Είναι αδιάψευστοι μάρτυρες της ιστορίας ενός τόπου, της αισθητικής του, αλλά και της ίδιας της ζωής ανά τους αιώνες. Δεν είναι άψυχα αντικείμενα, δεν είναι πέτρες. Και όμως, είναι αυτά που συνήθως πληρώνουν το… μάρμαρο. Ο λόγος για τα υπαίθρια γλυπτά, που εξελίσσονται τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά ανά τον κόσμο, στα πιο αθώα θύματα της ανθρώπινης αδιαφορίας και της κοντής συναισθηματικής και ηθικής μνήμης.
Στη χώρα μας, καθημερινές λεηλασίες και καταστροφές απαράμιλλων υπαίθριων γλυπτών επιμένουν τα τελευταία χρόνια να διαψεύδουν καθημερινά τον ποιητή ότι τ’ αγάλματα δεν είναι πια συντρίμμια. Είμαστε εμείς (Γ. Σεφέρης). Έτσι, οι μαρμαρωμένοι ήρωες του απώτερου ή εγγύτερου παρελθόντος, αντί να δηλώνουν την ηρεμία των εποχών που τους γέννησαν, δέχονται τη βαριά σκιά της σύγχρονης ματαιοδοξίας. Αυτής που δεν αρκείται στο να προσπεράσει αδιάφορη δίπλα τους, αλλά επιμένει να θέλει να ξεριζώσει ή, στην καλύτερη περίπτωση, να «λεκιάσει» το αποτύπωμά τους στην πόλη.
Τον ρόλο του θεματοφύλακα του υπαίθριου πολιτιστικού πλούτου της Ελλάδας έχει αναλάβει με συνέπεια από το 2013 η Alpha Bank, η τράπεζα που έμπρακτα στηρίζει τις τέχνες και την πολιτιστική συνέχεια. Το «όχημα» είναι η πρωτοβουλία «Οι φθορές που πληγώνουν», στο πλαίσιο του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της τράπεζας. Το όραμα της Alpha Bank, που υλοποιείται εδώ και πέντε χρόνια, είναι η αποκατάσταση και η συντήρηση γλυπτών που βρίσκονται σε εμβληματικούς χώρους του ιστορικού κέντρου της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Το πρόγραμμα έχει ολοκληρώσει μέχρι σήμερα 28 αποκαταστάσεις γλυπτών και μνημείων στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, με την συνδρομή του Δήμου Αθηναίων, του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού και του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Μέχρι σήμερα έχουν δεχθεί το… χάδι των συντηρητών γλυπτά από μάρμαρο και ορείχαλκο που έχουν φιλοτεχνήσει σημαντικοί γλύπτες, όπως οι Σώχος, Θωμόπουλος, Φιλιππότης, Δημητριάδης, Κόσσος, Φυτάλης, Βιτάλης, Παπαγιάννης και Μπονάνος. Ειδικότερα, τη διετία 2013-2014 αποκαταστάθηκαν δύο ενότητες γλυπτών, οι οποίες βρίσκονται στην Πλατεία Συντάγματος και στον περίβολο του Ιστορικού Μουσείου και οι αντίστοιχες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και την Εθνική Βιβλιοθήκη.
Το 2015 ακολούθησε η αποκατάσταση τεσσάρων ακόμα γλυπτών, σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων: η προτομή του Ξάνθου στην Πλατεία Κολωνακίου, η Κόρη σε έκσταση του Τόμπρου στη Φωκίωνος Νέγρη, το Κοριτσάκι του Σώχου και η προτομή της Βασίλισσας Όλγας στο πάρκο του Ευαγγελισμού.
Το 2016 η δράση της Alpha Bank για την αποκατάσταση των μνημείων ξεκίνησε με την προσφορά στον Δήμο Θεσσαλονίκης ενός ολοκληρωμένου συστήματος καθαρισμού και αποκαταστάσεως επιφανειών, μαζί με τα απαραίτητα υλικά για τη λειτουργία του. Ακολούθησε η πρωτοβουλία «Ξαναδίνουμε λάμψη στη Νέα Παραλία», η οποία πραγματοποιήθηκε με τη σύμπραξη της τράπεζας, της ΧΑΝΘ, του Κολλεγίου Ανατόλια και του Δήμου, έχοντας ως στόχο την ανανέωση και τη βελτίωση του χώρου της Νέας Παραλίας, η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη.
Οι δραστηριότητες της τρέχουσας χρονιάς είναι εξίσου δυναμικές, καθώς το πρόγραμμα «Οι φθορές που πληγώνουν» έχει αναλάβει την αποκατάσταση και τη συντήρηση του Ωδείου Αθηνών, του ιστορικού κτιρίου του Βασιλικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.
Οι εργασίες στο πλαίσιο του προγράμματος της Alpha Bank, οι οποίες πραγματοποιούνται από εξειδικευμένους συντηρητές, αφορούν τη συστηματική συντήρηση της επιφάνειας, την αποκατάσταση της δομικής συνέχειας του υλικού και τις πλαστικές αποκαταστάσεις απωλειών μέσω μεθόδων και επιλογής υλικών που βασίζονται στις αρχές οι οποίες ορίζονται από το διεθνώς αποδεκτό δεοντολογικό πλαίσιο για την αποκατάσταση ιστορικών μνημείων.
Όσο σημαντικό κι αν είναι όμως το έργο συντήρησης των μνημείων, σκοπός του προγράμματος παραμένει, εντέλει, η ευαισθητοποίηση των πολιτών που κυκλοφορούν στο κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ώστε να προστατεύουν οι ίδιοι τα γλυπτά των εξωτερικών χώρων.