Τροπικοί κυκλώνες, δεν μπορούν να εμφανιστούν στην περιοχή της Μεσογείου επειδή για την ανάπτυξή τους απαιτείται μεγάλη ενέργεια την οποία μπορεί να δώσει μόνο ο εκτεταμένος θερμός ωκεανός.
Τα φαινόμενα αυτά φαίνεται να εμφανίζουν ολοένα και αυξανόμενη συχνότητα λόγω υπερθέρμανσης του πλανήτη και μάλιστα των ωκεανών.
Υπάρχουν βέβαια και οι Σίφωνες, που δεν θα πρέπει να υποτιμάμε την επικινδυνότητα τους.
-Σημειώθηκε ένας σίφωνας στις 23/10 στο νησί της Σύρου, το γνωρίζετε το γεγονός; Το έχετε καταγράψει;
Δεν έχουμε επαληθεύσει ακόμη τον σίφωνα στην Σύρο. Απαιτείται μια σειρά ενεργειών ώστε να καταχωρηθεί στην βάση μας.
– Είναι συνηθισμένοι οι σίφωνες στην περιοχή των Κυκλάδων;
Όχι , η περιοχή των Κυκλάδων δεν ανήκει στις περιοχές με υψηλή συχνότητα εμφάνισης σιφώνων. Η περιοχή έχει έκταση 33855 Km2 και έχουν καταγραφεί 13 γεγονότα (1 σίφωνας, 12 υδροσίφωνες) σε 13 ημερολογιακές ημέρες. Η περιοχή παρουσιάζει συχνότητα εμφάνισης ίση με 1,3 γεγονότα/χρόνο εάν εξετάσουμε τη τελευταία δεκαετία και εάν αναχθεί το νούμερο ανά 10000 Κm2και ανά χρόνο τότε είναι ίσο με 0,38 γεγονότα. Η ετήσια κατανομή εμφάνισε το 2005 ως το έτος με τα περισσότερα γεγονότα, η εποχική το φθινόπωρο και η μηνιαία τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο.
-Είναι συνηθισμένοι οι Σίφωνες στην Ελλάδα; Αν ναι, σε ποιες περιοχές;
Βεβαίως οι σίφωνες είναι συνηθισμένο φαινόμενο στην Ελλάδα. Οι περιοχές με αυξημένη τρωτότητα είναι η περιοχή Κέρκυρας – ΒΔ Ιόνιο, η περιοχή Ζακύνθου-ΒΔ Πελοπόννησος και η περιοχή Κρήτης.
-Σε σχέση με τα προηγούμενα 5 ή 10 χρόνια έχουμε αύξηση ή όχι; Δηλαδή έχει παρατηρηθεί πιο έντονο το φαινόμενο, πρόσφατα;
Τα τελευταία 10 χρόνια έχουμε καλύτερη καταγραφή και εντοπισμό των σιφώνων, πράγμα το οποίο δεν γινόταν τις προηγούμενες δεκαετίες. Σήμερα με την χρήση των κινητών τηλεφώνων, του internet, του έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου και την μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των πολιτών, έχουμε καταφέρει να έχουμε πολύ καλή καταγραφή των σιφώνων. Επομένως η όποια αύξηση στην συχνότητα των ανεμοστροβίλων δεν θα μπορούσε να ληφθεί καθαρά σαν αυξητική τάση. Αυτό που θα μπορούσαμε να πούμε είναι ότι οι σίφωνες είναι ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία φαίνεται να εμφανίζονται ολοένα και συχνότερα λόγω της αποσταθεροποίησης του κλίματος εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτης μας.
– Πόσο επικίνδυνοι είναι για τον Ελλαδικό χώρο; Μπορούμε να τους προβλέψουμε;
Είναι επικίνδυνοι και σε πολλές περιπτώσεις έχουν προκαλέσει και απώλειες ανθρώπινων ζωών. Επιπρόσθετα, προκαλούν μεγάλες καταστροφές σε υποδομές και καλλιέργειες. Δεν μπορούμε να τους προβλέψουμε, διότι αφορούν βίαιη εκδήλωση της φύσης σε μικρή χωρική και χρονική κλίμακα. Με άλλα λόγια τα προγνωστικά μας μοντέλα δεν αποδίδουν καλά σε τόσο μικρή χωρική και χρονική κλίμακα. Το Εργαστήριο Κλιματολογίας και Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος του ΕΚΠΑ ερευνά την δυνατότητα εκτίμησης της πιθανότητας να συμβεί ανεμοστρόβιλος.
-Οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν το φαινόμενο;
Η αποσταθεροποίηση του κλίματος λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη επηρεάζει την συχνότητα εμφάνισης “ακραίου καιρού”, όπως είναι μεταξύ άλλων οι καταιγίδες και οι ανεμοστρόβιλοι.
Tι πρέπει να ξέρετε για τους Σίφωνες:
Σίφωνας ξηράς (tornado)
-H διάρκεια ζωής των σιφώνων ξηράς (tornadoes) είναι 4-5 ώρες,
-Οι πιο βίαιοι και καταστρεπτικοί σίφωνες αναπτύσσονται σε ένα ασταθές περιβάλλον που ευνοεί την δημιουργία ισχυρών καταιγίδων.
-Οι σίφωνες ξηράς δημιουργούνται σε αυτό το ασταθές ατμοσφαιρικό περιβάλλον και η στροβιλιζόμενη δίνη έρχεται σε επαφή με το έδαφος προκαλώντας υλικές ζημιές στο πέρασμα τους.
-Οι σίφωνες πολλές φορές συνοδεύουν καταιγίδες supercell, καταιγίδες γραμμής λαίλαπας (squal line), καταιγίδες multicell και καταιγίδες single cell. Αναπτύσσονται σε κλίμακα διαστάσεων 10-500 m και χρόνου λίγων ωρών).
-Οι περισσότεροι σίφωνες παίρνουν την μορφή στενού χωνιού μερικών εκατοντάδων μέτρων, τα οποία συνοδεύουν ένα σύννεφο σκόνης στο έδαφος λόγω του στροβιλισμού.
-Στις ΗΠΑ όπου καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός σιφώνων ετησίως, το μέγεθος του νέφους του σίφωνα που βρίσκεται σε επαφή με το έδαφος έχει κατά μέσο όρο πλάτος περίπου 150 μέτρα και η τροχιά του έχει μήκος περίπου 8 χιλιόμετρα.
-Ωστόσο σε ασθενείς σίφωνες το πλάτος του νέφους μπορεί να είναι μερικές δεκάδες ή ακόμη και λίγα μέτρα ενώ οι ισχυροί σίφωνες δημιουργούν νέφη τα οποία έρχονται σε επαφή με το έδαφος και στροβιλίζονται σε πλάτος μεγαλύτερο των 1,5 χιλιομέτρων.
-Στις 22 Μαΐου 2004 το πλάτος του σίφωνα που επηρέασε την περιοχή Hallam της Nebrasca των ΗΠΑ είχε πλάτος περίπου 4 χιλιόμετρα.
-Στις 18 Μαρτίου του 1925 σίφωνας διέσχισε τρεις πολιτείες (Missouri, Illinois, Indiana) των ΗΠΑ με μήκος τροχιάς τα 352 χιλιόμετρα.
Υδροσίφωνας ή σίφωνας θάλασσας (waterspout)
Οι υδροσίφωνες είναι λιγότερο ισχυροί αλλά κατά πολύ πιο συχνοί, συνοδεύονται από σχετικά ασθενείς ανέμους και έχουν σχετικά μικρή ταχύτητα κίνησης.
-Συνήθως εμφανίζονται κοντά σε παράκτιες σε περιοχές και εξασθενούν καθώς πλησιάζουν τις ακτές. Ωστόσο υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις στις οποίες πέρασαν στην ξηρά και προκάλεσαν σημαντικές υλικές ζημιές στις παράκτιες εγκαταστάσεις.
Νέφος σίφωνα (funnel cloud)
Το νέφος σίφωνα αποτελείται από μια στροβιλιζόμενη δίνη συμπυκνωμένων υδρατμών (νέφος) το οποίο “κρέμεται” κάτω από ένα καταιγιδοφόρο νέφος και δεν έρχεται σε επαφή με το έδαφος.
-Αποτελεί ενδεικτικό στοιχείo των ισχυρών ανέμων που πνέουν με διαφορετική ένταση και διαφορετική διεύθυνση στην περιοχή.
-Στην περίπτωση όπου το στροβιλιζόμενο νέφος έρθει σε επαφή με το έδαφος τότε η στροβιλιζόμενη δίνη αέρα ανασηκώνει και στροβιλίζει μικρά αντικείμενα και μετονομάζεται σε σίφωνα ξηράς ή tornado.