Η υπόθεση του Αριστείδη Παγκρατίδη, που δικάστηκε και εκτελέστηκε ως «Δράκος του Σέιχ Σου» για μία σειρά από ειδεχθή εγκλήματα είναι ίσως το πιο σκοτεινό θρίλερ στα αστυνομικά και δικαστικά χρονικά της χώρας.
Ο Αριστείδης Παγκρατίδης συνελήφθη, δικάστηκε, καταδικάστηκε και εκτελέστηκε για μία σειρά εγκλήματα στο Σέιχ Σου ενώ φώναζε πως ήταν αθώος ακόμα και τη στιγμή που στεκόταν μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Η δίκη ολοκληρώθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 1966. Ο Αριστείδης Παγκρατίδης καταδικάστηκε «εις θάνατον τετράκις», μπήκε φυλακή στο Γεντί Κουλέ και παρόλο που παρασκηνιακά του είχαν υποσχεθεί ότι η απόφαση θα μετατρεπόταν σε ισόβια, τελικά εκτελέστηκε.
Χωρίς να ειδοποιηθεί η οικογένειά του, χωρίς να γίνει δημόσια ανακοίνωση, ένα κρύο πρωινό του 1968.
Πρόκειται για μία από τις πολυσυζητημένες και αμφιλεγόμενες υποθέσεις που απασχόλησε τη Δικαιοσύνη και συντάραξε την ελληνική κοινωνία στα τέλη της δεκαετίας του ’60.
Θύτης ή θύμα; Ήταν, πράγματι, ο Αριστείδης Παγκρατίδης ο διαβόητος «Δράκος του Σέιχ Σου»; Ή τον έπιασαν και του φόρτωσαν τα ανεξιχνίαστα εγκλήματα του «δράκου»;
Ποιος ήταν ο Αριστείδης Παγκρατίδης
Ο Αριστείδης Παγκρατίδης γεννήθηκε τον Μάιο του 1940 στα Λαγκαδίκια, ένα χωριό του νομού Θεσσαλονίκης.
Μετά τη δολοφονία του πατέρα του, Χαράλαμπου Παγκρατίδη, από τους κομμουνιστές, η οικογένεια αναγκάστηκε να μετακομίσει στη Θεσσαλονίκη, καθώς αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα.
Η μητέρα του εργαζόταν ως πλύστρα σε διάφορα σπίτια της πόλης. Όταν ξαναπαντρεύτηκε, η οικογένεια μετακόμισε στην Άνω Τούμπα.
Από την παιδική του ηλικία ο Αριστείδης Παγκρατίδης έκανε δουλειές του ποδαριού για ένα χαρτζιλίκι. Δούλευε άλλοτε ως υποδηματοποιός κι άλλοτε αχθοφόρος. Γνώριμος των Αρχών καθώς ήταν επιρρεπής στις μικροκλοπές.
Εστάλη μάλιστα για διάστημα άνω του ενός έτους στο Αναμορφωτήριο Ανηλίκων στο νησάκι Βίδο της Κέρκυρας.
Τον Οκτώβριο του 1960 κατατάχθηκε για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία, την οποία όμως δεν ολοκλήρωσε. Έπειτα από μια άδεια, δεν επέστρεψε στη μονάδα του και κηρύχθηκε λιποτάκτης.
Αφού καταδικάστηκε από το Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης σε τρεις μήνες φυλάκισης με αναστολή, απολύθηκε το 1961 ως ψυχικά διαταραγμένος.
Ο Παγκρατίδης κακοποιήθηκε σεξουαλικά για πρώτη φορά σε ηλικία περίπου 10 ετών. Με δέλεαρ μερικές δραχμές ένας χημικός ασελγούσε ανά τακτά χρονικά διαστήματα επί του άτυχου παιδιού.
Τα επόμενα χρόνια, όταν χρειαζόταν χρήματα, κατέφευγε συχνά στην πρακτική των συνευρέσεων με αμοιβή.
Η δράση του «Δράκου του Σέιχ Σου»
Το 1958 έγινε η πρώτη επίθεση του «Δράκου». Μια νεαρή γυναίκα δέχθηκε δολοφονική επίθεση με πέτρες από άγνωστο άνδρα έξω από το Πανόραμα.
Ακολούθησαν και άλλες επιθέσεις με πέτρες, κυρίως σε παράνομα ζευγάρια, τα οποία σύχναζαν τη νύχτα στο δάσος του Σέιχ Σου.
Τον Φεβρουάριο του 1959 ο «Δράκος» επιτέθηκε σε ένα ζευγάρι, τραυμάτισε τον άντρα και επιχείρησε να βιάσει την κοπέλα.
Τον Μάρτιο του 1959, νεαρό ζευγάρι δολοφονήθηκε, ενώ η κοπέλα αποδείχθηκε ότι έπεσε θύμα βιασμού πριν τη δολοφονία της. Όπλο της δολοφονίας ήταν μια πέτρα. Τον Απρίλιο του 1959, ο «Δράκος» εισέβαλε στο Δημοτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, σκότωσε μια νοσοκόμα και επιτέθηκε σε μια άλλη.
Η αστυνομία επικήρυξε τον «Δράκο» με το ποσό των 100.000 δραχμών.
Τα ξημερώματα της 7ης Δεκεμβρίου 1963, ο Παγκρατίδης εισέβαλε στο ορφανοτροφείο θηλέων «Μέγας Αλέξανδρος» και επιχείρησε να βιάσει μία 12χρονη. Κρατούσε στο χέρι μια πέτρα.
Οι φωνές του τρομαγμένου παιδιού όμως ξεσήκωσαν τις άλλες οικότροφες και έτσι έτρεξε να φύγει.
Πήδηξε τη μάντρα αλλά τον είδε τυχαία ένας εισπράκτορας λεωφορείου που προσπάθησε να τον σταματήσει αλλά δεν τα κατάφερε.
Ο αυτόπτης μάρτυρας ειδοποίησε αμέσως τη Χωροφυλακή που εξαπέλυσε ανθρωποκυνηγητό για τον εντοπισμό του. Ένας αστυφύλακας θυμήθηκε ότι λίγες ώρες πριν, είχε δει έναν 23χρονο να τριγυρνάει ύποπτα γύρω από το ορφανοτροφείο και του είχε ζητήσει τα στοιχεία. Η σύλληψή του ήταν θέμα χρόνου.
Σχεδόν εξαρχής ο Παγκρατίδης εμφανίστηκε στον Τύπο της εποχής ως ο διαβόητος «Δράκος του Σέιχ Σου» με μόνο επιβαρυντικό στοιχείο το ότι επιχείρησε να βιάσει το κορίτσι του ορφανοτροφείου έχοντας ως όπλο μια πέτρα, το ίδιο όπλο δηλαδή που χρησιμοποίησε και ο «Δράκος» στις παλαιότερες επιθέσεις του.
Τις επόμενες ώρες και μέρες απομονωμένος στα κρατητήρια της Γενικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, θα κληθούν να τον αναγνωρίσουν οι επιζώντες των επιθέσεων αλλά δεν θα μπορέσουν να αποφανθούν με βεβαιότητα.
Έπειτα από εξαντλητικές ανακρίσεις στη Γενική Ασφάλεια Θεσσαλονίκης, ο Παγκρατίδης ομολόγησε στις 11 Δεκεμβρίου ότι εκείνος ήταν ο «Δράκος του Σέιχ Σου». Λίγες ημέρες αργότερα, όμως, ανακάλεσε την ομολογία του. Ισχυρίστηκε ότι ομολόγησε υπό πίεση καθώς υπεβλήθη σε σωματική και ψυχική κακοποίηση.
«Στις 9 το βράδυ της μέρας που λένε πως ομολόγησα με βάλανε σε ένα δωμάτιο που έσταζε νερό. Μετά με πήγαν σε ένα άλλο δωμάτιο όπου μου έδωσαν να φάω ένα παξιμάδι μόνο. Εκεί με κράτησαν όρθιο ως τις 10 το πρωί. Ζητούσα νερό και δεν μου δίνανε. “Πες μας” μου έλεγαν, “ότι είσαι ο δράκος και θα σου δώσουμε”…. Στο μεταξύ από τη δίψα κόντεψα να τρελαθώ. Ώσπου μια στιγμή δεν άντεξα. “Δώστε μου νερό”, είπα, “και θα σας πω ό,τι θέλετε”» φέρεται να είπε.
Εξαρχής διατυπώθηκαν αμφιβολίες για την ενοχή του. Κατά πολλούς ερευνητές της υπόθεσης, ο Παγκρατίδης υπήρξε ο «ιδανικός» ύποπτος για την Ασφάλεια, η οποία αναζητούσε τρόπους για να στρέψει την προσοχή του κόσμου μακριά από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Ο βουλευτής της ΕΔΑ, Γρηγόρης Λαμπράκης, είχε δεχθεί δολοφονική επίθεση από παρακρατικούς, τον Μάιο του 1963, και κανείς από τους εκατοντάδες παρόντες αστυνομικούς δεν έσπευσε να συλλάβει τους δράστες.
Η αστυνομία είχε βρει την ευκαιρία που έψαχνε. Επρόκειτο για ένα άτομο του περιθωρίου, για την απώλεια του οποίου δεν θα στεναχωριόταν κανείς εκτός της οικογένειάς του.
Η δίκη του, όπως ήταν αναμενόμενο ήταν το πιο σημαντικό γεγονός για την Θεσσαλονίκη.
Άρχισε την Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου 1966 στο Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης και τελείωσε στις 22 Φεβρουαρίου 1966, με την κήρυξη του Παγκρατίδη ως ενόχου για όλα τα εγκλήματα που κατηγορήθηκε και με ποινή τετράκις εις θάνατον!
Ήταν πλέον ξεκάθαρο. Ο Παγκρατίδης δεν έφτανε απλά να καταδικαστεί, έπρεπε να πεθάνει και να κλείσει οριστικά η υπόθεση.
Η εκτέλεση: «Μανούλα μου, είμαι αθώος!»
Το πρωί της 16ης Φεβρουαρίου 1968 εκτελέστηκε από απόσπασμα της Χωροφυλακής στο δάσος του Σέιχ Σου, κοντά στις τοποθεσίες όπου κατηγορήθηκε ότι διέπραξε τα εγκλήματά του. Προτού εκτελεσθεί φώναζε: «Μανούλα μου, είμαι αθώος!». Οι συγγενείς του πληροφορήθηκαν την εκτέλεσή του από τις απογευματινές εφημερίδες.
Πολλά είναι τα σενάρια για την ταυτότητα του δράκου.
Αρχικά μιλούσαν για έναν ψυχικά άρρωστο νέο άντρα που ζούσε κοντά στο Σέιχ Σου. Οι υποψίες καταρρίφθηκαν, δεν αποδείχτηκε τίποτα.
Άλλοι ήταν βέβαιοι ότι επρόκειτο για τον γόνο πολύ γνωστής επιχειρηματικής οικογένειας της Θεσσαλονίκης κι άλλοι πάλι μιλούσαν για έναν βιομήχανο που εγκατέλειψε τη χώρα και ζούσε μακριά, στην Αμερική.
Στις 21 Ιανουαρίου 2022 η «Εφημερίδα των Συντακτών» προέβη σε μια αποκάλυψη. Ο 85χρονος εν αποστρατεία υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας Βασίλης Κομνηνός, που την περίοδο της καταδίκης του Παγκρατίδη ήταν υπομοιράρχος της Γενικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, μίλησε στη συνεργάτη της εφημερίδας Εύα Νικολαΐδου και αποκάλυψε ότι υψηλά ιστάμενοι είχαν διατάξει να εκτελεστεί το συγκεκριμένο αθώο φτωχόπαιδο του περιθωρίου, προσθέτοντας ότι αυτός λίγα χρόνια αργότερα, είχε συλλάβει τον αληθινό «Δράκο του Σέιχ Σου», τον Αύγουστο του 1971, αλλά οι ανώτεροί του έθαψαν την υπόθεση και διέγραψαν την ομολογία του συλληφθέντα.
Σύμφωνα με τον απόστρατο αξιωματικό, ο πραγματικός «Δράκος του Σέιχ Σου» ήταν ο τότε 38χρονος Ιωάννης Σερεσλής, γνωστός ηδονοβλεψίας.
Ο Σερεσλής καταδικάστηκε σε ισόβια κι έμεινε 17 χρόνια στη φυλακή.
Το 1989, γυρίστηκε η τηλεοπτική σειρά 7 επεισοδίων «Αθώος ή ένοχος», βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του δημοσιογράφου Κώστα Τσαρούχα.
Την ίδια χρονιά η σειρά έγινε ταινία σε σενάριο του Γιάννη Τζιώτη, σκηνοθεσία Δημήτρη Αρβανίτη και πρωταγωνιστή τον Σπύρο Δρόσο, που προτάθηκε για το βραβείο 1ου ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με συμπρωταγωνιστή τον Γιάννη Μπέζο.
Το 2006, κυκλοφόρησε το βιβλίο του Κώστα Τσαρούχα «Ο δράκος που διέφυγε. Υπόθεση Παγκρατίδη: Μια αστυνομική πλεκτάνη, μια δικαστική πλάνη, μια άδικη εκτέλεση» από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα».
Το 2011, κυκλοφόρησε το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη «Ο γύρος του θανάτου» από τις εκδόσεις «Άγρα».
Πρόκειται για μια μυθιστορηματική βιογραφία του Παγκρατίδη, που βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος.
Το 2013, το βιβλίο μεταφέρθηκε στο θέατρο από το Κ.Θ.Β.Ε. σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη.
Από το 2018 μέχρι και 2020, παιζόταν στο θέατρο «Άνεσις» του Νέου Κόσμου μια ακόμα θεατρική διασκευή του ίδιου μυθιστορήματος με τίτλο «Αρίστος», σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαγεωργίου, με τους Φιλαρέτη Κομνηνού, Μιχάλη Οικονόμου και Γιάννη Λεάκο.