Ήταν ακριβώς πριν 35 χρόνια όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έλεγε την ιστορική φράση «Η χώρα έχει μεταβληθεί σε απέραντο φρενοκομείο», μέσα σε κλίμα ακραίας πολιτικής πόλωσης ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία.
Η δήλωση του ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, στις 11 Ιανουαρίου 1989, όχι μόνο έμεινε στην ιστορία αλλά μνημονεύεται μέχρι και σήμερα κάθε φορά που τα πράγματα για την Ελλάδα δεν πάνε καλά…
Αφορμή στάθηκε το σκάνδαλο Κοσκωτά, ένα μεγάλο πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο που κυριάρχησε στην ελληνική πολιτική σκηνή στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στο ξεκίνημα της δεκαετίας του 1990. Παράλληλα σηματοδότησε τον αγώνα για τον έλεγχο ΜΜΕ και τραπεζών.
Κεντρικό πρόσωπο του σκανδάλου υπήρξε ο τραπεζίτης Γιώργος Κοσκωτάς, πλην όμως ενεπλάκησαν σε αυτό και κορυφαία κυβερνητικά στελέχη της τότε κυβέρνησης. ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση διασταυρώνοντας καθημερινά τα ξίφη τους.
Ο ιδρυτής της ΝΔ, Κωνσταντίνος Καραμανλής, αν και απείχε από την πολιτική κρίση, τις πρώτες μέρες του 1989, ρωτήθηκε για τις εξελίξεις.
Εκείνος τότε, στις 11.01.1989 αρκέστηκε να δηλώσει: «Τα πρωτοφανή γεγονότα που σημειώνονται τον τελευταίο καιρό δημιουργούν την εντύπωση ότι η Ελλάς μετεβλήθη σε απέραντο φρενοκομείο».
Ήταν ο τρόπος του να σχολιάσει τις πολιτικές εξελίξεις που συγκλόνιζαν τη χώρα, με την κόντρα ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου και τη Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη να ξεπερνά μία απλή πόλωση. Ο χαρακτηρισμός του θεωρήθηκε απόλυτα εύστοχος παρότι μετέπειτα υπήρξαν διάφορες ερμηνείες…
Ορισμένοι υποστήριξαν ότι αφορμή στάθηκε η πρόταση βουλευτών του ΠΑΣΟΚ να τον καλέσουν ως μάρτυρα στην Βουλή για το σκάνδαλο Κοσκωτά γιατί είχε συναντήσει κάποτε τον μεγαλοτραπεζίτη σε μια δεξίωση. Άλλοι θεώρησαν ότι αναφερόταν στις παράδοξες πολιτικές ζυμώσεις της ΝΔ με τον Συνασπισμό και κάποιοι είπαν ότι εκδήλωσε την αντίρρησή του στην πρόσφατη τότε υιοθέτηση του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής. Όποια κι αν ήταν η αφορμή, κανείς δεν διαφώνησε με την ακρίβεια της διαπίστωσης.
Γεγονός είναι ότι Κωνσταντίνος Καραμανλής έμεινε μακριά από το σκάνδαλο του ’89 και διαφώνησε με την απόφαση της ΝΔ και του Ενιαίου Συνασπισμού να παραπέμψουν τον Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο. Λέγεται μάλιστα πως τότε στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας είχε πει επίσης την ιστορική φράση: «Έναν τέως πρωθυπουργό δεν τον στέλνεις φυλακή, τον στέλνεις σπίτι του». Χρόνια μετά ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης φέρεται να υποστήριξε ότι ο Καραμανλής δεν του ανέφερε ποτέ το παραμικρό για την παραπομπή του Α. Παπανδρέου.
Το σκάνδαλο Κοσκωτά και το «τρίγωνο της εξουσίας»
Κεντρικό πρόσωπο του σκανδάλου ήταν ο τραπεζίτης Γιώργος Κοσκωτάς. Αφετηρία είναι οι επιχειρηματικές δραστηριότητές του.
Το «τρίγωνο της εξουσίας». Έτσι αποκάλεσε το σκάνδαλο το Reuters το 2012, εννοώντας τις στενές σχέσεις τραπεζών, media και πολιτικής στη χώρα μας.
Ο Γιώργος Κοσκωτάς το 1982 αγόρασε τον δημοσιογραφικό και εκδοτικό οργανισμό «Γραμμή ΑΕ» από τον Παύλο Μπακογιάννη και δυο χρόνια αργότερα, το 1984, αγοράζει το 56% του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Κρήτης έναντι του ποσού του 1 δισ. δραχμών. Μαζί με άλλες επιχειρήσεις στα μέσα εκείνης της δεκαετίας, ο Κοσκωτάς έφτασε να είναι εργοδότης περίπου 4.000 εργαζομένων.
Δεν σταμάτησε όμως εκεί. Το 1987 αγόρασε τον Ολυμπιακό ενώ νωρίτερα είχε προσπαθήσει να αγοράσει την Τράπεζα Κεντρικής Ελλάδας χωρίς τελικά να τα καταφέρει λόγω των έντονων αντιδράσεων. Δεν άφησε πότε, ωστόσο, τα σχέδιά του για την απόλυτη επικράτηση στον χώρο του Τύπου.
Ο Κοσκωτάς εξέδιδε τις «24 Ώρες» (καθημερινή πολιτική εφημερίδα) και 6 περιοδικά. Παράλληλα, εξαγόρασε άλλες τρεις αντι-κυβερνητικές εφημερίδες, την «Βραδυνή», την «Εβδόμη» και την ιστορική «Καθημερινή» το 1986, την οποία έστρεψε πολιτικά προς το ΠΑΣΟΚ. Ταυτόχρονα εκδήλωσε ενδιαφέρον και για την αγορά της «Ελευθεροτυπίας».
Φωτογραφία αρχείου: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Η επέκταση στο χώρο του Τύπου, υπήρξε και το κομβικό σημείο της ανεξέλεγκτης πορείας του που είχε αρχίσει να ενοχλεί. Έτσι τον Οκτώβριο του 1987 άρχισε η αντίστροφη μέτρηση με το να έρχονται στο φως αποκαλύψεις για το παρελθόν του Κοσκωτά (πλαστογραφίες, φορολογικά αδικήματα, παράνομη εξαγωγή συναλλάγματος κλπ.). Στις καταγγελίες, η κυβέρνηση αρνούνταν να κινήσει διαδικασίες για φορολογικό έλεγχο.
Μια από τις σημαντικότερες πτυχές του σκανδάλου Κοσκωτά ήταν η εμπλοκή του αντιπροέδρου της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ Μένιου Κουτσόγιωργα, ο οποίος πέθαεν στη διάρκεια της δίκης στο Ειδικό Δικαστήριο.
Τον Οκτώβρη του ‘88 ο Κοσκωτάς κατηγορείται για υπεξαίρεση 32 δισ. δραχμών από την Τράπεζα Κρήτης – πουλάει τον Ολυμπιακό και τη Γραμμή και φυγαδεύεται στις ΗΠΑ. Συλλαμβάνεται και δίνει μια συνέντευξη που αφήνει εποχή.
Το περιοδικό «ΤΙΜΕ» κυκλοφορεί με εξώφυλλο τον Κοσκωτά πίσω από τα σίδερα της φυλακής και τίτλο: «The looting of Greece» («Η λεηλασία της Ελλάδας»). Στη συνέντευξη ισχυρίζεται ότι υπεξαιρούσε για χρόνια από την τράπεζα με την πλήρη κάλυψη της κυβέρνησης, την οποία δωροδοκούσε.
Κατηγορεί ευθέως τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Μένιο Κουτσόγιωργα, ενώ κατονομάζει και μια σειρά άλλων πολιτικών προσώπων. Ο Κοσκωτάς καταδικάζεται σε ισόβια στα 37 του χρόνια.