Από την αρχή του 21ου αιώνα οι πάγοι στα Ιμαλάια λιώνουν πολύ γρήγορα σύμφωνα με μία νέα επιστημονική έρευνα, που βασίστηκε σε παρατηρήσεις αμερικανικών δορυφόρων (κατασκοπευτικών και της NASA) πάνω από την Ινδία, το Νεπάλ και το Μπουτάν.
Οι παγετώνες της περιοχής χάνουν διπλάσια ποσότητα πάγου κάθε χρόνο από το 2000 μέχρι σήμερα (περίπου μισό μέτρο), από ό,τι έχαναν μεταξύ 1975 και 2000 (0,25 μέτρα). Οι πρόσφατες ετήσιες συνολικές απώλειες πάγου εκτιμώνται σε περίπου οκτώ δισεκατομμύρια τόνους νερού,ποσότητα ισοδύναμη με 3,2 εκατομμύρια πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων, έναντι τεσσάρων δισεκατομμυρίων τόνων που ήσαν οι μέσες ετήσιες απώλειες κατά την περίοδο 1975-2000. Σε χαμηλότερα υψόμετρα η απώλεια των επιφανειακών πάγων φθάνει πλέον και τα πέντε μέτρα τον χρόνο.
Τα νέα στοιχεία αποτελούν την πιο πειστική ένδειξη μέχρι σήμερα ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη «τρώει» τους πάγους της πιο ψηλής οροσειράς της γης. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Τζόσουα Μάουρερ του Γεωπαρατηρηρίου Lamont-Doherty του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances», εκτιμούν ότι κατά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες οι παγετώνες των Ιμαλαΐων έχουν χάσει έως το ένα τέταρτο της τεράστιας μάζας τους.
Καθώς σήμερα τα Ιμαλάια διαθέτουν περίπου 600 δισεκατομμύρια τόνους πάγου, μερικές φορές αποκαλούνται και «Τρίτος Πόλος» της γης. Μία προηγούμενη μελέτη φέτος είχε εκτιμήσει ότι έως τα δύο τρίτα της παγοκάλυψης των οροσειρών Ιμαλαΐων και Ινδοκούς μπορεί να έχει χαθεί έως το 2100. Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, οι μέσες θερμοκρασίες των Ιμαλαΐων μεταξύ 2000 και 2016 είναι κατά έναν βαθμό Κελσίου υψηλότερες από εκείνες της περιόδου 1975-2000.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δορυφορικές εικόνες περίπου 650 παγετώνων που εκτείνονται σε μήκος 2.000 χιλιομέτρων. Πολλές εικόνες προέρχονται από αμερικανικούς κατασκοπευτικούς δορυφόρους, οι οποίες πριν μερικά χρόνια έπαψαν να είναι απόρρητες. Πρόκειται για το μυστικό αμερικανικό πρόγραμμα Hexagon των δεκαετιών 1970 και 1980, εν μέσω ψυχρού πολέμου με την ΕΣΣΔ, στο πλαίσιο του οποίου 20 δορυφόροι φωτογράφιζαν μυστικά τη γη. Τα φιλμ με τις φωτογραφίσεις ρίχνονταν αυτόματα από τους δορυφόρους στην ατμόσφαιρα, όπου συλλέγονταν από αμερικανικά αεροπλάνα. Το φωτογραφικό υλικό αποχαρακτηρίσθηκε το 2011 και έκτοτε ψηφιοποιήθηκε από τη Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ, ώστε να αξιοποιηθεί από τους επιστήμονες.
Η διαχρονική ανάλυση των εικόνων και η σύγκρισή τους με πιο πρόσφατες δορυφορικές εικόνες των Ιμαλαΐων οδήγησε στο συμπέρασμα ότι από τη συνολική μάζα πάγου του 1975, το 2000 είχε απομείνει το 87% και το 2016 το 72%, με τη συρρίκνωση να συνεχίζεται.
Τα Ιμαλάια δεν χάνουν πάγους τόσο γρήγορα όσο οι ευρωπαϊκές Άλπεις, αλλά η γενική εικόνα της εξέλιξής τους είναι η ίδια, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι των γειτονικών χωρών εξαρτώνται από την εποχική τήξη των πάγων των Ιμαλαΐων για άρδευση, πόσιμο νερό και υδροηλεκτρική ενέργεια. Η επιτάχυνση της τήξης που «τρώει» σταδιακά τους παγετώνες σε μονιμότερη βάση, τελικά θα οδηγήσει σε ελλείψεις νερού.
