Τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος για την κατάσταση των «κόκκινων δανείων», της μεγάλης καταβόθρας που παρά λίγο να ρουφήξει ολόκληρη την οικονομία την τελευταία δεκαετία, έχουν προκαλέσει πραγματικό ενθουσιασμό!
Ο λόγος είναι ότι τα ποσοστά «κόκκινων δανείων» ή αλλιώς ΜΕΔ όπως πλέον λέγονται, αγγίζει τα ευρωπαϊκά επίπεδα αφού έχει μειωθεί σε λιγότερο από μία δεκαετία, από το 94% περίπου σε μόλις 3,8% στο τέλος του Δεκέμβρη, για το σύνολο των ελληνικών τραπεζών, σε σύγκριση με το ευρωπαϊκό ποσοστό που είναι 2,3% στην Ευρωζώνη.
Αυτός ο… αφοπλισμός κυριολεκτικά της μεγαλύτερης βόμβας ever στα θεμέλια της εγχώριας οικονομίας, δεν έχει το προηγούμενό της στην οικονομική ιστορία της Ευρώπης. Και ίσως… και του κόσμου σε ποσοστιαία κλίμακα.
Τόσο σε ποσοστά όσο και σε απόλυτους αριθμούς αυτή η «εξαφάνιση» ξεπερνάει τα «θαύματα» του… Χουντίνι.
Θυμίζουμε ότι η μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) που έχει επιτευχθεί στους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζών μέχρι τα τέλη του 2024, φτάνει το ιστορικά πρωτοφανές, από το τρομακτικό 94,4% ή 101,2 δισ. ευρώ, που είχε καταγραφεί τον Μάρτιο του 2016, στο σημερινό 3,8%.
Περίπου δηλαδή ένα ποσό ίσο περίπου με το 50% του ΑΕΠ!
Οι αλήθειες και οι… servicers
Επειδή όμως ζούμε στον κόσμο του πραγματικού και όχι σ’ εκείνον του… Χουντίνι, είναι σοφό να θυμόμαστε ότι τα «ποσά» αυτά σαν υποχρεώσεις δεν έχουν πραγματικά εξαφανιστεί.
Έχουν απλώς μετακομίσει σε άλλο μέρος, λιγότεροι επικίνδυνο – προς το παρόν – από εκείνο των Ισολογισμών των τραπεζών.
Για την ακρίβεια έχουν μετακινηθεί σε ένα λιγότερο ορατό «χώρο» της οικονομίας και οπωσδήποτε «ξεχωριστό» από τον χώρο των τραπεζικών ισολογισμών.
Όπως προκύπτει και από τα στοιχεία που καταγράφει η ΤτΕ τα δάνεια αυτά που «έφυγαν» από τους τραπεζικούς ισολογισμούς έχουν αγοραστεί από funds, που με τη σειρά τους έχουν αναθέσει τη διαχείριση των δανείων αυτών στους Servicers και άλλα έχουν τιτλοποιηθεί. Δηλαδή από «κόκκινα δάνεια» έχουν μεταλλαχθεί σε εγγυήσεις ομολογιακών τίτλων…
Όσον αφορά τα αγορασμένα από τα funds, αφορά σε δάνεια 71,6 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 82% των υπό διαχείριση ανοιγμάτων. Συνολικά, οι Servicers διαχειρίζονται ΜΕΔ ύψους 87,4 δισ. ευρώ, γιατί πέρα από τα δικά τους διαχειρίζονται και άλλα 15,8 δισ. ευρώ για λογαριασμό των τραπεζών.
Το «θαύμα»
Η πρωτοφανής αυτή μείωση, πραγματοποιήθηκε κυρίως από το 2020, όταν έγινε δυνατή η ενεργοποίηση του σχήματος προστασίας ενεργητικού «Ηρακλής Ι & ΙΙ & ΙΙΙ». Δηλαδή μιας «διαδικασίας» η οποία με εγγυήσεις που έχουν «νοικιάσει» οι τράπεζες από το δημόσιο (γιατί οι ίδιες δεν ήταν σε θέση να εγγυηθούν) τα έχουν είτε πουλήσει για ένα ελάχιστο ποσοστό της ονομαστικής τους αξίας σε Funds, είτε τα έχουν οδηγήσει σε «τιτλοποίησή» τους πάλι με εγγύηση του δημοσίου.
Λίγο πολύ δηλαδή με τον «Ηρακλή» έγινε κάτι σαν τα θαύμα της «μετατροπής του νερού σε κρασί», αφού τα ΜΕΔ από ζημίες στους ισολογισμούς των τραπεζών μεταλλάχθηκαν σε assets προς πώληση με την θαυματουργή μεσολάβηση του «Ηρακλή», δηλαδή με την μεσολάβηση των εγγυήσεων του δημοσίου. Έτσι τα ΜΕΔ κατέληξαν από τους ισολογισμούς των τραπεζών στους ισολογισμούς των Funds και των Servicers.
Εδώ όμως είναι και το κρίσιμο σημείο γιατί αυτό που μεταλλάχθηκε από ζημία σε asset προς πώληση, δεν μεταλλάχθηκε ως προς την ουσία του, δηλαδή παραμένει ένα «δάνειο». Ήτοι μία υποχρέωση προς εξόφληση και μάλιστα με όρους που στις περισσότερες των περιπτώσεων αλλάζει όρους εξόφλησης χωρίς την συναίνεση του οφειλέτη/δανειολήπτη.
Με στοιχεία Δεκεμβρίου 2024 το συνολικό απόθεμα ΜΕΔ που είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα «Ηρακλής» φτάνει τα 40,7 δισ. ευρώ, με το ύψος των εγγυήσεων που χορηγήθηκαν από το Ελληνικό Δημόσιο να ανέρχεται πλέον σε 15,7 δισ. ευρώ.
Τα στοιχεία της ΤτΕ δείχνουν ότι 33,6% των ΜΕΔ είναι αβέβαιης είσπραξης, το 40% είναι ανοίγματα σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών και 26,4% απαιτήσεις που έχουν καταγγελθεί γιατί είναι απλήρωτες για πάνω από 2 χρόνια. Σ’ αυτά πρέπει να συνυπολογίσει κανείς και τα ρυθμισμένα δάνεια που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους οι τράπεζες και που φτάνει σε 5,5 δισ. Ευρώ. Αλλά και εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι το 10,3% των ήδη ρυθμισμένων δανείων εμφανίζει ήδη καθυστέρηση άνω των 90 ημερών…
Η «ωρολογιακή βόμβα»
Αυτά όλα λοιπόν, που σε όρους οικονομικούς αντιπροσωπεύουν ένα οικονομικό μέγεθος, της τάξης του 43% περίπου του ΑΕΠ (!) που εξακολουθεί να είναι «κόκκινο» και να… αναβοσβήνει σαν ένα από τα πλέον επικίνδυνα σημεία της εγχώριας οικονομικής μηχανής.
Γιατί; Γιατί είναι «οφειλές» των οποίων η αποπληρωμή εξαρτάται από την παραγωγή επαρκούς εισοδήματος μέσα σε μία οικονομία η οποία – στην τρέχουσα συγκυρία – διαπιστώνει την διαρκή μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, τόσο από τις πραγματικές αμοιβές όσο και από τον πληθωρισμό…
Το άλλο σημείο που αναβοσβήνει ακόμα πιο επικίνδυνα είναι το Έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών το οποίο στις Βρυξέλλες το υπολογίζουν μεγαλύτερο από ότι στην Αθήνα, όπως μαθαίνουμε.
Το «κοινό» στοιχείο και για τα δύο αυτά «κόκκινα φωτάκια» που αναβοσβήνουν – χωρίς προς το παρόν να ακούγονται σειρήνες – είναι ότι και τα δύο αποτελούν «οφειλές» προς τρίτους.
Και μάλιστα κατά το μεγαλύτερο μέρος τους οφειλές προς το «εξωτερικό».
Όπως άλλωστε και το δημόσιο χρέος…
