Η Αγία Λυδία η Φιλιππησία, που τιμά σήμερα (20/05/25) η εκκλησία, γνωστή και ως η πρώτη Χριστιανή της Ευρώπης, αποτελεί μία από τις πιο φωτεινές μορφές της πρωτοχριστιανικής εκκλησίας. Καταγόταν από τα Θυάτειρα της Μικράς Ασίας και ασκούσε το επάγγελμα της πορφυροπώλιδος, εμπορευόταν δηλαδή το πολύτιμο πορφυρό ύφασμα. Ήταν ευσεβής και «σεβομένη τον Θεόν», όπως αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων.
Η Καβάλα και η ευρύτερη περιοχή της, έχει το προνόμιο και την τιμή να αναφέρεται ιστορικά στο ιερό βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, ένα από τα βιβλία της Καινής Διαθήκης. Σε αυτό, ο απόστολος και ευαγγελιστής Λουκάς, μεταφέρει και καταγράφει, εκτός πολλών άλλων, τα όσα συνέβησαν στην περιώνυμη αρχαία πόλη των Φιλίππων, όταν ο Απόστολος των Εθνών Παύλος πάτησε για πρώτη φορά το πόδι του επί ελληνικού και ευρωπαϊκού εδάφους, για να διαδώσει τη νέα θρησκεία και να κηρύξει το μήνυμα του Ευαγγελίου.
Ο Απόστολος Παύλος, (με τους συνεργάτες του Τιμόθεο, Σίλα και Λουκά), αποβιβάζεται στο αρχαίο λιμάνι της Νεάπολης (σημερινή Καβάλα) και διά μέσου της Εγνατίας οδού φθάνει μέχρι τη φημισμένη πόλη των Φιλίππων. Εκεί, δεν μεταφέρει μόνο το μήνυμα του Ευαγγελίου, αλλά βαφτίζει και τη Λυδία, την πρώτη Ελληνίδα και Ευρωπαία γυναίκα που ασπάστηκε τον χριστιανισμό. Σύμφωνα με την παράδοση, τη βαφτίζει μαζί με όλη την οικογένειά της στις όχθες του Ζυγάκτη ποταμού, που βρισκόταν έξω από τα τείχη της αρχαίας πόλης των Φιλίππων.
Ο εντυπωσιακός μνημειακός ναός και το υπαίθριο βαπτιστήριο
Ελάχιστα μέτρα από τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ξεκίνησε από τον μακαριστό μητροπολίτη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου Αλέξανδρο η κατασκευή ένας μνημειώδους ναού – βαπτιστηρίου. Στην πορεία των χρονών, ο ναός αυτός μετατράπηκε σε λατρευτικό κέντρο, όπου συρρέουν χιλιάδες χριστιανοί όλων των δογμάτων για να τον επισκεφθούν, να προσευχηθούν, να θαυμάσουν το μοναδικής αισθητικής φυσικό τοπίο, να πάρουν λίγο νερό από τον Ζυγάκτη, γυρίζοντας νοερά το χρόνο πίσω, σε εκείνες τις μοναδικές στιγμές της παρουσίας του Απόστολου Παύλου στην περιοχή.
Ο ιερός ναός – βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας της Φιλιππησίας αποτελεί σήμερα ένα σύγχρονο μνημείο αρχιτεκτονικής, ένα εντυπωσιακό καμβά της ψηφιδωτής τέχνης που συμπληρώνεται από τα μοναδικά έγχρωμα βιτρό. Στο μέσον αυτού του ιδιαιτέρου και ξεχωριστού ναού δεσπόζει μια μαρμάρινη κολυμπήθρα, που σε συνδυασμό με τη μαρμάρινη επένδυση όλου του κτίσματος προσδίδει στο οικοδόμημα έναν τόνο βυζαντινής μεγαλοπρέπειας.
Ο εξωτερικός περίβολος είναι εξίσου εντυπωσιακός. Εκεί υπάρχει το υπαίθριο βαπτιστήριο κάτω από τα αιωνόβια πλατάνια και τις οξείες, δίπλα στα τρεχούμενα γάργαρα νερά, μέσα σε μια κατάφυτη έκταση, όπου το φυσικό και το αρχαίο κάλλος δένουν αρμονικά και συναρπάζουν τον επισκέπτη.
Αυτό το υπαίθριο βαπτιστήριο, στις όχθες του Ζυγάκτη ποταμού, έγινε τόπος προσευχής για χριστιανούς από όλο τον κόσμο (κυρίως καθολικούς και προτεστάντες). Τον επισκέπτονται, τελούν λατρευτικές εκδηλώσεις, προσεύχονται και δοξολογούν τον Θεό, που τους αξίωσε να έρθουν στον δεύτερο Ιορδάνη, όπως συνηθίζουν να τον αποκαλούν.
Η ανάδειξη και η προβολή του βαπτιστηρίου της Αγίας Λυδίας οφείλεται εν πολλοίς στον επί σαράντα έτη μακαριστό μητροπολίτη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου Προκόπιο, που κατάφερε, μέσα από πρωτοβουλίες και δράσεις, να τον καθιερώσει ως έναν τόπο ιερό με παγκόσμια διάσταση, όπως είναι και η διδασκαλία του Χριστιανισμού. Κόσμησε το εσωτερικού του ναού με περίτεχνα ψηφιδωτά έργα, όλα δημιουργίες του διακεκριμένου αγιογράφου και τεχνίτη Βλάση Τσοτσώνη.
Θαυμασμό στον επισκέπτη προκαλεί η ψηφιδωτή αναπαράσταση της βάφτισης του Ιησού στον εσωτερικό τρούλο του ναού, αλλά και το ψηφιδωτό δάπεδο στο νάρθηκα με τις περιοδείες τους Απόστολου Παύλου. Μπαίνοντας στο ναό, ο επισκέπτης νιώθει την αίσθηση του κρύου, την αίσθηση του νερού να κυριαρχεί.
Από κάθε άποψη, ο ναός – βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας, 20 χλμ δυτικά από την πόλη της Καβάλας, αποτελεί ένα σύγχρονο μνημείο, ένα αναπόσπαστο κομμάτι της πλούσιας ιστορίας της αρχαίας πόλης των Φιλίππων, που πρώτη στον τότε γνωστό κόσμο δέχθηκε το κήρυγμα του Ευαγγελίου από τον Απόστολο Παύλο. Είναι ένα μικρό θαύμα της φύσης, μέσα στο οποίο ο επισκέπτης νιώθει τη γαλήνη, ακούγοντας μόνο το θρόισμα των φύλλων και το κελάρυσμα του νερού.
