Το ΠΑΣΟΚ, κυριάρχησε, αποθεώθηκε, κατακεραυνώθηκε, κατηγορήθηκε για πολλά από τα δεινά αυτού του τόπου, πάθιασε πολίτες, έκανε ορκισμένους εχθρούς, έγινε μόδα, αλλά και τρόπος ζωής.
Οι πασόκοι ήταν πάντα για τους νεοδημοκράτες κόκκινα πανιά, όπως οι Ολυμπιακοί για τους Παναθηναϊκούς και το αντίστροφο.
Οι πρασινοφρουροί, όπως τους αποκαλούσαν, έλυναν και έδεναν για δεκαετίες. Κυριαρχούσαν στον κρατικό μηχανισμό, ξηλώνοντας άλλοτε βίαια και άλλοτε σιγά – σιγά και μεθοδικά την κυριαρχία των δεξιών. Η δεκαετία του 80 ήταν για το ΠΑΣΟΚ η καλύτερη δεκαετία του. Το θεωρούσαν ακόμα και τότε νεοπαγές κόμμα. Και η εμβληματική μορφή του Ανδρέα Παπανδρέου δεν άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης για κανέναν.
Ούτε μέσα στο κόμμα του, ούτε μεταξύ των πολιτών. Η αμφισβήτηση του Προέδρου ήταν θέμα ταμπού.Και γι’ αυτό έχουν μείνει στην ιστορία θρυλικές οι λίγες ιστορίες με εκείνους που “τόλμησαν” να του πουν όχι ή να δείξουν δημόσια ότι δεν συμφωνούν μαζί του.
Μια από αυτές και η ιστορια με το “χαρτάκι” της Βάσως. Κανείς δεν ξεχνά τον μοναχικό, όσο και αποφασιστικό περίπατο της Βάσως Παπανδρέου κατά μήκους του διαδρόμου της αίθουσας όπου συνεδρίαζε η Κεντρική επιτροπή του ΠΑΣΟΚ, για να δώσει στον Ανδρέα Παπανδρέου ένα χαρτάκι, με το οποίο ζητούσε τον λόγο για να του αντιπαρατεθεί «πρόσωπο με πρόσωπο».
Τότε όμως είχε εκφωνήσει και έναν λόγο – σταθμό ο Ανδρέας λέγοντας μεταξύ άλλων ότι: «Το ΠΑΣΟΚ δεν διαμοιράζεται σε τιμάρια. Δεν τεμαχίζεται. Δεν κληρονομείται».
Αυτή η φράση, σήμερα δεν ισχύει. Το ΠΑΣΟΚ πολυδιασπάστηκε, και κληρονομήθηκε τρεις φορές: Στον Κώστα Σημίτη, στον Γιώργο Παπανδρέου και στον Ευάγγελο Βενιζέλο.
Όταν το ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε, σύμφωνα με εκείνους που μελέτησαν το φαινόμενο, γιατί περι φαινομένου πρόκειται, αποτελείτο από τους εξής:
Τους αριστερούς σοσιαλιστές. Αυτή την ομάδα αποτελούσαν μέλη του ΠΑΚ, νεολαίοι που πρωταγωνίστησαν στον αντιχουντικό αγώνα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου, πρώην μέλη του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ και γενικότερα οι μεγάλες ριζοσπαστικοποιημένες μάζες που συγκροτούσαν την κομματική βάση του ΠΑΣΟΚ.
Η πιο καθαρά σοσιαλιστική ομάδα μέσα στο ΠΑΣΟΚ αποκαλούνταν «η Αριστερά της Αριστεράς». Πίστευαν γενικά στον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας, στην εθνικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων, στο τέλος της εξάρτησης της χώρας από τις ΗΠΑ, στην παραδειγματική τιμωρία των χουντικών και σε μία επιθετική εξωτερική πολιτική.
Οι εκσυγχρονιστές ή μεταρρυθμιστές σοσιαλδημοκράτες. Στελέχη όπως ο Κώστας Σημίτης. Ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι και διανοούμενοι, ανήκαν στα μεσαία και ανώτερα στρώματα. Πίστευαν στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας και σε μία γενικά μετριοπαθή και σοσιαλδημοκρατική πολιτική.
Οι «παλαιοκομματικοί» ή παλιοί βενιζελικοί και παλιοί φιλελεύθεροι. Στελέχη όπως ο Μένιος Κουτσόγιωργας. Κεντρογενείς με σημεία αναφοράς τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Νικόλαο Πλαστήρα και τον Γεώργιο Παπανδρέου. Φανατικά αντιδεξιοί αλλά και αντικομμουνιστές, είχαν μεγάλες ικανότητες στην απόκτηση και διατήρηση της εξουσίας. Γίνονταν συνεχώς στόχος κριτικής για λαϊκισμό (από τους εκσυγχρονιστές) και για πολιτικαντισμό (από τους αριστερούς), όμως χωρίς αυτούς πολύ δύσκολα θα έφτανε το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.
Η ιστορία του στις εκλογικές αναμετρήσεις
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. συμμετείχε για πρώτη φορά σε εθνικές εκλογές τον Νοέμβριο του 1974, αποσπώντας ποσοστό 13,5%, που μεταφράστηκε στην ανάδειξη 15 βουλευτών.
Στις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 1977 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. διπλασίασε το ποσοστό του και εξέλεξε 92 βουλευτές, καταλαμβάνοντας τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Τον Οκτώβριο του 1981 το ΠΑ.ΣΟ.Κ., μετά από μία φορτισμένη προεκλογική περίοδο, με το σύνθημα «Αλλαγή» και «Η Ελλάδα στους Έλληνες», κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 48% και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 173 βουλευτές, σχηματίζοντας την πρώτη αυτοδύναμη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Τον Ιούνιο του 1985, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κέρδισε εκ νέου τις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 45%, εξέλεξε 161 βουλευτές και σχημάτισε και πάλι αυτοδύναμη κυβέρνηση.
Στην πορεία του το ΠΑΣΟΚ διώχθηκε και μάλιστα πολλοί από τους πρωταγωνιστές της αποστολής του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο εμφανίζονται ακόμα και σήμερα μετανοιωμένοι.
Σκάνδαλο Κοσκωτά
Την περίοδο της κυβέρνησης Τζαννή Τζαννετάκη, η Βουλή με τις ψήφους των βουλευτών της ΝΔ και του Συνασπισμού παρέπεμψαν τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και πολλά από τα στελέχη του σε Ειδικό Δικαστήριο για τις κατηγορίες περί εμπλοκής τους στο σκάνδαλο Κοσκωτά, αλλά και για υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων από την Ε.Υ.Π. (τότε Κ.Υ.Π.). Με τα στελέχη του υπόδικα και έπειτα από δύο επιπλέον εκλογικές αναμετρήσεις (Νοέμβριος 1989 και Απρίλιος 1990), το ΠΑ.ΣΟ.Κ. βρέθηκε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Παρόλα αυτά, το ΠΑΣΟΚ δεν είχε ακόμα λαβωθεί.
Ο Ανδρέας αθωθώθηκε τον Οκτώβριο του 1993 και το ΠΑΣΟΚ επανήλθε στην εξουσία με ποσοστό 47%. Ο Ανδρέας Παπανδρέου σχημάτισε νέα κυβέρνηση. Τον Οκτώβριο του 1995 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. εισήλθε σε μία κρίσιμη περίοδο εντάσεων και εσωκομματικών τριβών, καθώς από την Κεντρική Επιτροπή παραιτήθηκε ο Δημήτρης Τσοβόλας, για να ιδρύσει αργότερα το ΔΗ.Κ.ΚΙ.. Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής εξελέγη ο Κώστας Σκανδαλίδης, μετά την είσοδο του Άκη Τσοχατζόπουλου στην κυβέρνηση. Λίγες μέρες αργότερα ο Ανδρέας Παπανδρέου μπήκε στο Ωνάσειο καρδιοχειρουργικό νοσοκομείο μετά από νέα κρίση της υγείας του.
Τότε ήταν που άρχισε η περίοδος του εκσυγχρονισμού. Η περίοδος στην οποία αποδίδονται πολλά από τα δεινά τα οποία έχουν φτάσει το ΠΑΣΟΚ στην κατάσταση που είναι σήμερα.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία στις 17 Ιανουαρίου 1996 και η Κεντρική Επιτροπή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. με εισήγηση του Κώστα Σκανδαλίδη αποφάσισε τις διαδικασίες εκλογής του πρωθυπουργού από την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. Την επόμενη μέρα η κοινοβουλευτική ομάδα επέλεξε ανάμεσα στους Κώστα Σημίτη, Άκη Τσοχατζόπουλο, Γεράσιμο Αρσένη και Γιάννη Χαραλαμπόπουλο, τον Κώστα Σημίτη ως νέο πρωθυπουργό της χώρας.
Τον Ιούνιο του 1996 απεβίωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου και το 4ο Συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. εξέλεξε πρόεδρο τον Κώστα Σημίτη.
Με πρόεδρο τον Κώστα Σημίτη το ΠΑ.ΣΟ.Κ. νίκησε στις εθνικές εκλογές τον Σεπτέμβριο του 1996. Στις επόμενες εκλογές τον Απρίλιο του 2000, ο Κώστας Σημίτης επανεξελέγη με ποσοστό 43,79% έναντι 42,73% της Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ εξέλεξε 158 βουλευτές.
Τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ ακόμα και τότε ήταν δυσθεώρητα και ίσως γι’ αυτό, το 12,3% που πήρε στις τελευταίες εκλογές κλόνισε πολλούς από εκείνους που το ακολουθούν πιστά από την ημέρα της ίδρυσής του.
Τον Φεβρουάριο του 2004 ο Κώστας Σημίτης έδωσε το λεγόμενο δαχτυλίδι στον γιό του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, τον Γ.Παπανδρέου. Τότε, ο Γιώργος έκανε άισθηση, κάποιοι έκαναν και δηκτικά σχόλια, αφού εξελέγη πρόεδρος του κόμματος με πανελλαδική ψηφοφορία, στην οποία ήταν και ο μόνος υποψήφιος. Στην ψηφοφορία ψήφισαν περισσότεροι από 1.000.000 μέλη και φίλοι του κόμματος.
Όταν το 2004, τον Μάρτιο, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. μετά από 11 συνεχόμενα χρόνια διακυβέρνησης της χώρας με τρεις εκλογικές νίκες (1993, 1996, 2000) έχασε τις εκλογές με ποσοστό 40,55% πέρασε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αλλά ακόμα το ποσοστό του ήταν ένα ποσοστό μεγάλου κόμματος. Ενός κόμματος εξουσίας.
Από τότε λένε ότι ξεκίνησε η κατηφόρα. Το ΠΑΣΟΚ είχε αρχίσει να απαξιώνεται ακόμα και στα πρόσωπα των πιο φανατικών οπαδών του. Κι αυτό γιατί είχε πια ξεχάσει τις ρίζες του, είχε αποκοπεί από την λαϊκή βάση του και είχε γυρίσει την πλάτη σε εκείνο που κάποτε ονόμαζε ο Ανδρέας “κυρίαρχο λαό”.
Έτσι
– Στις 16 Σεπτεμβρίου 2007 πήρε το 38,1% των ψήφων και 102 έδρες
– Ακολουθησε συνέδριο αφού ο Γ.Παπανδρέου ζήτησε την ανανέωση της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του
Ηταν το βράδυ που ο Ευάγγελος Βενιζέλος βιάστηκε, όπως λένε πολλοί να πάει στο Ζάππειο και να ανακοινώσει την υποψηφιότητά του για τη θέση του προέδρου.
Υποψήφιος για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ ήταν επίσης και ο Κώστας Σκανδαλίδης. Ο Γιώργος επανεξελέγη με ποσοστό 55% έναντι 38% του Ευάγγελου Βενιζέλου.
Ο Γιώργος λοιπόν παρέμενε ηγέτης του ΠΑΣΟΚ και κατέβηκε στις εκλογές του 2009 με τον λαό να τον εμπιστεύεται κια πάλι, αλλά όπως όλα δείχνουν για τελεταία φορά.
Τότε με το σύνθημα “λεφτά υπάρχουν” ο γιός του Ανδρέα κέρδισε τις εκλογές και ανέβασε το ΠΑΣΟΚ στο 43,92% και με 160 έδρες στην Βουλή πίστεψαν πολλοί ότι αυτή η κυβέρνηση δεν θα ήταν ίδια με όλες τις αλλές.
Η ιστορία από εκεί και πέρα είναι γνωστή γιατί είναι και πρόσφατη. Οι προγραμματικές προεκλογικές δεσμεύσεις του Γ. Παπανδρέου αναθεωρήθηκαν λόγω της άσχημης οικονομικής κατάστασης της χώρας και έτσι υπογράφεται το πρώτο μνημόνιο, το οποίο περιέχει συνταγή οικονομικής και κοινωνικής λιτότητας.
Χθες, το ΠΑΣΟΚ έχασε και άλλη από την δύναμη του αφού με την διαγραφή 6 βουλευτών, ο Ευάγγελος Βενιζέλος έμεινε με 27 βουλευτές, και σήμερα το πρωί με 26 αφού ανεξαρτοποιήθηκε ο Μίμης Ανδρουλακης.
(σ.σ) Η ιστορία του ΠΑΣΟΚ, είναι πολύ μεγάλη για να συμπυκνωθεί ακόμα και σε 500 λέξεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: