Η έκθεση που αποτελείται από 120 φωτογραφίες, που ξεκινά στις 16 Φεβρουαρίου, θα ολοκληρωθεί στις 12 Απριλίου και περιλαμβάνει το έργο των προσφύγων Αρμενίων φωτογράφων, πρώτης και δεύτερης γενιάς, που έδρασαν από την ανάδυση της πόλης, στα τέλη του 1922, έως το 1960.
«Η ιδέα προέκυψε από το γεγονός ότι θέλαμε να ασχοληθούμε και να καταγράψουμε τους παλιούς φωτογράφους της πόλης συνολικά, και τους Έλληνες Μικρασιάτες, μιας και η πόλη της Νίκαιας η παλιά Νέα Κοκκινιά, είναι ένας αμιγώς προσφυγικός συνοικισμός», ανέφερε σε δηλώσεις της στο ΑΠΕ- ΜΠΕ η ιστορικός τέχνης Μαρία Πούλου και υπεύθυνη της Δημοτικής Πινακοθήκης Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη, που διοργανώνει την έκθεση.
Μεγάλο μέρος της έκθεσης αφιερώνεται στους Διλδιλιάν, οικογένεια φωτογράφων με καταγωγή από την περιοχή της Μερζιφούντας και με μακρά επιτυχή δραστηριότητα στη βορειοανατολική Ανατολία. Παρουσιάζεται το φωτογραφικό έργο της ελληνικής περιόδου των Διλδιλιάν, που είναι σχεδόν άγνωστο στην Ελλάδα. «Στην έρευνά μας ήρθαμε σε επαφή με τον εντυπωσιακά τεράστιο όγκο των φωτογραφιών της οικογένειας Διλδιλιάν», και όπως εξηγεί η κα Πούλου «η έκθεση φωτογραφίας των Διλδιλιάν έγινε δυνατή χάρη στην πρόθυμη ανταπόκριση και την ευγενική παραχώρηση από τον ‘Αρμεν Μαρσουμπιάν, εγγονό του Τσολάκ Διλδιλιάν και γιο της Αλίς, του δικαιώματος χρήσης των ψηφιακών φωτογραφικών αρχείων της ελληνικής περιόδου.» Μεγάλης αξίας ντοκουμέντο στο σύνολο του έργου αυτού αποτελεί η φωτογραφική αποτύπωση του καταυλισμού της Κοκκινιάς, από τις προσφυγικές σκηνές των πρώτων εβδομάδων μέχρι την ανάδυση του συνοικισμού με τις πρώτες μόνιμες κατασκευές.
Για πρώτη φορά το αρχείο στην Ελλάδα
Σημειώνεται ότι την τελευταία δεκαετία το αρχείο των Διλδιλιάν αποτελεί αντικείμενο εκδόσεων και σημαντικών διεθνών εκθέσεων, με συγγραφέα και επιμελητή αντίστοιχα τον ‘Αρμεν Μαρσουμπιάν, ενώ είναι η πρώτη φορά που μέρος του πλούσιου αυτού αρχείου εκτίθεται στην Ελλάδα.
«Στην έκθεση χρησιμοποιούμε τα ψηφιακά αρχεία τα οποία τα εκτυπώνουμε. Αυτό γίνεται όχι μόνο λόγω της σπανιότητας των αυθεντικών φωτογραφιών και της δυσκολίας να έρθουν από την Αμερική αλλά και λόγω των πρόσφατων μουσειακών αντιλήψεων, καθώς οι εκθέσεις φωτογραφίας και οι ιστορικές συνηθίζεται πια να γίνονται σε εκτυπώσεις προκειμένου να έχει τη δυνατότητα ο θεατής να δει τη μικρή φωτογραφία σε καλύτερο μέγεθος», σημειώνει η ιστορικός τέχνης.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ- ΜΠΕ η κα Πούλου: «Τα πρωτότυπα αρχεία βρίσκονται σε δύο πηγές, στο οικογενειακό αρχείο Διλδιλιάν ‘The Dildilian Family Archive’, και επίσης στο Bissell Library του Αμερικανικού Κολεγίου Ανατόλια της Θεσσαλονίκης, καθώς το πανεπιστήμιο αυτό είναι η συνέχεια του κολεγίου της Μερζιφούντας του τόπου καταγωγής τους, που άνοιξε στη Θεσσαλονίκη.»
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα λειτουργήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολικές ομάδες από την Γ’ Δημοτικού μέχρι και την Γ’ Λυκείου και ξεναγήσεις για το κοινό, με ειδικές ημερομηνίες και ώρες οι οποίες θα προσδιοριστούν πολύ σύντομα όπως ανέφερε η κα Πούλου. «Αυτή η έκθεση έχει πολύ μεγάλο ιστορικό φορτίο γιατί οι Διλδιλιάν κατέγραψαν τον καταυλισμό στα πρώτα του βήματα και είναι συγκλονιστικές οι φωτογραφίες. Είναι σημαντικό ότι δεν μιλάμε για τον επίσημο φωτογράφο του κράτους ο οποίος θα έρθει να καταγράψει αυτό που συμβαίνει. Εδώ το σπουδαίο είναι ότι ένας πρόσφυγας επιτυχημένος φωτογράφος στη γενέτειρά του, φεύγει έχοντας ένα 24ωρο να μαζέψει τα υπάρχοντά του και σε αυτό το 24ωρο οι Διλδιλιάν γεμίζουν ένα μπαούλο με γυάλινες πλάκες φωτογραφίας και παίρνουν το φωτογραφικό εξοπλισμό τους. Είναι ένα πολύ σημαντικό μάθημα ζωής και ιστορίας για τα παιδιά της πόλης μας, κυρίως, αλλά και από άλλους δήμους που θελήσουν να επισκεφθούν την έκθεση», αναφέρει με νόημα η κα Πούλου.
Ιδιαίτερο βάρος στον Πωλ Φαρατζιάν, τον καλλιτέχνη φωτογράφο της πόλης
Εκτός όμως από τις φωτογραφίες της οικογένειας Διλδιλιάν, στην έκθεση ιδιαίτερη θέση έχουν και οι φωτογραφίες εξίσου σημαντικών φωτογράφων της εποχής, όπως οι Αγκόπ Δαλιάν, Γκάρο Ντουμανιάν, Πενιμιάν, Αντρανίκ Τεμπερίκογλου και Σέρκο Ντουμανιάν. «Έχουν να μας δείξουν ιδιαίτερης λεπτότητας και αίσθησης φωτογραφίες- πορτρέτα, καθώς ο τρόπος που τα συλλαμβάνουν, σκηνοθετούν, δίνουν μεγάλη ευχαρίστηση στο βλέμμα και μας δίνει μια πολύ αντιπροσωπευτική εικόνα εκείνων των παλιών δεκαετιών», αναφέρει η υπεύθυνη της Δημοτικής Πινακοθήκης.
Εξάλλου, ιδιαίτερο βάρος δίνεται στον Πωλ Φαρατζιάν, τον καλλιτέχνη φωτογράφο της πόλης. « Είναι ο μόνος ο οποίος διαχώρισε την επαγγελματική από την καλλιτεχνική φωτογραφία», σημειώνει η Μαρία Πούλου καθώς παράλληλα με την επαγγελματική πορεία του και την ανανεωτική συνδικαλιστική δράση που ανέπτυξε ως πρόεδρος του Συνδέσμου Καλλιτεχνών Φωτογράφων Πειραιά, ο Φαρατζιάν στράφηκε στην ελεύθερη δημιουργία, ερευνώντας την έντονη αντίθεση φωτός-σκιάς και τις εικαστικές δυνατότητες του πορτραίτου. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 επιμελήθηκε τον φωτισμό σε γνωστές κινηματογραφικές ταινίες, με σπουδαιότερη τη συνεργασία του στο Πικρό Ψωμί του Γρηγόρη Γρηγορίου.
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή 16 Φεβρουαρίου στις 7 το απόγευμα, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι στην εκδήλωση θα παρευρεθεί ειδικά ο ‘Αρμεν Μαρσουμπιάν, απόγονος της οικογένειας Διλδιλιάν.
Οι ώρες λειτουργίας της έκθεσης είναι: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Κυριακή από τις 10:00 έως τις 14:00, ενώ την Τετάρτη από τις 17:00 έως τις 20:00. Επίσης κάθε Κυριακή στις 12:00 θα υπάρχει τακτική ξενάγηση για το κοινό.