Κρίσιμη μέρα για τον 13ο και 14ο μισθό στο Δημόσιο
Σήμερα είναι προγραμματισμένη η διεξαγωγή της πρότυπης δίκης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) σε σχέση με την προσφυγή της ΑΔΕΔΥ για την επαναφορά του 13ου και 13ου μισθού στο Δημόσιο. Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να …προδικάσει το αποτέλεσμα, αλλά το Υπ. Οικονομικών έχει προειδοποιήσει για τις προθέσεις του με βάση τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας και αυτές είναι κάθετα αρνητικές. Κοινώς, η κυβέρνηση δεν συζητά την επαναφορά των Δώρων κλπ. στο Δημόσιο. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει αφήσει περιθώρια για νέες αυξήσεις στους ενστόλους πέρα από όσους ανήκουν στις ένοπλες δυνάμεις (δηλαδή για τους λιμενικούς, τους αστυνομικούς, κλπ) τις οποίες έχει ήδη ανακοινώσει. Εξάλλου, κάθε χρόνο (αρχής γενομένης από φέτος τον Απρίλιο) προβλέπεται, βάσει του νόμου Κεραμέως (2024), οριζόντια αύξηση στο δημόσιο η οποία θα είναι ισόποση με την αύξηση του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα. Συνεπώς, οι δημόσιοι υπάλληλοι, θα πάρουν ξανά αύξηση τον Απρίλιο του 2026, τον Απρίλιο του 2026 κλπ. Το ΥΠΟΙΚ έχει επισημάνει πως σωρευτικά όλες οι αυξήσεις που έχουν δοθεί από το 2024, μαζί και εκείνες που έπονται μέχρι το 2027, θα οδηγήσουν σωρευτικά σε ένα 13ο μισθό. Παράλληλα, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, έχει κάνει λόγο για «διεύρυνση» των μπόνους, κλείνοντας το μάτι σε περισσότερους δικαιούχους. Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να προδιαγράψει τις διαθέσεις των δημοσίων υπαλλήλων σε περίπτωση δικαίωσης τους από το ΣτΕ, πολλώ δε μάλλον που έπεται (όπως έχει ήδη εξαγγείλει η κυβέρνηση) σύνδεση της αξιολόγησης με την απόλυση…
Με το…μαλακό με τους «επιπλέον δημοσιονομικούς χώρους»
Μιας και μιλάμε για δημόσιες δαπάνες, η στήλη θα ήθελε να επισημάνει το ενδεχόμενο να αποφασίσει το ΝΑΤΟ, στην επερχόμενη σύνοδο κορυφής του στις 24 – 25 Ιουνίου, να αυξηθούν οι αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ κάθε χώρας – μέλους του στο 5% έως το 2030 και όχι έως το 2032, όπως αρχικά συζητούταν στους κόλπους του. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως ο στόχος του 5% (εφόσον αποφασιστεί) θα πρέπει να επιτευχθεί στα επόμενα 5 και όχι 7 χρόνια. Η στήλη αναρωτιέται αν το 5% έως το 2032 ήταν «πολύ δύσκολο», όπως είχε δηλώσει (και δικαίως) ο πρωθυπουργός, τότε το 5% έως το 2030, τι είναι; Σε κάθε περίπτωση και με κάθε σεβασμό στις άλλες απόψεις, η στήλη θα έλεγε πως καλύτερα να είναι κανείς πιο…ψύχραιμος όταν κάνει λόγο (ξανά, όπως έκαναν ορισμένοι -εντελώς λανθασμένα όπως αποδείχτηκε- όταν ανακοινώθηκε επισήμως η ρήτρα διαφυγής) «επιπλέον δημοσιονομικούς χώρους» λόγω της επικείμενης ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής. Εξάλλου, κάθε άλλο παρά έχει κάτσει η μπίλια για το δασμούς των ΗΠΑ κατά της ΕΕ, αλλά και το μέλλον της Ουκρανίας και τα μυνήματα δεν φαίνονται από κανένα μέτωπα να είναι θετικά…
Καμπανάκι Βρυξελλών για το νερό στο Θεσσαλικό κάμπο
Καυτό δεν είναι το μέτωπο στη δημόσια διοίκηση, αλλά και στον κάμπο. Ιδιαίτερο είναι το ενδιαφέρον των Βρυξελλών για το πρόβλημα της ύδρευσης στην Ευρώπη, καθώς επιδείνωνεται η κλιματική κρίση. Πιο πρόσφατη είναι η αναφορά της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος στη λεκάνη απορροής του ποταμού Πηνειού (1 εκατομμύριο εκτάρια). Η μελέτη αναφέρει πως «οι μη βιώσιμες πρακτικές έχουν οδηγήσει σε σημαντική υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων, με τα επίπεδα να πέφτουν πάνω από 100 μέτρα, με αποτέλεσμα αυξημένο κόστος, διείσδυση θαλασσινού νερού και λειψυδρία». Η ίδια μελέτη αναφέρει πως «πειράματα σε αγροτεμάχια διαπίστωσαν ότι η ελλειμματική άρδευση θα μπορούσε να εξοικονομήσει έως και 30% νερού για το βαμβάκι, το καλαμπόκι (…) με ελάχιστες επιπτώσεις στην παραγωγικότητα και το εισόδημα των καλλιεργειών (έως 7%). Μια προσέγγιση ακριβούς γεωργίας που χρησιμοποιεί αισθητήρες στο αγρόκτημα θα μπορούσε να εξοικονομήσει έως και 35% του νερού άρδευσης για το βαμβάκι χωρίς απώλεια παραγωγικότητας. Επιπλέον, η αναβάθμιση των δικτύων άρδευσης – όπως η επένδυση χωμάτινων τάφρων, η μετάβαση από ανοιχτά κανάλια σε κλειστούς σωλήνες και η μετάβαση από επιφανειακή σε άρδευση με ψεκασμό ή στάγδην άρδευση – θα μπορούσε να μειώσει τις διαρροές και τις απώλειες εξάτμισης έως και 30%». Επίσης τονίζεται πως «λαμβάνοντας υπόψη τους φυσικούς περιορισμούς και το κόστος επένδυσης, οι βελτιστοποιημένοι συνδυασμοί μέτρων θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν έως και 220 εκατομμύρια m³ ετησίως (24% σε σύγκριση με τις αρχικές συνθήκες), αποκαθιστώντας ένα βιώσιμο υδατικό ισοζύγιο. Το εκτιμώμενο καθαρό οικονομικό κόστος εφαρμογής αυτών των μέτρων είναι 22,3 εκατομμύρια ευρώ ετησίως ή 0,10 € ανά m³».
Πώς προχωρά το σχέδιο Κουρέτα για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης
Ας παραμείνουμε στη Θεσσαλία. Η στήλη πληροφορείται πως το επόμενο δεκανθήμερο θα επισκεφτεί την περιοχή κλιμάκιο της Τράπεζας Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης για να συζητήσει με τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Δημήτρη Κουρέτα, το ακριβές σχέδιο για την δανειοδότηση του πρότζεκτ οικοδόμησης κοινωνικών κατοικιών. Παράλληλα, ο κος Κουρέτας αναμένει τους 4 μεγάλους δήμους της Θεσσαλίας (Λάρισας, Βόλου, Καρδίτσας και Τρικάλων) να υποδείξουν οικόπεδα εντός των ορίων τους προκειμένου να προχωρήσει η κατασκευή των κατοικιών. Το εν λόγω πρότζεκτ το οποίο προβλέπει οικοδόμηση κοινωνικών κατοικιών και έπειτα ενοίκιασή τους, είναι μοναδικό έως τώρα στην Ελλάδα, καθώς καμία άλλη περιφέρεια δεν έχει εξαγγείλει κάτι τέτοιο. Αξίζει να σημειωθεί πως η στρατηγική Κουρέτα διαφοροποιείται από τη κεντρική στρατηγική της κυβέρνησης, η οποία δεν προβλέπει κατά βάση ανέγερση νέων οικοδομών, αλλά αξιοποίηση του υπάρχοντος αποθέματος το οποίο έχει στην κατοχή του το Δημόσιο, οι τράπεζες κλπ.
Πόσο επιβαρύνει τη λειψυδρία ο τουρισμός;
Η στήλη δεν θα φύγει από την …ελληνική ύπαιθρο και επειδή κάθε καλοκαίρι γίνεται δημόσια κουβέντα για το πόσο νερό καταναλώνουν οι τουρίστες στην Ελλάδα, καθώς το πλήθος του ξεπερνά 4 φορές τον πληθυσμό της χώρας. Η προαναφερθείσα μελέτη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος αναφέρει πως «το 2023, οι τουρίστες πέρασαν 2,9 δισεκατομμύρια διανυκτερεύσεις σε τουριστικά καταλύματα στην ΕΕ-27, με το 63% αυτών να πραγματοποιείται σε ξενοδοχεία και μοτέλ. Οι πέντε κορυφαίοι προορισμοί, όσον αφορά τις διανυκτερεύσεις, είναι η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ελλάδα και η Αυστρία, οι οποίες συνολικά αντιπροσωπεύουν το 40% του συνόλου των διανυκτερεύσεων στην ΕΕ-27. Επιπλέον, η ένταση του τουρισμού είναι η υψηλότερη στις ακτές και τα νησιά της Μεσογείου». Αναφέρεται, επίσης, πως «κατά μέσο όρο, ένας τουρίστας που διαμένει σε ξενοδοχείο στην Ευρώπη χρησιμοποιεί μεταξύ 120-300 λίτρα/ημέρα– επομένως, τα καταλύματα συνολικά αντιπροσωπεύουν μια χρήση νερού από τις υπηρεσίες διαμονής 300-800 εκατομμύρια m3/έτος (…). Εξάλλου, τονίζεται πως «ο διαχωρισμός των γκρίζων και μαύρων ρευμάτων νερού δεν εφαρμόστηκε στα περισσότερα ξενοδοχεία που συμμετείχαν στις διαβουλεύσεις», σημειώνεται…« Τα ξενοδοχεία που δεν χρησιμοποιούν επαρκώς νερό μπορούν συνήθως να μειώσουν τη χρήση νερού κατά περισσότερο από 50%». Σαν μέτρα εξοικονόμησης νερού αναφέρονται τα εξής: «η αντικατάσταση συσκευών που καταναλώνουν νερό, όπως πλυντήρια ρούχων, κεφαλές ντους ή πλυντήρια πιάτων, με εναλλακτικές λύσεις εξοικονόμησης νερού, για παράδειγμα, το οικολογικό σήμα «Blue Angel» ή WELL (Ετικέτα Απόδοσης Νερού), τη μείωση του ρυθμού ροής του νερού με την προσθήκη αέρα (αλλαγή συμπίεσης) ή οπλισμών εξοικονόμησης νερού, ελέγχους ροής ή την εγκατάσταση τουαλετών διπλής έκπλυσης ή διανομέων όγκου έκπλυσης», καταλήγει η ίδια μελέτη.
Η κρίσιμη ημερομηνία στα «ψιλά γράμματα» της επιστροφής ενοικίου
Και μιας και μιλάμε για στέγαση, ένα σημαντικό μέτρο κοινωνικής ενίσχυσης -η ετήσια επιστροφή ενοικίου μέχρι και 800 ευρώ για την κύρια κατοικία και ισόποσο ποσό για τη φοιτητική– παίρνει τον δρόμο του, αν και συχνά οι υποσημειώσεις απαιτούν προσοχή. Η σχετική διάταξη σε νομοσχέδιο του ΥΠΟΙΚ, προβλέπει πως για να καταστεί ένας ενοικιαστής δικαιούχος και να πληρωθεί έως τέλος Νοεμβρίου, πρέπει ο ιδιοκτήτης να έχει υποβάλει δήλωση μίσθωσης έως τις 15 Ιουλίου, χωρίς δυνατότητα παράτασης ή επανόρθωσης εκ των υστέρων. Πρόκειται για ένα από εκείνα τα «τεχνικά» σημεία που συχνά διαφεύγουν της προσοχής, αλλά καθορίζουν το δικαίωμα στην ενίσχυση. Ακόμα και αν ο ενοικιαστής πληροί όλα τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, αν ο εκμισθωτής του δεν έχει καταθέσει το ηλεκτρονικό μισθωτήριο εγκαίρως, η επιδότηση χάνεται. Με άλλα λόγια, η επιτυχία του μέτρου, ακόμα και αν ο ενοικιαστής δεν χρειάζεται να υποβάλλει καμία επιπλέον αίτηση, εξαρτάται και από τη συνέπεια και την «διάθεση» των ιδιοκτητών. Και αυτή η λεπτομέρεια, δυστυχώς, περνάει «στα ψιλά».
Μοχλός εξοικονομήσεων το Εθνικό Μητρώο Παροχών και Ενισχύσεων
Στο ίδιο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται και η διάταξη για την δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Παροχών και Ενισχύσεων, το οποίο θα υπάγεται στο Υπουργείο Οικονομικών και θα περιλαμβάνει, την διαχείριση όλων των οικονομικών βοηθημάτων, ενισχύσεων, επιδομάτων, φορολογικών απαλλαγών και διευκολύνσεων που παρέχονται από φορείς της Γενικής Κυβέρνησης με κρατική χρηματοδότηση, Νομικών Προσώπων Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου, τους δικαιούχους, τα ποσά, τη διάρκεια και τα κριτήρια χορήγησης. Μετά και από την πρόσφατη εμπειρία του ΟΠΕΚΕΠΕ που οδήγησε σε «λουκέτο» και σε άρον άρον υπαγωγή στην ΑΑΔΕ, θα έλεγε κανείς ότι μία τέτοια ρύθμιση ήταν επιβεβλημένη. Από την άλλη, σαν πολλές αρμοδιότητες δεν συγκεντρώνονται στο νέο Εθνικό Μητρώο του ΥΠΟΙΚ; Μάλιστα, τόσο για φυσικά, όσο για νομικά πρόσωπα. Συνήθως όταν γίνονται τέτοιου είδους παρεμβάσεις, «μυρίζει» και λειτουργικές δυσκολίες αλλά και νέα πεδία «εξοικονομήσεων»…
Άλλο ΓΛΚ και άλλο Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο
Άλλη διάταξη του εν λόγω νομοσχεδίου, έρχεται να ξεκαθαρίσει την «ομίχλη» των προηγούμενων ετών, που ήταν και πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης, για το ποιος φορέας είναι υπεύθυνος για την κοστολόγηση των προεκλογικών προγραμμάτων των κομμάτων. Και αυτό γιατί, μέχρι σήμερα δεν υπήρχε θεσμικός φορέας με μόνιμη ευθύνη για την εκτίμηση του κόστους των πολιτικών προγραμμάτων. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, θεσμικά, περιοριζόταν στην κοστολόγηση κυβερνητικών νομοσχεδίων, ενώ ούτε και το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο είχε ρητή αρμοδιότητα για κοστολόγηση των κομματικών προτάσεων. Τέλος στη «θολούρα» βάζει η νέα ρύθμιση, η οποία ορίζει ρητά πως το Δημοσιονομικό Συμβούλιο είναι υπεύθυνο για να αξιολογεί και να ποσοτικοποιεί τον δημοσιονομικό αντίκτυπο που αναμένεται να έχουν οι προτάσεις που περιλαμβάνονται στα προγράμματα των πολιτικών κομμάτων και των συνασπισμών κομμάτων. Ωστόσο, το «παραθυράκι» του νόμου είναι πως αυτό γίνεται μόνο κατόπιν αιτήματος των ίδιων των κομμάτων. Για να δούμε προεκλογικά πόσοι θα αιτηθούν κοστολόγηση του προγράμματος τους προτού αρχίζουν να μοιράζουν υποσχέσεις…
Εξαγωγέας «βρώμικου» ηλεκτρικού ρεύματος η Ελλάδα φέτος
Μένοντας στο πεδίο της ενέργειας, η στήλη επισημαίνει πως σημαντική άνοδος καταγράφεται φέτος στην ηλεκτροπαραγωγή με φυσικό αέριο στη χώρα μας, καθώς ενισχύθηκε κατά 36,7% σε ετήσια βάση και έφτασε σε υψηλό τετραετίας. Όπως επισημαίνει σχετικά το Green Tank, η αύξηση του αερίου έγινε κατά βάση για την κάλυψη εξαγωγών και όχι για να αντισταθμίσει μείωση παραγωγής από ΑΠΕ ή την αύξηση της εγχώριας ζήτησης. Κατ’ επέκταση, η χώρα εξάγει σημαντικές ποσότητες ηλεκτρισμού στους γείτονές της, αλλά όχι πράσινου ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, όπως είναι ο διακηρυγμένος στόχος. Τουλάχιστον, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει ακόμα και απομένει να φανεί αν θα συμβεί στο μέλλον.
Ποιος είναι ο κλάδος των ελληνικών εξαγωγών που άντεξε (και με το παραπάνω) στην πανδημία
Μένοντας στο χώρο των (καλώς νοούμενων…) εξαγωγών, η στήλη επισημαίνει την έρευνα της Gant Thornton για λογαριασμό του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ). Σύμφωνα με αυτήν, κλάδος με την υψηλότερη μέση ετήσια αύξηση ήταν αυτός των «Τροφίμων και Ποτών» (+11,7%), ο οποίος επέδειξε ιδιαίτερη ανθεκτικότητα, καθώς δεν επηρεάστηκε αρνητικά από την περίοδο της πανδημίας Covid-19 και αυξήθηκε από 5,5 δισ. ευρώ το 2019 σε 9,5 δισ. ευρώ το 2024. Επίσης, διαχρονική και σταθερή άνοδος καταγράφεται και στα μεταποιημένα προϊόντα, από 7,8% έως και 9,2%).Παράλληλα, διευρύνθηκε η κλαδική βάση με έμφαση σε ανθεκτικά και διαφοροποιημένα εξαγώγιμα προϊόντα. Στην περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2025, οι εξαγωγές σημείωσαν πτώση ύψους 1,7% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2024. Εάν εξαιρεθεί ο κλάδος των πετρελαιοειδών παρατηρείται αύξηση των εξαγωγών κατά 5,9% στο 1ο τρίμηνο του 2025.
Η Ηρώ Χατζηγεωργίου η νέα ζωή για το Αχίλλειο της Κέρκυρας
Κλείνοντας, να αναφέρουμε πως από το εμβληματικό Αχίλλειο της Κέρκυρας ξεκινά μια νέα προσπάθεια της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ Α.Ε.) να επανασυνδέσει την πολιτιστική κληρονομιά με τη σύγχρονη αναπτυξιακή στρατηγική. Μέσω ανοικτού διαγωνισμού, η ΕΤΑΔ αναζητά ανάδοχο για τη φυτοτεχνική διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του Ανακτόρου, περιλαμβάνοντας προμήθεια φυτικού υλικού, φύτευση, άρδευση και συντήρηση. Πρόκειται για μια ουσιαστική παρέμβαση που δεν περιορίζεται στην αισθητική αναβάθμιση, αλλά εντάσσεται σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό αναζωογόνησης του πολιτιστικού τοπίου. Η αξιοποίηση εμβληματικών ακινήτων με σκοπό όχι μόνο την οικονομική απόδοση, αλλά και την παραγωγή προστιθέμενης αξίας για το δημόσιο συμφέρον. Όπως τονίζεται από τη διοίκηση, στόχος είναι ο ριζικός μετασχηματισμός της Εταιρείας σε έναν σύγχρονο αναπτυξιακό φορέα real estate με στρατηγική κατεύθυνση. Παράλληλα, παρατείνεται για λίγες ημέρες ο διαγωνισμός για την εκμίσθωση έκτασης σχεδόν 3.000 στρεμμάτων στην παλιά κοίτη του Αχελώου, ενώ «τρέχει» και ο ηλεκτρονικός διαγωνισμός για την πώληση ακινήτου στο Σαλάντι Αργολίδας. Αυτές οι ενέργειες εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλέγμα ενεργοποίησης περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου, που μέχρι πρότινος είτε υπολειτουργούσαν είτε παρέμεναν εγκαταλελειμμένα. Η νέα διοίκηση υπό την Ηρώ Χατζηγεωργίου φαίνεται να κινείται μεθοδικά, ανοίγοντας διαγωνισμούς και δρομολογώντας παρεμβάσεις που αναμένονται με ενδιαφέρον – από το Ξενία Ουρανούπολης έως το ακίνητο στο Ασάνη Κέρκυρας.
