Le Monde: Η ιρανική εμμονή του Νετανιάχου

Είναι η εμμονή του. «Η υπαρξιακή απειλή» που βαραίνει στο Ισραήλ δεν είναι, για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, ούτε παλαιστινιακή ούτε αραβική, αλλά προέρχεται από το Ιράν και το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Η εμμονή αυτή, την οποία επαναλαμβάνει εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια, είναι το αποτέλεσμα των ιδεολογικών του πεποιθήσεων, των στρατηγικών του υπολογισμών, της προσωπικής του ιστορίας και των πολιτικών του ελιγμών. Όπως είπε το 2012 ο πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Σαούλ Μοφάζ, που είναι ιρανικής καταγωγής, «ο Νετανιάχου διακατέχεται από μια μεσσιανική πεποίθηση να χτυπήσει το Ιράν».

Ο πρώην αρχηγός της Μοσάντ Μέιρ Νταγάν, που υπηρέτησε στη θέση αυτή από το 2002 ως το 2010, δήλωνε το 2015 ότι ένα πλήγμα κατά του Ιράν ενέχει τον κίνδυνο να επιταχυνθεί η κατασκευή πυρηνικής βόμβας. Αλλά αυτό δεν ενδιαφέρει τον Νετανιάχου. Στη μανιχαϊστική του άποψη για έναν κόσμο όπου τα «βάρβαρα» ισλαμικά καθεστώτα μάχονται τον «ιουδαιοχριστιανικό πολιτισμό», το Ιράν αποτελεί τον ιδανικό εχθρό.

Απέναντι στην ισλαμική Δημοκρατία, ο Νετανιάχου ισχυρίζεται ότι ενσαρκώνει το στρατόπεδο του «καλού».

Κατά την άποψή του, το ιρανικό καθεστώς είναι ένα ατύχημα της ιστορίας, καταδικασμένο να πέσει. «Θέλω να διαβεβαιώσω τον πολιτισμένο κόσμο», είπε στην πρώτη του δήλωση μετά τις επιδρομές κατά του Ιράν, «ότι δεν θα επιτρέψουμε στο πιο επικίνδυνο καθεστώς του κόσμου να αποκτήσει το πιο επικίνδυνο όπλο του κόσμου».

Ήδη το 1996, σε μια από τις πρώτες δηλώσεις του για το θέμα, ο Νετανιάχου έλεγε ενώπιον του αμερικανικού Κονγκρέσου: «Αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικά όπλα, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές όχι μόνο για τη χώρα μου, όχι μόνο για τη Μέση Ανατολή, αλλά για ολόκληρη την ανθρωπότητα». Τέσσερα χρόνια νωρίτερα, προέβλεπε ότι το Ιράν θα αποκτούσε πυρηνικά όπλα σε 3-5 χρόνια. Το 1993 έγραφε ότι αυτό θα συνέβαινε το 1999. Οι συνεχείς διαψεύσεις των προβλέψεών του δεν τον πτόησαν. «Η δραματοποίηση του ιρανικού φακέλου εξυπηρετεί τον Νετανιάχου στο εγχώριο μέτωπο και εκτοπίζει το παλαιστινιακό ζήτημα από τη διεθνή σκηνή», γράφει ο Γάλλος ιστορικός Ζαν-Πιερ Φιλιού στη βιογραφία τού ισραηλινού πρωθυπουργού.

Σε κάθε περίπτωση, το Ιράν δεν έφυγε ποτέ από το στόχαστρο του Νετανιάχου. Μέχρι το 2021 συζητούσε την προοπτική των βομβαρδισμών με τον τότε υπουργό Άμυνας Εχούντ Μπαράκ. Και η συμφιλιωτική προσέγγιση του Μπαράκ Ομπάμα τον εξόργιζε. Το Ισραήλ συνεργάστηκε τότε στενά με την Ουάσινγκτον για την ανάπτυξη του ιού Stuxnext, που καθυστέρησε σημαντικά το ιρανικό πρόγραμμα.

Ο Νετανιάχου απέρριπτε όμως τις διαπραγματεύσεις που προωθούσε η Ουάσινγκτον. Το 2015 διαφώνησε δημοσίως με τον Ομπάμα ενώπιον του αμερικανικού Κονγκρέσου. Παρ’ όλα αυτά, η συμφωνία υπεγράφη. Το 2019, όμως, ο Τραμπ την ακύρωσε. Στην πρώτη θητεία του Αμερικανού Προέδρου, το Ισραήλ διεξήγαγε πολλές μυστικές επιχειρήσεις κατά του Ιράν, σκοτώνοντας αρκετούς ιρανούς επιστήμονες. Στη δεύτερη θητεία του, και με τον πόλεμο στη Γάζα να έχει συμπληρώσει 18 μήνες, ο ισραηλινός πρωθυπουργός δεν είχε πια τίποτα να φοβηθεί.

* Το άρθρο είναι του Samuel Forey, ανταποκριτή της εφημερίδας Le Monde στην Ιερουσαλήμ