Άλλο ένα καμπανάκι για το ότι δεν θα πέσουν οι τιμές των ακινήτων
Η δημοσιοποίηση των χθεσινών στοιχείων από την ΕΛΣΤΑΤ σε σχέση με την ανάκαμψη του πληθωρισμού -και- λόγω των τιμών των ενοικίων το Μάιο ήλθε και «κούμπωσε» με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδας για την αναλογικά μεγάλη αύξηση των τιμών των παλιών διαμερισμάτων κατά α’ 4μηνο του 2025. Τι συνέβη το α΄ 4μηνο του 2025; Έτρεξε το «Σπίτι Μου 2». Τι συνέβη το Μάιο; Η αγορά άρχισε να «χωνεύει» τις ανακοινώσεις περί επιστροφή του ενοικίου. Τι συμπεραίνει η στήλη; Πως οι μέχρι τώρα δράσεις και εξαγγελίες της κυβέρνησης για της στήριξης της στέγασης δεν σταματούν την άνοδο των τιμών (για να μην πούμε πως έμμεσα την «πουσάρουν»). ΄Ετσι αυξάνεται η δυσκολία ιδίως των νέων να βρουν κατοικία, είτε μόνιμη (μέσω αγοράς), είτε προσωρινή (μέσω ενοικίου). Για παράδειγμα: Ποιος μας λέει πως ένας ιδιοκτήτης -ακόμα και αν δηλώνει στην εφορία ολόκληρο το ενοίκιο το οποίο εισπράττει – δεν θα το αυξήσει, λέγοντας στον ενοικιαστή του: «Φίλε, αφού παίρνεις το επίδομα, δεν θα μου δώσεις και εμένα κάτι παραπάνω»; Επίσης, γιατί ένας ιδιοκτήτης να μην ζητήσει πιο πολλά για να πουλήσει το ακίνητο του, γνωρίζοντας ότι ο υποψήφιος αγοραστής θα λάβει επιδοτούμενο δάνειο; Με δύο λόγια, το όριο για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης της χώρας είναι οι ίδιοι οι… ιδιοκτήτες ακινήτων και πιο ειδικά το γεγονός ότι τα ακίνητα αποτελούν μάλλον τον πιο κερδοφόρο κλάδο της οικονομίας μας (λόγω τουρισμού, golden visa, έλλειψης άλλων μαζικών επενδύσεων κλπ) και μάλιστα από αυτόν κερδίζουν πάρα πολλοί μικρο-ιδιοκτήτες (σ.σ. στην Ελλάδα, καθένας σχεδόν έχει ένα ακίνητο και ένα άλλο ενοικιάζει), οι οποίοι συνιστούν μια πολύ – πολύ πλατιά «μεσαία τάξη», η οποία αναμένεται να συμπιεστεί ακόμα περισσότερο ενόψει των μέτρων που ετοιμάζει η κυβέρνηση για την πάταξη της φοροδιαφυγής στα εισοδήματα από τα ενοίκια προς το τέλος του 2025 – αρχές του 2026. Έτσι, η στήλη δεν βλέπει και τους επόμενους (πολλούς) μήνες, καμία πτώση των τιμών των ακινήτων. Η αλήθεια να λέγεται…
Άρχισαν τα όργανα και με την επιστροφή ενοικίου
Πριν φύγουμε από το στεγαστικό, η στήλη επισημαίνει πως η ΠΟΜΙΔΑ ανεβάζει τους τόνους, λέγοντας πως το άρθρο 70 του εν λόγω νομοσχεδίου για την επιστροφή ενοικίου, ευνοεί τους «μπαταχτσήδες». Και αυτό γιατί οι ιδιοκτήτες των ακινήτων θεωρούν πως η πολιτεία δεν φρόντισε να εξασφαλίσει πως για να γίνει δικαιούχος της ενίσχυσης ένας ενοικιαστής, θα πρέπει να αποδείξει πως όχι απλά πως νοικιάζει, αλλά και πως πληρώνει το ενοίκιο του… Η ΠΟΜΙΔΑ εκτιμά πως, κάπως έτσι, οι συνεπείς ενοικιαστές μπαίνουν στο ίδιο σακί με τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, οι οποίοι θα πληρώνονται από το κράτος ακόμα και αν δεν έχουν καταβάλει τον προηγούμενο χρόνο ούτε ένα ενοίκιο. Επ΄ αφορμή των παραπάνω, η ΠΟΜΙΔΑ βάζει στο ίδιο κάδρο και το επίδομα ενοικίου. Και τι προτείνει: Αντί το επίδομα ενοικίου να το εισπράττει ο ενοικιαστής, να το εισπράττει ο ιδιοκτήτης, ως έξτρα κίνητρο για να ανοίξουν τα κλειστά σπίτια! Η στήλη θεωρεί πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι να προληφθεί η ενίσχυση των «μπαταχτσήδων» από το να αφαιρεθεί συλλήβδην ένα κοινωνικό μέτρο ενίσχυσης προς αυτούς που βαρύνονται με ένα μεγάλο κόστος και είναι κατά πλειοψηφία χαμηλόμισθοι, προκειμένου να δοθεί σε αυτούς που ούτως ή άλλως πληρώνονται από τη συγκεκριμένη δοσοληψία.
Οι «κακοί» Κινέζοι και οι… καλές επενδύσεις τους
Όπως προαναφέραμε παραπάνω, ο κλάδος των ακινήτων είναι μάλλον ο πιο κερδοφόρος και ο πιο «μαζικός». Με τις άλλες επενδύσεις, τι γίνεται; Οι κινεζικές άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ευρώπη ανέκαμψαν για πρώτη φορά από το 2016. Οι κινεζικές άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο έφτασαν τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024, σημειώνοντας αύξηση 47% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με εκτίμηση του ινστιτούτου Merics. Η Ευρώπη παρέμεινε ο κορυφαίος προορισμός για κινεζικές επενδύσεις σε οικονομίες υψηλού εισοδήματος, προσελκύοντας το 53,2% όλων των κινεζικών ΑΞΕ σε αυτές τις αγορές. Μια περαιτέρω αύξηση είναι πιθανή το 2025, αλλά η επιβράδυνση της δυναμικής των άμεσων ξένων επενδύσεων σε ηλεκτρικά οχήματα θέτει υπό αμφισβήτηση τις μακροπρόθεσμες προοπτικές για τις κινεζικές επενδύσεις. Μερικές μεγάλες συναλλαγές συγχωνεύσεων και εξαγορών το 2025 θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια ακόμη ανάκαμψη, και οι άμεσες ξένες επενδύσεις σε πράσινες περιοχές θα παραμείνουν σταθερές, με δύο εργοστάσια μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων να έχουν επιβεβαιωθεί ότι θα ξεκινήσουν το 2025. Ωστόσο, η απότομη πτώση της αξίας των πρόσφατα ανακοινωθέντων κινεζικών έργων ηλεκτρικών οχημάτων το 2024, καθώς και η ακύρωση τριών σημαντικών έργων μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων πέρυσι, εγείρουν ερωτήματα σχετικά με το εάν η αύξηση των κινεζικών άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ευρώπη μπορεί να διατηρηθεί, καθώς κανένας άλλος τομέας δεν είναι έτοιμος να αντισταθμίσει μια πιθανή μείωση των επενδύσεων σε ηλεκτρικά οχήματα, σημειώνει το Merics.
Oι αμερικανικές πιέσεις στην ΕΕ και ο Πειραιάς
Την ίδια ώρα, η ΕΕ να αυξήσει τα μέτρα της «οικονομικής ασφάλειας» των ξένων (σ.σ. βασικά των κινεζικών) επενδύσεων που γίνονται στο εσωτερικό της. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως στο χαρτοφυλάκιο του κοινοτικού επιτρόπου εμπορίου, έχει προστεθεί και το χαρτοφυλάκιο της «οικονομικής ασφάλειας». Το ζήτημα αυτό αυτό είναι και ένα από τα βασικά τα οποία βρίσκονται στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, με τος Αμερικάνους να πιέζουν τους Ευρωπαίους να περιθωριοποιήσουν τους Κινέζους. Στην Ελλάδα, πέρασε πρόσφατα σχετικός νόμος και η στήλη πληροφορείται πως στο στόχαστρο των Αμερικάνων δεν είναι άλλο από το λιμάνι του Πειραιά. Βέβαια, εκεί υπάρχουν πολύχρονες συμβάσεις με τους Κινέζους, αλλά οι Αμερικάνοι γνωρίζουν πως οι συμβάσεις μπορούν να καταγγελθούν, αν η μία πλευρά (εν προκειμένω οι Κινέζοι) δεν τηρούν τους όρους τους.
Ποιους άλλους αφορούν οι απολύσεις που έκανε και ίσως ξανακάνει η Unicredit στη Γερμανία;
Πέραν από τον ανταγωνισμό ΗΠΑ – Κίνας, σοβεί και ο ενδο – ευρωπαϊκός ανταγωνισμός -και- στον τραπεζικό κλάδο. Καθώς η Unicredit ενίσχυσε πρόσφατα την παρουσία της στην Ελλάδα (μέσω της αύξησης του ποσοστού της στην Alpha Bank) , η στήλη παρακολουθεί τις δραστηριότητες της εκτός Ελλάδας. Το πιο πρόσφατο επεισόδιο, το οποίο έλαβε το φως της δημοσιότητας, ήταν η επιστολή στήριξης του Γερμανού καγκελαρίου, Φρίντριχ Μερτς προς τους εργαζομένους της Commerzbank. Σε επιστολή προς το συμβούλιο εργαζομένων της τράπεζας, ο Μερτς δηλώνει ότι λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες των εργαζομένων σχετικά με μια πιθανή εξαγορά από την Unicredit. Η μεγαλύτερη ανησυχία τους δεν είναι άλλη από τις περικοπές θέσεων εργασίας. «Όπως έχει τονιστεί αρκετές φορές – και δημόσια – η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για μια ισχυρή και ανεξάρτητη Commerzbank», έγραψε ο Mερτς σε επιστολή προς την ηγεσία του συμβουλίου εργαζομένων της Commerzbank. Στην ίδια επιστολή του, ο Μερτς αναφέρεται επίσης στις ανησυχίες του συμβουλίου εργαζομένων σχετικά με δραστικές περικοπές θέσεων εργασίας, όπως αυτές στην Hypovereinsbank (HVB). Η τράπεζα με έδρα το Μόναχο εξαγοράστηκε από την Unicredit το 2005 και έκτοτε έχει καταργήσει περισσότερο από το 60% των θέσεων πλήρους απασχόλησης. Εμείς απλά ενημερώνουμε για τις εξελίξεις στη Γερμανία…
Ξεκίνησε η επενδυτική έξοδος στην αγορά των ΑΠΕ
Ας πάμε τώρα, στον ενεργειακό τομέα. Τα σημάδια ήταν εμφανή και πολλοί είχαν προειδοποιήσει ότι θα συνέβαινε: Οι συνθήκες στην εγχώρια αγορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) είναι πλέον από οριακές έως δυσμενείς για τη βιωσιμότητα των νέων επενδύσεων. Αυτό είναι το αποτέλεσμα των αναγκαστικών περικοπών παραγωγής, που αναμένεται να αυξηθούν στο εξής, αλλά και των μηδενικών τιμών χονδρικής που πολλαπλασιάζονται και απειλούν τα κέρδη των παραγωγών. Ήδη, υπάρχει φημολογία ότι η πορτογαλική EDP Renewables ακυρώνει το επενδυτικό της σχέδιο στη χώρα μας και προχωρά σε πώληση των έργων της. Παράλληλα, μικρά ή μεσαία έργα και άδειες αλλάζουν χέρια, γεγονός που εκτιμάται ότι θα ωφελήσει τους μεγαλύτερους παίκτες της αγοράς. Από την πλευρά τους, οι μικροί επενδυτές παραπονιούνται ότι ο τρόπος που έχει στηθεί η αγορά ευνοεί τους μεγάλους και αφήνει τους ίδιους απέξω. Εμείς θα προσθέσουμε ότι τα πράγματα δείχνουν να πηγαίνουν σε μια κατεύθυνση που θα πιεστούν ακόμα και οι μεγάλοι…
Γιατί δεν βλέπουμε περισσότερα οικιακά φωτοβολταϊκά αντί για πάρκα;
Συχνό είναι το ερώτημα γιατί δεν προωθεί η κυβέρνηση την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε σπίτια και πολυκατοικίες, αντί για μεγάλα πάρκα στην ύπαιθρο. Η απάντηση έρχεται από την Κύπρο, η οποία τα προηγούμενα χρόνια όντως εστίασε στην εγκατάσταση οικιακών και μικρών εμπορικών φωτοβολταϊκών. Φέτος οι κυπριακές αρχές έχουν φτάσει σε σημείο να περικόπτουν το 58% όλης της ανανεώσιμης παραγωγής, με το 14% του συνόλου να αφορά τα οικιακά φωτοβολταϊκά. Βλέπετε, το ζήτημα σχετίζεται με το δίκτυο και τις δυνατότητές του. Όπως δήλωσε πρόσφατα έμπειρο στέλεχος του ελληνικού κλάδου, «αν μπορούσαμε να πατήσουμε ένα κουμπί και να μπουν φωτοβολταϊκά σε όλα τα σπίτια της Ελλάδας, τότε το δίκτυο θα έπεφτε ακαριαία». Τα μεγάλα πάρκα έχουν χαμηλότερο κόστος υλοποίησης ανά μεγαβάτ, αλλά είναι και πιο εύκολο να ελεγχθούν από τους διαχειριστές. Παράλληλα, η ελληνική Πολιτεία πιθανώς δεν θέλει να δώσει τη δυνατότητα στα νοικοκυριά να κάνουν μια επένδυση που μπορεί εν τέλει να μην αποφέρει οικονομικό όφελος λόγω των περικοπών. Σε μια τέτοια περίπτωση θα είχε να επωμισθεί και το πολιτικό κόστος, καθώς θα μιλούσαμε για εκατομμύρια μικρούς επενδυτές, αντί για χιλιάδες μεγάλους.
Δεν είναι μόνο το ΑΕΠ δείκτης για την υγεία μιας οικονομίας
Επειδή συχνά πυκνά στη δημόσια συζήτηση και στις αναλύσεις εστιάζουμε στο πόσο προβλέπεται να επεκταθεί το ΑΕΠ, ξεχνάμε πως υπάρχουν και άλλοι δείκτες που παρέχουν ενδείξεις για το πόσο «καλά» βαδίζει μια οικονομία. Γιατί δεν είναι δυνατόν να εκλάβει κάποιος θετικά το γεγονός πως 500.000 επιπλέον ΑΦΜ μέσα στο πρώτο τετράμηνο του 2025 έγιναν ληξιπρόθεσμοι οφειλέτες, φτάνοντας στο σύνολο τους μισούς (!!!) φορολογούμενους… Δεν μπορεί, επίσης, να μην «χτυπάει» άσχημα το γεγονός πως πάνω από 600.000 φορολογούμενοι βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με κατασχέσεις. Γιατί όταν μέσα σε ένα τετράμηνο αυξάνονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο (Εφορία, εισφορές, πρόστιμα κλπ.) κατά 1,1 δισ. ευρώ, μόνο ένα πράγμα μπορεί να σημαίνει: Πως τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν πια να σηκώσουν το βάρος των βασικών υποχρεώσεων τους, είτε λόγω μειωμένων εισοδημάτων, είτε λόγω αυξημένων άλλων εξόδων (π.χ. δανείων, ενεργειακού κόστους, φορολογικών βαρών κλπ). Δείχνει επίσης πως υπάρχει έλλειψη ρευστότητας, ειδικά σε ΜμΕ, που συνήθως είναι οι πρώτες που «ξεμένουν» από κεφάλαια. Άρα όταν μιλάμε για ανάπτυξη θα πρέπει πάντα να βλέπουμε την «μεγάλη εικόνα» και όχι απλά τους δείκτες…
Πόσο αποδίδει ο εξωδικαστικός μηχανισμός;
Στο ίδιο ζήτημα του ιδιωτικού χρέους, πρέπει να επισημάνουμε το εξής: Σαφώς και είναι θετικό το γεγονός για το οποίο εξέφρασε ικανοποίηση χθες (10.06.2025) και ο υπουργός Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, ότι δηλαδή βάσει επίσημων στοιχείων αυξάνονται σταθερά οι επιτυχείς ρυθμίσεις στον εξωδικαστικό (ο αριθμός δηλαδή των χρεών που εντάσσονται στον μηχανισμό) αλλά και το συνολικό ύψος των οφειλών που τελούν υπό ρύθμιση. Αλλά από αυτά τα στοιχεία απουσιάζει κάτι που έχει επισημανθεί αρκετές φορές στο δημόσιο διάλογο, και από δημοσιογράφους: Ενώ μαθαίνουμε τα στοιχεία για το πόσοι μπαίνουν σε ρύθμιση του εξωδικαστικού, δεν έχουμε στοιχεία για το πόσοι βγαίνουν από αυτή. Δηλαδή, μια εικόνα αν σε βάθος χρόνου οι ρυθμισμένες οφειλές συνεχίζουν να εξυπηρετούνται μετά την ένταξη τους, ή ξανακοκκινίζουν στην πορεία… Και αυτό είναι ένα κρίσιμο μέγεθος, το οποίο δεν κατανοούμε γιατί δεν ανακοινώνεται… Γιατί για να αυξάνεται το συνολικό ληξιπρόθεσμο κατά 1,1 δισ. ευρώ, σημαίνει ότι είτε τα νέα χρέη κοκκινίζουν με αλματώδεις ρυθμούς, είτε ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός κινείται με πάρα πολύ αργούς ρυθμούς και ίσως κάποια χρέη να ξαναβγαίνουν από τη ρύθμιση… Για να είμαστε ειλικρινείς, όταν οι αγορές και οι οίκοι αξιολόγησης «ακτινογραφούν» την ελληνική οικονομία και συνακόλουθα το ιδιωτικό χρέος, τους νοιάζει πόσες είναι οι κόκκινες οφειλές και πόσα νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι χρεωμένα, και όχι πόσες νέες εντάξεις έχει ο εξωδικαστικός, αν δεν συνοδεύεται από απτά αποτελέσματα μείωσης του ιδιωτικού χρέους…
Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, τα νέα πειθαρχικά στο Δημόσιο και η αξιολόγηση
Ακόμα και εντός της τρέχουσας εβδομάδας αναμένεται να έλθει στη Βουλή το νομοσχέδιο με τις αλλαγές στον Πειθαρχικό Κώδικα στο Δημόσιο. Πληροφορίες της στήλης αναφέρουν πως στα πρωτοβάθμια σώματα θα παραμείνουν εκπρόσωποι των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά στα δευτεροβάθμια σώματα θα βρίσκονται μόνο στελέχη του Νομικού Συμβούλιο του Κράτους. Συνδικαλιστικοί κύκλοι ανέφεραν στη στήλη πως η στελέχωση των δευτεροβάθμιων σωμάτων του πειθαρχικού μόνο από στελέχη του ΝΣΚ ισοδυναμεί με ακραία αυστηρότητα απέναντι στις υποθέσεις τις οποίες θα κληθουν τα αντιμετωπίσουν και πρώτα – πρώτα εκείνες που αφορούν τους 2.500 εκπαιδευτικούς οι οποίοι αρνήθηκαν την αξιολόγηση…
