Το πραγματικό όνομα του Μίλος Φόρμαν ήταν Ζαν Τόμας Φόρμαν. Γεννήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1932 στο Κασλάβ της (τότε) Τσεχοσλοβακίας (νυν Τσεχία). Ήταν ο σκηνοθέτης μερικών από τις πιο σημαντικές ταινίες, ανάμεσά τους η «Φωλιά του Κούκου» και το «Αμαντέους». Είχε προταθεί τρεις φορές για Όσκαρ και είχε κερδίσει δυο χρυσά αγαλματίδια.
Το 1977 έγινε επίτιμος πολίτης των ΗΠΑ. Οι δίδυμοι γιοι του Φόρμαν Πετρ και Ματέι, γεννημένοι το 1964, είναι επίσης θεατρικοί και κινηματογραφικοί ηθοποιοί. Ο αστεροειδής 11333 Φόρμαν πήρε την ονομασία του από τον Μίλος Φόρμαν.
Τα δύσκολα πρώτα χρόνια του Μίλος Φόρμαν
Η μητέρα του Άννα ήταν διευθύντρια σε θερινό ξενοδοχείο και ο πατέρας του Ρούντολφ ήταν καθηγητής. Ο Ρούντολφ Φόρμαν συνελήφθη να διανέμει απαγορευμένα βιβλία κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής και πέθανε στο Μπούχενβαλντ το 1944, ενώ η μητέρα του πέθανε στο Άουσβιτς το 1943.
Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ζούσε σε σπίτια συγγενών του. Πολλά χρόνια αργότερα βρέθηκε αντιμέτωπος με μια άγνωστη αλήθεια: ο βιολογικός του πατέρας δεν ήταν εκείνος που γνώρισε. Ήταν ένας Εβραίος αρχιτέκτονας.
Μετά τον πόλεμο, φοίτησε στο δημόσιο σχολείο, Κολέγιο του βασιλιά Γεωργίου στη λουτρόπολη Ποντεμπράντι. Συμμαθητές του ήταν ο Βάτσλαβ Χάβελ και οι αδερφοί Μασίν. Αργότερα σπούδασε σεναριογραφία στην Ακαδημία Τεχνών εκτέλεσης της Πράγας.
Η καριέρα του
Ξεκίνησε στην πατρίδα του, όπου σκηνοθέτησε πολλές κωμωδίες. Το 1968 όταν η ΕΣΣΔ εισέβαλε στη χώρα για να τερματίσει την «Άνοιξη της Πράγας», ο Μίλος Φόρμαν ήταν στο Παρίσι. Εκεί διαπραγματευόταν την παραγωγή της πρώτης του αμερικανικής ταινίας. Το στούντιο όπου εργαζόταν τον απέλυσε με τη δικαιολογία πως το είχε… σκάσει από την Τσεχία.
Μετακόμισε στις ΗΠΑ και τη Νέα Υόρκη. Έγινε καθηγητής κινηματογράφου στο πανεπιστήμιο Κολούμπια και συνδιευθυντής (με τον πρώην του δάσκαλο Φράντισεκ Ντάνιελ) του τμήματος ταινιών του Κολούμπια. Ένας από τους προστατευόμενους του ήταν ο Τζέιμς Μάνγκολντ, στον οποίο ο Φόρμαν έδωσε συμβουλές σεναριογραφίας.
Η «Φωλιά του Κούκου» και τα άλλα… αριστουργήματα
Στις ΗΠΑ γνώρισε μεγάλη επιτυχία το 1975 όταν σκηνοθέτησε τη «Φωλιά του Κούκου» με πρωταγωνιστή τον συγκλονιστικό Τζακ Νίκολσον. Η ταινία, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Κεν Κέσεϊ, κέρδισε πέντε Όσκαρ, ανάμεσά τους κι αυτό της καλύτερης σκηνοθεσίας.
Ο Μίλος Φόρμαν σκηνοθέτησε επίσης την ταινία Αμαντέους, που κέρδισε οκτώ Όσκαρ και την «Υπόθεση Λάρι Φλιντ» για την οποία ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ σκηνοθεσίας και κέρδισε μία Χρυσή Σφαίρα.
Η αναγνώριση στην Τσεχία
Οι πρώτες ταινίες του Φόρμαν είναι ακόμη εξαιρετικά δημοφιλείς στους Τσέχους. Πολλές από τις καταστάσεις και τις φράσεις τους βρίσκονται σε κοινή χρήση: η τσέχικη λέξη zhasnout (σβήνω τα φώτα) από την ταινία Φωτιά… πυροσβέστες, χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την ευρεία πώληση ακινήτων που πραγματοποιήθηκε στη χώρα τη δεκαετία του 1990.
Το 1997 του απονεμήθηκε το βραβείο της Κρυστάλλινης Σφαίρας στο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου της Τσεχίας Karlovy Vary International Film Festival για την εξαίρετη καλλιτεχνική του συνεισφορά στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Ο Φόρμαν συμπρωταγωνίστησε με τον Έντουαρντ Νόρτον στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του ηθοποιού Πιστά Ερωτευμένοι (Keeping the Faith, 2000) στο ρόλο του σοφού φίλου του προβληματισμένου ιερέα του Νόρτον.
Το 2006, κέρδισε το βραβείο Hanno R. Ellenbogen Citizenship Award από την Κοινωνία της Πράγας για τη Διεθνή Συνεργασία.
Πληροφορίες από Wikipedia
Φωτογραφίες: Reuters