Γεννημένος το 35 , ήταν μόλις 15 χρονών στο τέλος του εμφυλίου … Γαλουχημένος στη δημοκρατική, βενιζελική παράδοση της Κρητικής οικογένειάς του πρόσθεσε νόημα και περιεχόμενο σε όσα κληρονόμησε.
Τώρα που έφυγε, αν κάποιος στοχασθεί με απόσταση από τα δρώμενα, θα αποτίσει φόρο τιμής στον πιο αυθεντικό ίσως εκφραστή των ιδεών του Διαφωτισμού στη μεταπολεμική Ελλάδα. Σε μια χώρα σαν τη δική μας, που οι σύγχρονοι καταγωγικοί της μύθοι ανατρέχουν ευθέως στη Γαλλική Επανάσταση, το νόημα της Παιδείας και του Πολιτισμού είναι όραμα κεντρικό, αίτημα σταθερό, στόχος και κινητήρια δύναμη εξανθρωπισμού, δημοκρατίας και κοινωνικής προόδου.
Και ο Χ. Λαμπράκης το υπηρέτησε για πάνω από 40 χρόνια, το πλούτισε και το προίκισε.
Από τα έργα του, που έδωσαν μορφές στις αξίες του, οι μεγαλύτεροι ας θυμηθούν τις Εποχές της δεκαετίας του 60, τον Ταχυδρόμο της ίδιας περιόδου που έγιναν, σε μια πολιτικά δύσμορφη περίοδο, φάροι Παιδείας και μόρφωσης των ανύπαρκτων τότε αλλά ορμητικά ανερχόμενων μεσαίων στρωμάτων. Μιας δηλαδή αστικής τάξης που με τον Βενιζέλο δεν πρόφτασε (;) και με τη δίνη του πολέμου δεν τόλμησε(;) να υπάρξει.
Οι νεώτεροι ζουν στην εποχή του Μεγάρου Μουσικής, που σιγά- σιγά δικτυώνεται κι εκτός Αθήνας. Το Μέγαρο είναι η μοναδική ίσως Ελληνική προσπάθεια και σίγουρα η πιο παραγωγική στο να φτιαχτούν οι μουσικές και όχι μόνο «γέφυρες» , ανάμεσα σε κλασσικό και σύγχρονο, καθιερωμένο και πειραματικό, πρότυπο και πρωτότυπο. Όπως τότε με τις Εποχές, έτσι και τώρα με το Μέγαρο, θέματα ουσίας Πολιτισμού και Παιδείας , έξω και πέρα από τη συγκυρία και το εφήμερο, με οικουμενικό βλέμμα και προσπάθειες παγκόσμιας αντιπροσώπευσης περιλαμβάνονται στις εκδηλώσεις του.
Το πάθος του Χ. Λαμπράκη για τη μουσική έχει ίσως σχέση με την συνεχή προσωπική αναζήτηση της αρμονίας και του μέτρου-ας μην το μπερδεύουμε με τη μέση και τους μέσους όρους- που οργανικά η τέχνη αυτή κατέχει και προσφέρει.
Το πάθος του Χ. Λαμπράκη με την ελληνική γλώσσα δεν είναι παρά η αντιστοίχιση των παραπάνω στο χώρο της πατρίδας και στη συλλογικότητα των ανθρώπων της.
Η πολιτική μετάφραση αυτής της αναγεννησιακής Προσωπικότητας ήταν ο χώρος του Κέντρου, ως τόπου σύνθεσης και όχι μέσης, πνευματικής μετριοπάθειας και όχι κοινωνικής απάθειας. Το υπηρέτησε , βοήθησε αποφασιστικά στην ανανέωση και την επιβίωσή του σε σταθερή σχεδόν προσωπική σύγκρουση με τους κατά καιρούς πολιτικούς ηγέτες του. Ίσως γιατί ο ίδιος ήταν – και το ήξερε- όχι ο κληρονόμος αλλά ο πνευματικός καθοδηγητής του χώρου, ο αξιακός εκφραστής της παράταξης.
Οι εποχές αλλάζουν και τα μεγάλα πρόσωπα λιγοστεύουν. Χθες ο Γ.Μώραλης ο μεγάλος ευπατρίδης ζωγράφος, σήμερα ο Χ. Λαμπράκης ο σχεδόν μυθικός «κυρίαρχος» των Μέσων Επικοινωνίας, συμβολίζουν με τη βιολογική αναχώρησή τους, το τέλος της εποχής που σημάδεψαν.
Η μεγάλη τους κληρονομιά είναι μέρος αυτών που έχουμε και μοιραζόμαστε στην αίσθηση του κοινού, στην αισθητική του ιδιαίτερου, στις σπάνιες στιγμές που ο καθένας ζει και ξέρει πως είναι πιο άνθρωπος απ ότι συνήθως και κάθε μέρα.
Να ζήσουμε για να τους θυμόμαστε και να Ζούμε για να τους τιμούμε.