί οι εργαζόμενοι να υπερβαίνουν τους περιορισμούς του ωραρίου και της καθημερινής «υποχρεωτικής» παρουσίας στο γραφείο, αντιμετωπίζουν ωστόσο μία νέα πραγματικότητα που «θολώνει» τα όρια μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.
Η ελληνική αγορά εργασίας
Στην Ελλάδα, το 67% των εργαζομένων έχει υιοθετήσει τον νέο υβριδικό τρόπο εργασίας, ενώ σχεδόν ένας στους δύο (51%) είναι θετικοί απέναντι σε αυτόν. Ωστόσο, το 17% των εργαζομένων αντιμετωπίζει αρνητικά τον υβριδικό τρόπο με το 42% αυτών να θεωρούν ότι οι πολλές ώρες που καταλήγουν να εργάζονται στην υβριδική εργασία, περιορίζουν τον χρόνο που διαθέτουν για την κοινωνική τους ζωή και τους φίλους τους. Επίσης, θεωρούν ότι η εργασία από το σπίτι μπορεί να μην είναι αποτελεσματική, λόγω των οχλήσεων (35%) ενώ δεν νοιώθουν άνετα με την πρόσβαση των συναδέλφων και πελατών στον προσωπικό τους χώρο, μέσω των τηλεδιασκέψεων (25%).
Τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι το υβριδικό μοντέλο εργασίας θέτει νέες προκλήσεις, κυρίως σε ότι αφορά τα όρια, που πλέον καλούνται να θέσουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι για να ισορροπήσουν τις επαγγελματικές απαιτήσεις με τις προσωπικές ανάγκες. Τα όρια αυτά αφορούν τόσο στον χρόνο που διαθέτουν όσο και στον χώρο που επιλέγουν για την εξ αποστάσεως εργασία.
Για παράδειγμα, τουλάχιστον οι μισοί εργαζόμενοι από την Ελλάδα που συμμετείχαν στην έρευνα (51%) είπαν ότι μετέτρεψαν κάποιον χώρο τους σπιτιού σε γραφείο, ενώ το 38% σχεδιάζει να αλλάξει ή έχει ήδη μετακομίσει σε καταλληλότερο σπίτι.
Επιπρόσθετα, το 69% των συμμετεχόντων από την Ελλάδα αναζητούν τρόπους να οριοθετήσουν τη νέα εργασιακή πραγματικότητα, είτε διαχωρίζοντας τον προσωπικό από τον επαγγελματικό χώρο είτε προσπαθώντας ενεργά «να αποσυνδεθούν». Για τους εργαζομένους στη χώρα μας, οι πλέον δημοφιλείς τρόποι για «αποσύνδεση» είναι η διάθεση χρόνου στην οικογένεια (50%), η μουσική (42%) και η σωματική άσκηση (41%).
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι απόψεις των εργαζομένων στην Ελλάδα για τον ρόλο της τεχνολογίας στη σωστή διαχείριση του νέου υβριδικού τρόπου ζωής και εργασίας. Το 78% λέει ότι η τεχνολογία τους βοήθησε να προσαρμοστούν σε μία νέα «υβριδική» ρουτίνα ενώ περισσότεροι από τους μισούς (55%) συμφωνούν ότι η τεχνολογία τους βοηθά να θέτουν όρια μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
Οι εργασιακές συνθήκες των Ευρωπαίων
Η πρόσφατη μελέτη «Hybrid Living Futures», που διεξήγαγε η Samsung σε συνεργασία με το «The Future Laboratory», με τη συμμετοχή περισσότερων από 14.000 ατόμων, από όλη την Ευρώπη εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι έχουν προσαρμοστεί στον υβριδικό τρόπο ζωής και εργασίας και μεταξύ άλλων. Η έρευνα διαλαμβάνει σημαντικά ευρήματα και για την Ελλάδα, από την οποία συμμετείχαν 1500 εργαζόμενοι.
Η μελέτη αποκαλύπτει ότι παρόλο που η ευελιξία αποτελεί βασικό συστατικό του υβριδικού μοντέλου, οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να αναζητούν την ιδανική ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής: Ένας στους πέντε ευρωπαίους εργαζόμενους (18%) δυσκολεύεται να «αποσυνδεθεί» από την εργασία του και ένας στους τέσσερις (26%) αισθάνεται ότι εργάζεται συνεχώς ή μέχρι αργά τη νύχτα.
Στην Ελλάδα, σχεδόν ένας στους πέντε εργαζόμενους βλέπει αρνητικά το νέο υβριδικό μοντέλο, με το 47% αυτών να θεωρεί ότι οδηγεί σε μία κουλτούρα «συνεχούς διαθεσιμότητας», η οποία έχει αρνητική επίδρασή στην ψυχική και πνευματική τους υγεία.
Τα όρια μεταξύ προσωπικού και επαγγελματικού χρόνου
Σύμφωνα με τη Sian Ware, Senior Lifestyle Researcher, Samsung Design: «Ο υβριδικός τρόπος ζωής εξυπηρετεί τις ανάγκες της ευέλικτης εργασίας, αναπόφευκτα, όμως, φέρνει νέες προκλήσεις. Μία από αυτές είναι η δυσκολία «αποσύνδεσης» από την εργασία, η αδυναμία, δηλαδή, να «κλείσει» κάνεις τον υπολογιστή ή το κινητό του για επαγγελματικά θέματα, κατά τον προσωπικό του χρόνο.
Η έρευνα της Samsung αποκαλύπτει ότι με τον υβριδικό τρόπο κάνουμε, συνολικά, περισσότερα μέσα στην ημέρα, διαθέτοντας, για παράδειγμα, τον χρόνο που θα απαιτούσε η μετάβαση από και προς την εργασία, σε δουλειές του σπιτιού ή άλλες προσωπικές ασχολίες. Η χρήση της «έξυπνης» τεχνολογίας μπορεί να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε τον διαθέσιμο χρόνο μας ή να μας ειδοποιήσει για να κάνουμε το διάλειμμά μας και γενικά να μας βοηθήσει να μειώσουμε την ανάγκη της «διαρκούς διαθεσιμότητας. Ωστόσο, η ευθύνη της αποσύνδεσης δεν είναι μόνο του εργαζόμενου. Θα πρέπει και οι εργοδότες να ενθαρρύνουν τους εργαζόμενους να αποσυνδέονται όποτε μπορούν».
Τα οφέλη της τεχνολογίας
Σύμφωνα με τη Sian Ware, «η τεχνολογία μπορεί να διευκολύνει τη δημιουργία υγειών ορίων και η έρευνα της Samsung δείχνει ότι περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους την αξιοποιούν ήδη για να ισορροπήσουν μεταξύ επαγγελματικού και προσωπικού χρόνου και να ενισχύσουν τις δυνατότητες τους στον υβριδικό τρόπο ζωής. Αναφορικά με τις πιο πρακτικές δυνατότητες της τεχνολογίας τα οφέλη είναι ξεκάθαρα: Ψηφιακές ειδοποιήσεις για καθήκοντα που έχουμε αναλάβει, δυνατότητα αποσύνδεσης μέσω ένδειξης «μην ενοχλείτε» αλλά και έλεγχος του χρόνου που διαθέτουμε στα κοινωνικά δίκτυα είναι μερικές μόνο πρακτικές εφαρμογές. Επιπλέον, μπορούμε στην ψηφιακή υπογραφή των email που αποστέλλουμε να δηλώνουμε ότι δεν αναμένουμε, κατ’ ανάγκη, άμεση απάντηση αναγνωρίζοντας ότι τα ωράρια εργασίας διαφέρουν. Για παράδειγμα, όταν στέλνουμε email στις 9 το βράδυ θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η απάντηση μπορεί να έρθει μετά από 12 ώρες. Η σαφής επικοινωνία ακόμα και όταν εργαζόμαστε από απόσταση είναι όχι μόνο δυνατή αλλά και ζωτικής σημασίας για να διασφαλίσουμε ότι μπορούμε να εργαστούμε αρμονικά, μαζί σε αυτό το υβριδικό μέλλον».