Ο Ελύτης έγραψε κάποια στιγμή για την πατρίδα του «επάνω σε αυτό το κομμάτι της γης κάποτε, ποιος ξέρει, σε τι καιρούς απίθανους, ποιος θεός, για να κάνει το κέφι του, έκοψε και φύσηξε μακριά ίδιο πλατανόφυλλο καταμεσής του πελάγους…». Κι είχε δίκιο. Η αρχοντική και φιλόξενη Λέσβος έχει το προνόμιο κάθε μεριά της να είναι κι ένας θησαυρός. Κι αν έχει κανείς τον κατάλληλο ξεναγό, όπως εμείς είχαμε για ένα διήμερο την ομάδα από το Ούζο Πλωμαρίου, την ποτοποιία που ιδρύθηκε το 1894 και συνεχίζει μέχρι σήμερα να παράγει το εμβληματικό ούζο με την ίδια μυστική συνταγή του ιδρυτή της, τα πράγματα γίνονται ακόμη καλύτερα.
Η πόλη της Μυτιλήνης
Στο βορειοανατολικό Αιγαίο, εκεί που το γαλάζιο της θάλασσας μπλέκεται με την παράδοση και την ιστορία, απλώνεται η Μυτιλήνη — η ζωντανή καρδιά της Λέσβου. Πόλη αμφιθεατρική, με πρόσωπο στραμμένο προς τη θάλασσα και ψυχή βουτηγμένη σε αρώματα και γεύσεις, μοιάζει να είναι βγαλμένη από παλιά καρτ ποστάλ: τα νεοκλασικά της προκυμαίας, τα αρχοντικά με τις μυτερές στέγες, το καμπαναριό της Μητρόπολης και ο λόφος της Αγίας Κυριακής μοιάζουν να σε καλωσορίζουν. Στο λιμάνι χτυπάει η καρδιά του νησιού — μια μίξη Ανατολής και Δύσης. Η παλιά Μυτιλήνη είναι ένα ψηφιδωτό από θρησκείες, πολιτισμούς και καθημερινές εικόνες. Ο Άγιος Θεράποντας με το νεογοτθικό καμπαναριό, το Γενί Τζαμί και το χαμάμ αφηγούνται ιστορίες αλλοτινών καιρών.
Στα σοκάκια του Μπας Φανάρ και της Κουμιδιάς, οι μυρωδιές από ούζο και φρέσκο ψωμί σε οδηγούν σε αυθεντικά μαγαζάκια που κρατούν την παράδοση ζωντανή. Την ίδια στιγμή, το Κάστρο της Μυτιλήνης, ένα από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου, δεσπόζει επιβλητικό. Χτισμένο ξανά και ξανά από Γενουάτες και Οθωμανούς, παραμένει σιωπηλός φρουρός της πόλης. Λίγο πιο πέρα, τα αρχοντικά με τα σαχνισίνια και τις διακοσμήσεις των παλιών μαστόρων — ένας ζωντανός διάλογος αρχιτεκτονικής και ιστορίας.
Tip: Το ωραιότερο ηλιοβασίλεμα με θέα στο λιμάνι και σε όλη την πόλη, παρέα με καλοφτιαγμένα cocktails, θα το απολαύσετε Taratsa Sky Bar.
Αποδράσεις σε μοναδικά χωριά
Η Λέσβος όμως δεν είναι μόνο η Μυτιλήνη. Είναι ο Μόλυβος με το κάστρο του, η ρομαντική Πέτρα, η μυθική Ερεσός και η παραδοσιακή Αγιάσος, με τα «καφενεδέλια» και την ξεχωριστή της ντοπιολαλιά. Κάθε γωνιά και μια ιστορία, κάθε πλακόστρωτο σοκάκι και μια γεύση, μια μυρωδιά. Για να φτάσει κανείς εκεί περνάει από την καταπράσινη Καρήνη με τα αιωνόβια δέντρα και τα άφθονα νερά από τις πηγές. Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 460 μέτρων και εκπλήσσει τον επισκέπτη με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών με τα πολλά χρώματα και τα γραφικά πλακόστρωτα σοκάκια. Θεωρείται και τόπος τέχνης και αυτό το μαρτυρούν τα δεκάδες μαγαζιά που πουλάνε είδη κεραμικής τέχνης και χειροποίητα σκαλιστά ξύλινα αντικείμενα.
Εδώ, επιβάλλεται επίσκεψη στην εκκλησία της Βρεφοκρατούσας, της οποίας η εικόνα της Παναγίας εικάζεται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά και για πολλά χρόνια ήταν τυλιγμένη με ύφασμα εμποτισμένο από μαστίχα και κερί. Μετά το προσκύνημα, ακολουθεί καφεδάκι και γλυκό του κουταλιού στο παραδοσιακό, μερακλίδικο καφενείο «Καφές στη Χόβολη – Ο Γιαννάκης» ακριβώς απέναντι από την είσοδο του ναού. Στην περιοχή, κάθε Οκτώβρη, διεξάγεται και η Γιορτή του Κάστανου, ενώ η Αγιάσος φημίζεται για τη βασιλόπιτα, την οποία φτιάχνουν οι φούρνοι σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, με πολλά, χειροποίητα φύλλα με μπαχαρικά και ξερή μυζήθρα ανάμεσά τους.
Στάση επιβάλλεται και στο γραφικό Πλωμάρι — τη γενέτειρα του ούζου. Η ιστορία του σύγχρονου οικισμού στο νοτιοανατολικό μέρος της Λέσβου ξεκινάει στα μέσα του 19ου αιώνα, ενώ αρχικά το χωριό ξεχώρισε χάρη στην παραγωγή σαπουνιών από ελαιόλαδο. Για να μπείτε βαθιά στην ιστορία του αποστάγματος, πάντως, αξίζει να επισκεφτείτε τις εγκαταστάσεις του Ούζου Πλωμάρι, στον δρόμο προς την Πλαγιά. Εκεί, στην ποτοποιία, που είναι 100% ελληνική και ανήκει στην οικογένεια Καλογιάννη, θα δείτε από κοντά από τη διαδικασία παραγωγής, θα μάθετε τα μυστικά του ούζου, αλλά και την ιστορία του από τους ανθρώπους του και κυρίως θα το γευτείτε στον τόπο του- μια εμπειρία ανεπανάληπτη. Φυσικά, στη συνέχεια θα καταλήξετε στο γραφικό λιμανάκι του χωριού για να το συνδυάσετε με τις ντόπιες σπεσιαλιτέ, ενώ μετά θα κάνετε βουτιές στον Άγιο Ισίδωρο, που θεωρείται μία από τις καλύτερες παραλίες του νησιού, χάρη στα κρυστάλλινα νερά της.
Το νησί της νοστιμιάς
Η Λέσβος είναι έρωτας για τον καλοφαγά. Το ούζο — βασιλιάς των τραπεζιών — συνοδεύεται από μεζέδες που μοσχοβολούν θάλασσα και παράδοση: σαρδέλες Καλλονής, κουτσομούρες από τον κόλπο της Γέρας, χταποδάκι ξυδάτο, ντολμαδάκια γιαλαντζί, γκιουζλεμέδες (τυροπιτάκια τηγανιτά με χειροποίητο φύλλο). Στον Αντώνη στο Καγιάνι, δοκιμάζει κανείς όλη την ψυχή της λεσβιακής κουζίνας με θέα που κόβει την ανάσα, ενώ στο κέντρο του Πλωμαρίου βρίσκεται η ταβέρνα Απόλαυση με τις μεγάλες μερίδες, το ριζότο θαλασσινών και τα γεμιστά με ντόπια τυριά κολοκυθολούλουδα, τα οποία τηγανίζουν άψογα σε καυτό ελαιόλαδο.
Οι σπεσιαλιτέ των καλονοικοκυράδων που αξίζει να αναζητήσετε στο νησί είναι τα σουγάνια (κρεμμύδια με κιμά και ρύζι), το σφουγγάτο (ομελέτα) με κολοκύθι, τα κεφτεδάκια με ούζο και κύμινο, τα χτένια πιλάφι, τα γεμιστά καλαμάρια και τα κουταβάκια (φρέσκος γαλέος) με χόρτα. Θα πάρετε μαζί σας για το σπίτι ούζο, μέλι, ελιές, κονσέρβες με σαρδέλες Καλλονής, χάχλες («παξιμάδια» από τραχανά σε σχήμα βαρκούλας), λουκάνικο, παστουρμά, κασέρι μερακλίδικο και –εξυπακούεται – το μοναδικό ΠΟΠ τυρί του νησιού, το διάσημο λαδοτύρι.
Πως θα πάτε
Ο πιο γρήγορος τρόπος να πας στη Λέσβο είναι αεροπορικώς από την Αθήνα, με καθημερινή αεροπορική σύνδεση. Κοντά στο αεροδρόμιο, μπορείτε να μείνετε στο προσεγμένο Elysion Boutique Hotel, το οποίο βρίσκεται απέναντι από την παραλία της Νεάπολης, διαθέτει πλούσιο πρωινό και απέχει μόλις 10 λεπτά από την πόλη της Μυτιλήνης. Το νησί συνδέεται ακτοπλοϊκά με το λιμάνι του Πειραιά με τακτικά δρομολόγια όλο το χρόνο, ενώ το καλοκαίρι τα δρομολόγια είναι καθημερινά.
Γιατί να έρθετε
Η Λέσβος δεν είναι προορισμός για μία μέρα. Είναι εμπειρία για τον ταξιδιώτη που θέλει να νιώσει την αύρα ενός τόπου που ξέρει να παντρεύει το παλιό με το νέο, την αυθεντικότητα με τη ζεστασιά, ένα νησί-μωσαϊκό που αξίζει να ανακαλύψει κάποιος με όλες σου τις αισθήσεις.
