Στην τελευταία έκθεση της Bundesbank αναφέρει ρητά πως πρέπει να υπάρξει σύνδεση των ορίων συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο της ζωής
Το «σήμα» για την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και την αναπροσαρμογή των ασφαλιστικών εισφορών έδωσε χθες (17.6.2025) -στη έκθεση της για τον Ιούνιο η Bundesbank (σ.σ. κεντρική τράπεζα Γερμανίας).
Οι συστάσεις αυτές της Bundesbank για τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης και τις εισφορές κατατίθενται λίγους μήνες μετά την ψήφιση του πακέτου Μερτς για το ξεχείλωμα του φρένου χρέους για χάρη της αύξησης των αμυντικών δαπανών, κάτι που από πολλούς αναλυτές έχει ληφθεί ως προπομπός περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες και πρώτα – πρώτα εκείνες που αφορούν στις συντάξεις.
Δεδομένου ότι όλη η ΕΕ έχει μπει στην τροχιά της «πολεμικής οικονομίας» με όχημα το πρόγραμμα ReArmEU 2030 το οποίο ανοίγει το δρόμο για αμυντικές δαπάνες 800 δισ. ευρώ την επόμενη 4ετία και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε έχει ήδη προτείνει περικοπές στην υγεία και τις συντάξεις, καμία χώρα – μέλος της ΕΕ και ΝΑΤΟ δεν προβλέπεται πως μπορεί (εύκολα) να «ξεφύγει» από διαδικασίες «εξοικονόμησης» δημοσίων δαπανών για χάρη της αύξησης των δαπανών για την άμυνα…
Υπενθυμίζεται πως στην Ελλάδα, θα πρέπει – βάσει μνημονιακού νόμου του 2010 – να επανεξεταστούν τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης από το 2027 και σε περίπτωση που έχει αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής την προηγούμενη τριετία, θα πρέπει τα όρια αυτά να αυξηθούν.
Η δημογραφική «βόμβα»
Οι τάσεις του πληθυσμού επιβαρύνουν σοβαρά την αγορά εργασίας και τα δημόσια οικονομικά της Γερμανίας, τονίζει η Bundesbank.
Υπάρχει αυξανόμενος αριθμός συνταξιούχων και λιγότεροι άνθρωποι που πληρώνουν εισφορές, αναφέρει η γερμανική κεντρική τράπεζα.
Η έκταση αυτής της επιβάρυνσης εξαρτάται από το πόσο καιρό εργάζονται οι άνθρωποι σε μεγάλη ηλικία και πότε συνταξιοδοτούνται: όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό απασχόλησης, τόσο υψηλότερο είναι το αναπτυξιακό δυναμικό.
Επιπλέον, τα έσοδα από φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης αυξάνονται και αυτό μειώνει το βάρος στα δημόσια οικονομικά και την κοινωνική ασφάλιση, σύμφωνα με την Bundesbank. Ο σχεδιασμός του συστήματος ασφάλισης συντάξεων είναι ιδιαίτερα σημαντικός για να αποφασιστεί πότε οι άνθρωποι συνταξιοδοτούνται, τονίζεται.
Τα όρια ηλικίας ασφάλισης συντάξεων είναι κρίσιμα
Αυτή η μηνιαία έκθεση εξηγεί ποιες παράμετροι καθορίζουν ουσιαστικά το χρονοδιάγραμμα της συνταξιοδότησης. Αυτές είναι: η νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης, το όριο ηλικίας για πρόωρες συντάξεις χωρίς κρατήσεις και το όριο ηλικίας για την πρώτη δυνατή συνταξιοδότηση.
Η νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης είναι το πιο σημαντικό σημείο αναφοράς για τη συνταξιοδότηση. Οι περισσότεροι ασφαλισμένοι υποβάλλουν αίτηση για σύνταξη γήρατος αυτή τη στιγμή. Το 2023, αυτό αντιπροσώπευε περίπου το 40% των νέων συνταξιούχων.
Ωστόσο, πολλοί ασφαλισμένοι συνταξιοδοτούνται νωρίτερα. Για τους περισσότερους, ο χρόνος συνταξιοδότησής τους χωρίς καμία μείωση στη σύνταξή τους είναι σημαντικός. Τα μακροχρόνια ασφαλισμένα άτομα, ειδικότερα, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα και χωρίς καμία μείωση μετά από 45 έτη ασφάλισης, τονίζει η Bundesbank.
Ορισμένοι ασφαλισμένοι αποδέχονται τη μείωση. Συνήθως συνταξιοδοτούνται όσο το δυνατόν νωρίτερα, κάτι που είναι δυνατό από την ηλικία των 63 ετών.
Μόνο λίγοι ασφαλισμένοι εργάζονται πέραν της νόμιμης ηλικίας συνταξιοδότησης. Στη συνέχεια, λαμβάνουν συμπληρώματα στη σύνταξή τους, σημειώνει η ίδια έκθεση.
Οι ειδικοί της Bundesbank θεωρούν ιδιαίτερα σημαντική την αναθεώρηση των ηλικιών συνταξιοδότησης στο συνταξιοδοτικό σύστημα υπό το πρίσμα των δημογραφικών προκλήσεων.
Η Bundesbank έχει ήδη εξηγήσει αυτές τις σκέψεις με περισσότερες λεπτομέρειες σε προηγούμενες μηνιαίες εκθέσεις (πιο πρόσφατα στις μηνιαίες εκθέσεις του Αυγούστου 2019 και του Ιουνίου 2022).
Αυτές οι σκέψεις συνάδουν με τις συστάσεις πολλών ιδρυμάτων και συμβουλευτικών φορέων. Σε αυτές περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) στην τρέχουσα έκθεσή του για τη Γερμανία και το Γερμανικό Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων στην ετήσια έκθεσή του για το 2023 – 24.
Σύνδεση της ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής μετά το 2031 και κατάργηση των ειδικών παροχών
Για μεγαλύτερο εργασιακό βίο, είναι σημαντικό να συνεχιστεί η προσαρμογή της νόμιμης ηλικίας συνταξιοδότησης ώστε να αντικατοπτρίζει την αύξηση του προσδόκιμου ζωής μετά το 2031, γράφουν οι ειδικοί στην έκθεση.
Διαφορετικά, η διάρκεια της φάσης εργασίας θα συνεχίσει να μειώνεται σε σχέση με τη διάρκεια της φάσης συνταξιοδότησης, τονίζουν από την Bundesbank.
Καθώς το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα για την προσαρμογή και της χαμηλότερης ηλικίας συνταξιοδότησης.
Η συντομότερη δυνατή ηλικία συνταξιοδότησης για τους εργαζόμενους θα μπορούσε επίσης να συνδεθεί με τις τάσεις του προσδόκιμου ζωής, σημειώνει η ίδια έκθεση.
Επιπλέον, οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι, ενόψει των δημογραφικών προκλήσεων, είναι λογικό να τερματιστεί η πρόωρη συνταξιοδότηση χωρίς κρατήσεις. Αυτός ο κανονισμός αποτελεί ένα ειδικό προνόμιο. Ως αποτέλεσμα, οι εισφορές όσων επωφελούνται από αυτόν έχουν μεγαλύτερο βάρος από εκείνες όσων δεν επωφελούνται. Ο κανονισμός έχει οδηγήσει έτσι σε σημαντική μείωση της πραγματικής μέσης ηλικίας συνταξιοδότησης.
Η τυπική προσέγγιση υποδηλώνει ότι οι τρέχουσες εκπτώσεις είναι πολύ χαμηλές και τα μπόνους πολύ υψηλά, τονίζει η Bundesbank
Κατά τη συνταξιοδότηση, οι εκπτώσεις και τα μπόνους για πρόωρη ή μεταγενέστερη συνταξιοδότηση είναι σημαντικά.
Οι ειδικοί της Bundesbank υποστηρίζουν τον προσδιορισμό τους σύμφωνα με σαφείς και κατανοητές αρχές. Μια πιθανή προσέγγιση είναι μια αναλογιστική προσέγγιση, η οποία εξηγείται στην έκθεση. Αυτή η προσέγγιση βασίζεται σε μεθόδους που χρησιμοποιούνται συνήθως στην εξειδικευμένη βιβλιογραφία. Στόχος είναι ο προσδιορισμός οικονομικά ουδέτερων εκπτώσεων και μπόνους από την οπτική γωνία ενός ασφαλισμένου που ζει για ένα μέσο χρονικό διάστημα.
Οι υπολογισμοί δείχνουν ότι οι τρέχουσες κρατήσεις καθιστούν την πρόωρη συνταξιοδότηση οικονομικά ελκυστική για τους ασφαλισμένους. Αυτό ασκεί πίεση στο συνταξιοδοτικό ταμείο. Ως εκ τούτου, οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι τυπικοί υπολογισμοί υποδηλώνουν αύξηση των κρατήσεων στην ασφάλιση σύνταξης και μείωση των συμπληρωμάτων. Επιπλέον, υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα για την κλιμάκωση των κρατήσεων και των συμπληρωμάτων ανάλογα με την απόσταση από την νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης, ώστε να είναι ουδέτερα.
Επανεξέταση των εισφορών
Η μηνιαία έκθεση υποστηρίζει τον προσδιορισμό των κρατήσεων και των συμπληρωμάτων με διαφανή τρόπο, την τακτική επανεξέτασή τους και την προσαρμογή τους εάν είναι απαραίτητο. Αυτό θα μπορούσε να γίνεται κάθε πέντε χρόνια ή όταν δημοσιεύονται νέες προβλέψεις πληθυσμού από την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία.
Οποιεσδήποτε αλλαγές θα επηρέαζαν στη συνέχεια τις μελλοντικές ομάδες συνταξιοδότησης, σύμφωνα με την Bundesbank.
Ωστόσο, από την εισαγωγή τους το 1992, οι τρέχουσες κρατήσεις και τα συμπληρώματα δεν έχουν προσαρμοστεί, παρόλο που το πλαίσιο έχει αλλάξει σημαντικά από τότε.
