Το ζήτημα δεν είναι αν θα πάμε στο ΔΝΤ γιατί σίγουρα θα πάμε. Το θέμα είναι πότε και πως.
Ισχυρίζομαι πως ο κόμπος έχει προ πολλού φτάσει στο χτένι και πως είναι εγκληματική η καθυστέρηση της κυβέρνησης, γιατί διαμορφώνει χειρότερες συνθήκες προσφυγής, όχι μόνο οικονομικές αλλά κυρίως πολιτικές και κοινωνικές.
Στη διάρκεια του 2010 η κυβέρνηση προσπάθησε να αντιμετωπίσει τα γνωστά θέματα δανεισμού και ελλειμμάτων με την διεθνοποίηση του ελληνικού ζητήματος.
Προσπάθησε να κάνει την Ευρωζώνη μέρος του προβλήματος λόγω πιέσεων στο Ευρώ. Παράλληλα με τη λήψη μέτρων στο εσωτερικό θεώρησε πως εκπλήρωσε τις εθνικές υποχρεώσεις έναντι των εταίρων.
Η στρατηγική της απέτυχε πολλαπλά. Η Ευρωζώνη ξεγλίστρησε από το πρόβλημα με την απόφαση μεικτής λύσης χρηματοδότησης και τον ορισμό του πήχη του επιτοκίου στο 5%.
Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν δεν μπορούν να εφαρμοστούν με συνέπεια –π.χ. έσοδα εφοριών- για λόγους και πραγματικής οικονομίας αλλά και απροθυμίας του μηχανισμού. Για παράδειγμα είναι βάσιμο να υποψιάζεται κάποιος πως οι εφοριακοί δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για ελέγχους και προσπάθεια αν η μαύρη συναλλαγή δυσκολεύει.
Χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις οικονομίας είναι απολύτως προφανές πως η χώρα είναι έρμαιο στα χέρια των δανειστών της όσο δεν προχωρά η ίδια στην αυτονόητη λύση του ΔΝΤ.
Μπορεί οι κορώνες περί ανάλγητου ΔΝΤ να ισχύουν λιγότερο ή περισσότερο αν και ποτέ ούτε το ίδιο δεν ισχυρίσθηκε πως πρόκειται για φιλανθρωπικό οργανισμό.
Το ζήτημα όμως είναι ποιες επιλογές έχουμε για να διαλέξουμε. Μπορούμε να απορρίψουμε το ΔΝΤ;
Μα επί της ουσίας είτε το πούμε ΔΝΤ είτε Moody’s είτε Fitch είτε γενικώς αγορές τα μέτρα και σταθμά που κρινόμαστε είναι απολύτως ταυτόσημα. Τα κριτήρια είναι κοινά, απλά και αμείλικτα. Πόσα έσοδα πόσα έξοδα και πόσα μένουν ή λείπουν στο τέλος του χρόνου. Αν λείπουν ή ανεβαίνουν τα επιτόκια ή κόβουμε κι άλλες δαπάνες.
Όλοι γνωρίζουμε πως στο τέλος του χρόνου το έλλειμμα, οι περίφημοι στόχοι δεν θα έχουν επιτευχθεί. Άρα προκειμένου τότε το ΔΝΤ εάν το είχαμε επιλέξει να μας υποχρεώσει σε νέες μειώσεις μισθών και συντάξεων με προφανές πολιτικό κόστος, η κυβέρνηση βαυκαλίζεται να πιστεύει πως τότε θα επιβιώσουμε με μια παράταση λίγο υψηλότερων επιτοκίων μιας και θα βρισκόμαστε στα μισά έστω του σωστού δρόμου.
Το μέγα λάθος είναι πως ο χρόνος αυτός δεν υπάρχει. Η ψηφιακή εποχή έχει φροντίσει για το μηδενισμό του χρόνου αντίδρασης σε γεγονότα που μοιάζουν αναπόφευκτα. Επειδή λοιπόν η αριθμητική των ελληνικών λογαριασμών μοιάζει προβλέψιμη, το ρίσκο προεξόφλησης της προσφυγής στο ΔΝΤ είναι μικρό και οι περισσότεροι πλην Ελληνικής κυβέρνησης το έχουν πάρει.
Δηλαδή είμαστε στο ΔΝΤ και … δεν το ξέρουμε.
Οι συνέπειες από την ολιγωρία είναι πολλαπλές.
Κατ αρχήν ζούμε σε καθημερινή εκκρεμότητα και αβεβαιότητα με το φόβο των spreads. Ποιος να οργανώσει τη δουλειά του τι να προγραμματίσει; Κάτι σαν τους υπουργούς σε περίοδο ανασχηματισμού.
Δεύτερο εμφανίζονται καθημερινά να διαψεύδονται οι ελπίδες, σπαταλιέται δηλαδή και το λιγοστό κεφάλαιο κοινωνικής δυναμικής που απομένει. Στο κενό της ελπίδας φουντώνουν φόβοι, με ανεξέλεγκτες κοινωνικά συνέπειες.
Το χειρότερο όμως είναι η περίπου χωρίς επιστροφή απαξίωση του πολιτικού συστήματος. Εάν συρθούμε ηττημένοι στο ΔΝΤ, και δεν το προκρίνουμε εμείς σαν λύση αντιστρέφοντας τη δυναμική, τότε φοβάμαι πως η κοινωνική συνοχή και η νομιμότητα θα διασαλευθούν επικίνδυνα.
Όσο προσωπικό πείσμα και καλές προθέσεις κι αν έχει ο πρωθυπουργός δεν αρκούν για να αντέξουμε το συνδυασμό αβεβαιότητας, εκκρεμότητας και συνεχών παλινδρομήσεων.
Σερνόμαστε και γι αυτό γινόμαστε επικίνδυνα ευάλωτοι, όλο και περισσότερο σε οποιαδήποτε ακόμη και μικρή αναποδιά. Από κάτι φρεγάτες που ξεμυτίζουν, από τα επιτόκια που προφανώς δεν υποχωρούν γιατί λόγος δεν υπάρχει, από κάτι ασήμαντο που μπορεί να επισυμβεί στο εσωτερικό και να πάρει διαστάσεις δυσθεώρητες.
Σε κρίσεις σαν τη σημερινή η καλύτερη στρατηγική είναι ο έλεγχος των απωλειών, ο περιορισμός τους. Όμως αυτό σημαίνει σχέδιο, προτεραιότητες, καθαρές κουβέντες, γρήγορες αποφάσεις. Για να πάμε παρακάτω. Η κυβέρνηση δεν προχωρά έτσι.
Δηλαδή δεν προχωρά καθόλου, στριφογυρίζει επί τα αυτά.
Με μια τραγική ειρωνεία και από εντελώς διαφορετική αφετηρία η σημερινή διακυβέρνηση μοιάζει να παρέχει ισοδύναμη, επί της ουσίας, ακινησία με εκείνη του ανεκδιήγητου Καραμανλή.
Σαπίζουμε, ακίνητοι, περιμένοντας να πέσουν τα spreads και να νικήσουν οι καλοί.