Έντονη αναστάτωση προκαλεί στην αγορά ακινήτων και τον τεχνικό κόσμο η επικείμενη τροποποίηση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στις 12 Μαΐου. Η νομοθετική πρωτοβουλία έρχεται σε συνέχεια αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκριναν αντισυνταγματικές βασικές προβλέψεις του ισχύοντος κανονισμού. Ωστόσο, οι ρυθμίσεις που περιλαμβάνει δεν καθησυχάζουν την αγορά – αντίθετα, όπως καταγγέλλουν παράγοντες του κλάδου, δημιουργούν νέο κύκλο αβεβαιότητας, επενδυτικής ασφυξίας και θεσμικής σύγχυσης.
Η νέα ρύθμιση του ΝΟΚ προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών υπό προϋποθέσεις, την επιβολή περιβαλλοντικού ισοδύναμου για όσους επιθυμούν να διατηρήσουν τα μπόνους δόμησης, καθώς και έναν σαφή διαχωρισμό μεταξύ όσων έχουν ήδη ξεκινήσει εργασίες έως την 11η Δεκεμβρίου 2024 και όσων δεν έχουν.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Η ρύθμιση δεν δίνει λύση – προσπαθεί απλώς να διαχειριστεί το χάος που προκλήθηκε από τις αποφάσεις του ΣτΕ, χωρίς να αποκαθιστά την εμπιστοσύνη στο σύστημα», σημειώνει τεχνικός διευθυντής μεγάλης κατασκευαστικής εταιρείας, προσθέτοντας ότι «δημιουργείται ένα θολό και μεταβατικό καθεστώς που παγώνει την αγορά».
Αναδρομικότητα και «τιμωρία» επενδύσεων
Ο πυρήνας της αντίδρασης εντοπίζεται στην ουσιαστική αναδρομική εφαρμογή των αποφάσεων του ΣτΕ. Εκατοντάδες έργα που διαθέτουν πλήρως νόμιμες οικοδομικές άδειες και είχαν δρομολογήσει τις διαδικασίες κατασκευής τίθενται πλέον εν αμφιβόλω, ενώ η έναρξη εργασιών μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου 2023 τίθεται αυθαίρετα ως «κόκκινη γραμμή» μεταξύ όσων διασώζονται και όσων όχι.
«Δεν μπορείς να τιμωρείς κάποιον που τήρησε το γράμμα του νόμου και να επιβραβεύεις κάποιον άλλον επειδή πρόλαβε να ξεκινήσει μια εκσκαφή μια μέρα πριν. Αυτό δεν είναι κράτος δικαίου, είναι θεσμική απορρύθμιση», αναφέρει χαρακτηριστικά νομικός σύμβουλος επενδυτικής εταιρείας που είδε έργο εκατομμυρίων να τίθεται στον «πάγο».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ανεπαρκή αντισταθμιστικά μέτρα
Η ρύθμιση προβλέπει την επιστροφή των παραβόλων και τη δυνατότητα ταχείας αναθεώρησης οικοδομικών αδειών, όμως η αγορά αντιτείνει πως τέτοια μέτρα είναι σταγόνα στον ωκεανό. Οι επενδυτές έχουν ήδη επωμιστεί κόστη που περιλαμβάνουν μελέτες, αμοιβές μηχανικών, δεσμεύσεις σε προμήθειες και χρηματοδοτήσεις. Το να απαιτείται εκ νέου επανασχεδιασμός και να επιβάλλεται νέος έλεγχος σε αρχές που αδυνατούν να διαχειριστούν τον όγκο, ισοδυναμεί, όπως λένε, με de facto ματαίωση των έργων.
Περιβαλλοντικό ισοδύναμο: μια νέα επιβάρυνση
Η ρύθμιση εισάγει για πρώτη φορά την έννοια του περιβαλλοντικού ισοδύναμου ως αντιστάθμισμα για τα μπόνους δόμησης που ακυρώνονται από το ΣτΕ. Αυτό πρακτικά σημαίνει επιπλέον επιβαρύνσεις για νέες άδειες, ενώ εξαιρούνται μόνο τα διατηρητέα και τα έργα στρατηγικών επενδύσεων, γεγονός που ενισχύει το αίσθημα άνισης μεταχείρισης. Η αγορά ανησυχεί ότι η νέα έννοια ενδέχεται να αποτελέσει το «άλλοθι» για μελλοντικές περικοπές στους συντελεστές δόμησης με οικονομικό αντάλλαγμα.
Ανασφάλεια, ακυρώσεις έργων και πλήγμα στην εικόνα της χώρας
Η συγκυρία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Η χώρα προσπαθεί να κεφαλαιοποιήσει την πρόσφατη ανάκαμψη του real estate και την αύξηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος. Όμως, η μεταβλητότητα του θεσμικού πλαισίου και η αίσθηση νομικής ανασφάλειας λειτουργούν αποτρεπτικά. Παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για «κατεπείγουσα ανάγκη σταθερότητας και προβλεψιμότητας», αν η χώρα θέλει να παραμείνει αξιόπιστος επενδυτικός προορισμός.
«Το μεγαλύτερο κεφάλαιο που έχουμε είναι η εμπιστοσύνη. Αν τη χάσουμε, δεν έχει σημασία τι λέμε στα roadshows – η πραγματικότητα θα μας διαψεύδει», επισημαίνει έμπειρος οικονομολόγος με γνώση του κλάδου.
