Τι σημαίνει η συμφωνία ΗΠΑ – ΕΕ για δασμούς, ενέργεια και εξοπλισμούς

Μονομερώς κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το πακέτο εμπορικής και επενδυτικής συμφωνίας στο οποίο συμφωνήσαν σήμερα ΗΠΑ και ΕΕ. 

Το πακέτο ΗΠΑ – ΕΕ προβλέπει κατά πρώτον, αμερικανικούς δασμούς 15% (κάτι που θα φέρει φορολογικά έσοδα 85 δισ. δολαρίων στο Αμερικανικό Δημόσιο) σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές εισαγωγές και κατά δεύτερον, ευρωπαϊκές επενδύσεις και αγορές συνολικού ύψους 1,3 τρισ. δολαρίων (600 δισ. δολάρια επιπλέον επενδύσεις στις ΗΠΑ και 700 δισ. δολάρια σε αγορές ενέργειας και οπλων!). 

Κατά τ’ άλλα, οι ευρωπαϊκοί δασμοί στις αμερικανικές εισαγωγές μένουν ως έχουν (το πολύ 10% πχ στα αμερικανικά αυτοκίνητα), ενώ κανένα άλλο μέτρο από πλευράς σε ΕΕ σε βάρος των ΗΠΑ δεν αναφέρεται. 

Συνολικά, το «χαράτσι» που θα πληρώσει η ΕΕ για να κατευνάσει το μαινόμενο Αμερικανό Πρόεδρο φτάνει στο κατώφλι των 1,4 τρισ. δολαρίων. 

Πιο αναλυτικά, μία αρχική εκτίμηση της συμφωνίας ΗΠΑ – ΕΕ μπορεί να έχει τα εξής στοιχεία: 

1. Εξαπλάσιοι αμερικανικοί δασμοί στις ευρωπαϊκές εισαγωγές σε σχέση με την 8η Απριλίου 2025

Ας δούμε πρώτα, τι σημαίνουν οι δασμοί 15%. Η φον ντε Λάιεν δήλωσε ότι ο συντελεστής θα είναι «all inclusive» (μαζί και τα αυτοκίνητα), αν και ο Τραμπ δήλωσε αργότερα ότι δεν περιλαμβάνει φαρμακευτικά προϊόντα και μέταλλα. Ο χάλυβας και το αλουμίνιο «παραμένουν όπως είναι», πρόσθεσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

Καταρχάς οι δασμοί αναμένεται θα φέρουν φορολογικά έσοδα 85 δισ. δολαρίων στο αμερικανικό Δημόσιο, σε μία περίοδο που «διψά» για ζεστό χρήμα προκειμένου να κλείσει τις δημοσιονομικές τρύπες του, να μειώσει τις αποδόσεις των αμερικανικών κρατικών ομολόγων και να αποτρέψει τον (ορατό) κίνδυνο χρεοστασίου των ΗΠΑ.

Κάποιοι θα πουν: «Πάλι καλά… Από το 50%, το 30% ή ακόμα και το 20% που είχε εξαγγείλει ο Τραμπ, το 15% είναι …super». Στην πραγματικότητα, κανείς επενδυτής ή αναλυτής δεν «πίστεψε» ποτέ πως ο Τραμπ θα επιβάλλει δασμούς της τάξεως του 30% ή του 50%, όπως τουλάχιστον φάνηκε από τις αντιδράσεις των αγορών αλλά και μιας σειράς οικονομικών φορέων. Για παράδειγμα, στα καθημάς, οι αναλύσεις της Τράπεζας της Ελλάδας, έκαναν προβολές με βάση το σενάριο του 10% ή του 20%.

Από αυτήν την άποψη καλό θα ήταν να μην  «ξεχνά» κανείς πως από τις 9 Απριλίου 2025 ισχύουν αυξημένοι δασμοί των ΗΠΑ σε βάρος των ευρωπαϊκών εισαγωγών ύψους 10% (έναντι 2,5% που ίσχυαν πχ για τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα έως και τις 8 Απριλίου!). Συνεπώς το 15%, στο οποίο συμφώνησε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον Τραμπ δεν μπορεί να θεωρηθεί κάποια σπουδαία «επιτυχία» από πλευράς ΕΕ, καθώς πρόκειται για ένα ποστό εξαπλάσιο σε σχέση με το προ Τραμπ εποχής. 

2. Περισσότερες ευρωπαϊκές επενδύσεις στις ΗΠΑ, λιγότερες ευρωπαϊκές επενδύσεις στην …Ευρώπη

Πάμε, τώρα, στο δεύτερο σκέλος της συμφωνίας ΗΠΑ – ΕΕ. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν συμφωνήσε να επενδύσουν οι Ευρωπαίοι (σ.σ. επιχειρηματίες) επιπλέον 600 δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ επιπλέον των υφιστάμενων επενδύσεων.

Για να έχει κανείς μία κλίμακα του τι σημαίνουν αυτά τα 600 δισ. δολάρια σε νέες Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) από την ΕΕ στις ΗΠΑ, αρκεί να μάθει πως έως τώρα οι ευρωπαϊκές ΑΞΕ στις ΗΠΑ ανέρχονται σε 2,4 τρισ. δολάρια. Άρα η ΕΕ συμφώνησε να αυξηθούν κατά 25% οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στις ΗΠΑ!

Χάρη σε αυτές τις ευρωπαϊκές επενδύσεις (2,4 τρισ. δολάρια) απασχολούνται 3,2 εκατομμύρια στις ΗΠΑ. Αυξάνοντας, δηλαδή, οι Ευρωπαίοι επιχειρηματίες τις επενδύσεις τους στις ΗΠΑ κατά 25%, λογικό είναι να δημιουργηθούν επιπλέον 800.000 νέες θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ και άρα όχι… στην ΕΕ.  Και τι σημαίνουν 800.000 έμμεσα χαμένες νέες θέσεις εργασίας; Όσες έχασε η Ελλάδα, την εποχή των Μνημονίων!

Το βάρος των επενδύσεων αυτών πέφτει προφανώς στους ευρωπαϊκούς πολυεθνικούς κολοσσούς που έχουν ήδη επενδύσει στις ΗΠΑ, πχ την BMW, τη Μercedes, αλλά και στις ενεργειακές εταιρείες, πχ Siemens Energy, oι οποίες ήδη δεν τα πάνε και πολύ… καλά στο πεδίο της κερδοφορίας τους. 

Δεδομένου ότι οι επενδύσεις τους πρέπει να γίνουν σε δολάριο και αυτό έχει υποτιμηθεί, θα πληρώσουν …χρυσάφι αυτές τις επενδύσεις. 

Και όχι μόνο αυτό, αλλά η συμφωνία Τραμπ – Φον ντερ Λάιεν «επιβάλλει» – χωρίς να διευκρινίζει με ποιον… τρόπο αυτής της «επιβολής»!- στα μεγαθήρια της ευρωπαϊκής βιομηχανίας να ρίξουν ένα πρωτοφανές ποσό στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, την ίδια ώρα που όλο το προηγούμενο διάστημα στις Βρυξέλλες και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες περηφανεύονταν για την γιγάντια άνοδο των τιμών των μετοχών των ευρωπαϊκών εταιρειών σε σχέση με την πολύ μικρή άνοδο των μετοχών των αμερικανικών εταιρειών. Με τη συμφωνία Τραμπ – Φον ντερ Λάιεν είναι σαν να ζητά κανείς από τις εταιρείες αυτές να ρίξουν όλη την επιπλέον κεφαλαιοποίηση που κέρδισαν τους τελευταίους 4 μήνες πίσω στις ΗΠΑ και μάλιστα, όχι απλά ως αντιστροφή της ροής κεφαλαίων, αλλά ως επένδυση στην «πραγματική οικονομία»…

Παραπέρα, η Ευρώπη πρέπει να πληρώσει απευθείας υπέρ της αμερικανικής βιομηχανίας αγοράζοντας ακόμα περισσότερο από το -πανάκριβο- LNG, κάνοντας ακόμα πιο ακριβό το ενεργειακό κόστος λειτουργίας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, αλλά και τον ενεργειακό προϋπολογισμό των οικογενειών της γηραιάς ηπείρου.

Μ΄άλλα λόγια, πριν καν η Ευρώπη να έχει βρει τρόπο να αντιμετωπίσει τα αλλεπάλληλα ενεργειακά σοκ, μία με τον πόλεμο στην Ουκρανία, την άλλη με την κλιματική κρίση (ή μήπως καλύτερα, κλιματική καταστροφή;) θα φάει άλλο ένα ενεργειακό «κατακέφαλο» από τις ΗΠΑ μέσω LNG.

3. Ο επανεξοπλισμός της Ευρώπης θα ξεκινήσει από τις … ΗΠΑ

Σαν να μην έφτανε ο βαρύς λογαριασμός που πρέπει να πληρώσει η ευρωπαϊκή βιομηχανία (κυρίως αυτοκινήτων) σε νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ αλλά και υπέρ της αμερικανικής βιομηχανίας ενέργειας, μένει κυριολεκτικά σύξυλη και αμυντική βιομηχανία της ΕΕ.

Εκεί που περίμενε τα σχεδόν 1 τρισ. ευρώ από την ΕΕ και τις χώρες μέλη της (Ρήτρα διαφυγής, SAFE, Κοινοτικός προϋπολογισμός) για να πάρει τα πάνω της -τόσο η ίδια η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία όσο και ευρύτερα η ευρωπαϊκή οικονομία… – η ίδια η ηγεσία της ΕΕ υπόσχεται να αγοράσει περισσότερα αμερικανικά όπλα. 

Ωστόσο, κανείς δεν πρέπει να «ξαφνιαστεί» από αυτή τη συμφωνία Τραμπ – Φον ντερ Λάιεν. Κορυφαία στελέχη της ΕΕ, όπως ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, είχε δηλώσει πρόσφατα στο CNBC πως η αγορά περισσότερων αμερικανικών όπλων από τους Ευρωπαίους θα εξημέρωνε τον Τραμπ και τις απειλές του για υψηλούς δασμούς…

Αλλά και ο Γερμανός καγκελάριος Μερτς, πηγαίνοντας νωρίτερα κατά τον τρέχοντα μήνα στην Ουάσινγκτον, συμφώνησε να πληρώσει -και- η Γερμανία την αγορά αμερικανικών Patriot για λογαριασμό της Ουκρανίας. 

Εξάλλου κοινός τόπος είναι στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ ο μόνος τρόπος για να φτάσουν έγκαιρα στο 5% οι αμυντικές δαπάνες των ευρωπαϊκών χωρών – μελών του ΝΑΤΟ, είναι να αγοράσουν εξοπλισμό από τις ΗΠΑ, μιας και η «ετοιμότητα» της ευρωπαϊκής πολεμικής βιομηχανίας είναι σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από εκείνη της αμερικανικής.