Η Παναγία κρατά τον Χριστό στην αγκαλιά της, στα αριστερά της, ο Ιουστινιανός, της προσφέρει την Αγιά Σοφιά και στα δεξιά της, ο Μέγας Κωνσταντίνος, της προσφέρει την Κωνσταντινούπολη. Αυτό είναι το ψηφιδωτό που αντικρίζουν οι επισκέπτες στη νότια πύλη της Αγίας Σοφίας.
Μία εικόνα από τις… ελάχιστες που έχουν παραμείνει για να θυμίζουν η Αγιά Σοφιά ότι κάποτε ήταν ο ορθόδοξος ναός που «βασίλευε» -επί βυζαντινής αυτοκρατορίας- στην Κωνσταντινούπολη. Πρόσφατα η εφημερίδα «Yeni Safak» επανέφερε το ζήτημα της μετατροπής της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί, με αφορμή το Kariye τζαμί. Όπως ανέφερε το δημοσίευμα, το Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας αναμένεται να εξετάσει το ενδεχόμενο μετατροπής του μουσείου της Μονής της Χώρας σε τέμενος και –σε αυτήν την περίπτωση- η απόφασή του θα αποτελέσει προηγούμενο και για άλλα μουσεία, που κατά την οθωμανική αυτοκρατορία λειτουργούσαν ως τζαμιά, μεταξύ των οποίων και η Αγιά Σοφιά.
Θα κάνει αυτήν την κίνηση ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν; Είναι γεγονός πως η Αγιά Σοφιά αποτελεί το «τελευταίο οχυρό» που… αντιστέκεται στο όραμα του «σουλτάνου» για μία νέα οθωμανική αυτοκρατορία. Όσο κι αν το μεγαλύτερο μέρος του εσωτερικού της έχει μετατραπεί σε τζαμί, παραμένει ένα σημαντικό μνημείο που συμβολίζει τον χριστιανισμό.
Στην τελευταία άκρως προκλητική δήλωση του για το ζήτημα, ο Τούρκος πρόεδρος ανέφερε μεταξύ άλλων πως «είναι ένας πόθος να δει το έθνος μας την Αγιά Σοφιά, τζαμί. Αυτή τη στιγμή όσοι τουρίστες έρχονται για να επισκεφτούν το Σουλταναχμέτ ή το τζαμί Σουλεϊμάνιγε, με τον ίδιο τρόπο και όσοι έρχονται να επισκεφτούν την Αγιά Σοφιά δεν θα επισκέπτονται το ‘Μουσείο Αγιά Σοφιά’, θα επισκέπτονται το ‘Τζαμί Αγιά Σοφιά’».
Αξίζει, όμως, να σταθούμε στο εξής: η δήλωσή του Ερντογάν έγινε σε προεκλογική περίοδο, λίγο πριν από τις δημοτικές εκλογές στην Τουρκία. Καθόλου τυχαίο, δεδομένου ότι ο «σουλτάνος» ήθελε πάση θυσία να κερδίσει την Κωνσταντινούπολη (κάτι που τελικά δεν συνέβη) και έπρεπε να απευθυνθεί (και) στους φανατικούς μουσουλμάνους.
«Μπορεί να είναι φιλοκυβερνητική η εφημερίδα που το έγραψε, αλλά το έκανε για να πιέσει τον πρόεδρο», υποστηρίζει ο 41χρονος Ομάρ, εργαζόμενος που υπάγεται στο τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού. «Ο Ερντογάν έχει πει: όταν δω να γεμίζετε όλα τα τζαμιά και δεν έχετε χώρο να προσευχηθείτε, τότε θα κάνω τζαμί την Αγιά Σοφιά. Αλλά να σας πω κάτι; Ακόμα και να την κάνει (σ.σ. τζαμί), οι μουσουλμάνοι δεν θα έρχονται, γιατί δεν έχουν ανάγκη από… χώρο. Άμα δείτε στην προσευχή της Παρασκευής, είναι άδεια». Και αυτό σίγουρα αποτελεί πρόβλημα για τον Τούρκο πρόεδρο, αν αναλογιστεί κανείς ότι έχτισε τζαμί στην ασιατική πλευρά της Πόλης με πάρκινγκ 40.000 θέσεων!
Ο Ερντογάν και οι χριστιανοί
Παράλληλα, θα πρέπει να αναφερθεί το γεγονός πως επί προεδρίας Ερντογάν, οι χριστιανοί δεν έχουν αντιμετωπίσει προβλήματα. «Είμαστε μια χαρά, κάνουμε τις Λειτουργίες μας, τις γιορτές μας», λέει ο κ. Σταύρος, 60 ετών, ενορίτης της Αγίας Τριάδας.
Η Αγία Τριάδα
Βέβαια, για την περίπτωση της Αγίας Τριάδας υπάρχουν και οι… κακές γλώσσες που λένε πως το –υπό ανέγερση- τζαμί, στην πλατεία Ταξίμ, «ξεφύτρωσε» για να μην είναι… μόνος του ένας ορθόδοξος ναός, στο πιο κεντρικό σημείο της Κωνσταντινούπολης.
Το -υπό ανέγερση- τζαμί στην πλατεία Ταξίμ
Η Αγία Τριάδα, όπως φαίνεται από την πλατεία Ταξίμ
«Ζω εδώ τέσσερα χρόνια. Χριστούγεννα, Πάσχα… πηγαίνω κανονικά στην εκκλησία. Γενικά, οι χριστιανοί έχουμε την… ησυχία μας», αναφέρει η Χαρά, 31 ετών, που εργάζεται ως πωλήτρια, στην Πόλη.
Η Αγία Ευφημία, στο Καντίκιοϊ (ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης)
Όσο και να προσπαθήσει κάποιος να μπει στο μυαλό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αυτή η προσπάθεια θα εμπεριέχει πάντα ένα μεγάλο ποσοστό ρίσκου, καθώς έχει αποδείξει ουκ ολίγες φορές, πόσο απρόβλεπτος είναι. Μένει να δούμε, αν στην περίπτωση της Αγιάς Σοφιάς θα μας… αιφνιδιάσει ή αν το μνημείο αποτελεί απλώς ένα ακόμα ισχυρό «χαρτί» για τα πολιτικά του «παιχνίδια».
