Παρά το γεγονός ότι είναι νέος στην πολιτική ο 54χρονος οικονομολόγος Γκιτάνας Ναουσέντα, κατέλαβε την πρώτη θέση στον α’ γύρο των προεδρικών εκλογών στη Λιθουανία και θα αναμετρηθεί στον δεύτερο γύρο την 26η Μαΐου με την 44χρονη συντηρητική πρώην υπουργό Οικονομικών Ινγκρίντα Σιμονίτε.
Ο λιθουανός πρωθυπουργός Σαούλιους Σκβερνιάλις, ο οποίος ηττήθηκε χθες περιοριζόμενος στην τρίτη θέση, ανακοίνωσε ότι θα αποχωρήσει από το αξίωμά του τον Ιούλιο.
«Πίστευα αληθινά πως θα περνούσα στον δεύτερο γύρο, αλλά το αποτέλεσμα δείχνει πως οι προσδοκίες μου μάλλον ήταν υπερβολικές», αναγνώρισε ο Σκβερνιάλις, αναγγέλλοντας πως θα παραιτηθεί τη 12η Ιουλίου.
Με βάση δημοσκόπηση που είχε διενεργηθεί τον Απρίλιο, ο Ναουσέντα αναμένεται να επικρατήσει στον δεύτερο γύρο, καθώς διαθέτει υποστήριξη από ευρύτερο πολιτικό φάσμα σε σύγκριση με την αντίπαλό του.
«Ο Ναουσέντα έχει περισσότερες πιθανότητες να προσελκύσει τις ψήφους που πήγαν σε άλλους υποψήφιους (στον πρώτο γύρο), ειδικά της αριστεράς», εκτίμησε μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ραμούνας Βιλπισάουσκας, αναλυτής του πανεπιστημίου της Βίλνιους.
Κατά τα αποτελέσματα με το 89% των εκλογικών τμημάτων να έχει ενσωματωθεί, ο Ναουσέντα συγκέντρωσε το 31,17% των ψήφων, η Σιμονίτε 28,05% και ο Σκβερνιάλις ήρθε τρίτος με το 21,68%. Η συμμετοχή των ψηφοφόρων στη διαδικασία έφθασε το 55,10%.
Στην προεκλογική εκστρατεία, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, κυριάρχησε το ζήτημα των ανισοτήτων μεταξύ πλούσιων και φτωχών στη Λιθουανία, που εξακολουθούν να διευρύνονται παρά την αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξή της. Τα τρία φαβορί υποσχέθηκαν ότι θα επιδιώξουν να αμβλύνουν το πρόβλημα.
Περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού, κυρίως στις αγροτικές περιοχές, ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, το οποίο ορίζεται στα 307 ευρώ μηνιαίως.
Πρώην τραπεζικός, ο 54χρονος Ναουσέντα φαίνεται πως έθελξε τους ψηφοφόρους που θέλουν έναν πρόεδρο αμερόληπτο, υπεράνω των πολιτικών διενέξεων. Ο ίδιος δήλωσε ότι αισθάνεται πως έχει «τη βαριά ευθύνη να μειώσει την [πολιτική] πόλωση» στη Λιθουανία.
Εγγυώνται την ασφάλεια της χώρας έναντι της γειτονικής Ρωσίας
Από την πλευρά της, η 44χρονη Σιμονίτε επέμεινε στην τελευταία προεκλογική συγκέντρωση της ότι δεν πρέπει «να απομονωθεί το Βίλνιους από την υπόλοιπη Λιθουανία», υποσχόμενη να μειώσει τις ανισότητες ανάμεσα στις αστικές και τις αγροτικές επαρχιακές περιοχές τονώνοντας την οικονομική ανάπτυξη. Ακόμη, η φιλελεύθερη Σιμονίτε δεσμεύθηκε προεκλογικά να υποστηρίξει τα σύμφωνα συμβίωσης μεταξύ προσώπων του ιδίου φύλου.
Το πρόσωπο που θα διαδεχθεί τη Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε στην προεδρία της Λιθουανίας δεν θα ασκεί μεν πολιτική εξουσία, αλλά θα συνεχίσει να χειρίζεται την εξωτερική πολιτική και να συμμετέχει στις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ.
Ο ή η πρόεδρος ορκίζει εξάλλου τους υπουργούς, τους δικαστές, τους επικεφαλής των όπλων των ένοπλων δυνάμεων και της κεντρικής τράπεζας, επιδιώκοντας πάντως τη συναίνεση του πρωθυπουργού ή/και του κοινοβουλίου.
Οι δύο υποψήφιοι που περνούν στον δεύτερο γύρο παρουσιάζονται ως πεισμένοι υποστηρικτές της ΕΕ και του NATO, θεσμών που το Βίλνιους θεωρεί ότι εγγυώνται την ασφάλεια της χώρας έναντι της γειτονικής Ρωσίας.
Σύμφωνα με αναλυτές, ο Ναουσέντα και η Σιμονίτε δεν επιδιώκουν καμία ριζοσπαστική αλλαγή στα πεδία της διπλωματίας και της άμυνας, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη στρατηγική.
Η απερχόμενη πρόεδρος Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε, που οδεύει να ολοκληρώσει τη δεύτερή της θητεία και δεν είχε δικαίωμα να διεκδικήσει νέα, ίσως επιδιώξει να αντικαταστήσει τον Ντόναλντ Τουσκ στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
