Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επεκταθεί και στρατόπεδο της Ορθοδοξίας, με την Ρωσία να έχει βάλει στο στόχαστρο και τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η σχέσεις του Πατριαρχείου επιδεινώθηκαν δραματικά.
Αξίζει να υπενθυμιστεί πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει βασίσει την παντοδυναμία του στο θρησκευτικό αίσθημα των ορθόδοξων. Η Ρωσία έχει ρίξει χρήμα σε μια σειρά από Εκκλησίες και Μοναστήρια σε όλο τον κόσμο, κάποια από τα οποία είναι και στη χώρα μας.
«Πόλεμος»
Το περιοδικό Atlantic κάνει τώρα λόγο για πόλεμο ανάμεσα σε Μόσχα και Φανάρι. Αναφερόμενο στην Ελλάδα σημειώνει πως μετά το 2000 η Ρωσία αύξησε κατακόρυφα τις επενδύσεις στην θρησκεία στην Ελλάδα.
Το ρωσικό μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα είναι το πλέον φιλορωσικό από τα 20 της χερσονήσου του Άθω –αλλά και το πιο καλοφτιαγμένο χάρη στα χρήματα από Ρώσους ολιγάρχες.
Επίσης τονίζει ότι ο Πούτιν προσπαθεί να απαξιώσει τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, κατηγορώντας τον πως είναι όργανο των ΗΠΑ αλλά και των Τούρκων.
Αλλά δε σταματά εκεί. Ρίχνοντας χρήμα προσπαθεί να φέρει με το μέρος του εκκλησίες ακόμα και στην Αφρική. Ορθόδοξος Αφρικανός επίσκοπος, είναι επιρρεπείς στη δωροδοκία γιατί έχουν και μεγάλες οικογένειες να θρέψουν. Τα 300 ευρώ τον μήνα που δίνουν οι Ρώσοι δεν είναι και ευκαταφρόνητο ποσό για αυτές τις χώρες.
Υπενθυμίζεται πως το Φανάρι είχε δώσει το πράσινο φως στους Ουκρανούς για αυτοκεφαλία, ένα αίτημα που είχε αναδυθεί αμέσως μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.
Μόσχα και Φανάρι όμως είχαν ήδη μπει σε τροχιά σύγκρουσης το 2016, όταν έγινε η Πανορθόδοξη Σύνοδος στην Κρήτη. Οι Ρώσοι έβαζαν τα αιτήματά τους που κατέληγαν να γίνονται εμπόδια: δεν ήθελαν, για παράδειγμα, να γίνονται αναφορές στα ανθρώπινα δικαιώματα (που τα θεωρούν σιωπηρή αποδοχή της ομοφυλοφιλίας).
Τελικά, μία εβδομάδα πριν αρχίσει η Σύνοδος, στην Κρήτη το 2016, οι Ρώσοι αποσύρθηκαν
Τον Αύγουστο του 2018 ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος επισκέφτηκε την Κωνσταντινούπολη μετά τις πληροφορίες ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα αναγνώριζε ως αυτόνομη την Εκκλησία της Ουκρανίας.
Αυτό σύμφωνα με το Atlantic ήταν μια μεγάλη απειλή. Υπό την πνευματική ηγεσία της Κωνσταντινούπολης και όχι της Μόσχας η Ουκρανία θα απομακρυνόταν από την επιρροή του Κρεμλίνου.
Όπως αναφέρεται, η συνάντηση μόνο σε θερμό κλίμα δεν ήταν. Όταν δε ο Κύριλλος πήγε να πάρει ένα ποτήρι νερό, ένας από τους φρουρούς του το άρπαξε και του έδωσε ένα μπουκάλι εμφιαλωμένο. «Λες και θα δηλητηριάζαμε τον Πατριάρχη Μόσχας». σχολιάζει ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος που ήταν παρών στη συνάντηση.
Η συνάντηση πήρε τροπή προς το χειρότερο ότανο Βαρθολομαίος είπε στον Κύριλλο ότι οι Ουκρανοί θέλουν εκκλησιαστική ανεξαρτησία, όπως έχουν και πολιτική. Ο Κύριλλος έμμεσα αναφέρθηκε σε βίαιη ανατροπή της πολιτικής τάξης στην Ουκρανία (αναφερόταν στα γεγονότα του 2014).
Μετά τη συνάντηση οι 2 Πατριάρχες από τότε δεν έχουν καμιά επικοινωνία. Ο Πούτιν, προσπαθώντας να δικαιολογήσει την εισβολή στην Ουκρανία, επικαλέστηκε – μεταξύ άλλων – και το εκκλησιαστικό σχίσμα.
«2 διαφορετικές εικόνες της Ορθοδοξίας»
Το Atlantic παρουσιάζει τον Βαρθολομαίο και τον Κύριλλο ως 2 διαφορετικές εικόνες της Ορθοδοξίας.
Υποστηρίζει πως ο Βαρθολομαίος έχει προσπαθήσει να κάνει την Ορθοδοξία πιο συμβατή με τον σύγχρονο φιλελεύθερο κόσμο, καθώς όπως λέει προτρέπει ανοιχτά τους πιστούς να αποδεχθούν την εξέλιξη των ειδών και άλλα επιστημονικά δόγματα.
Από την άλλη, ο γεννημένος το 1946 Κύριλλος είχε προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει την Ορθοδοξία σαν εργαλείο για τις επιδιώξεις του και υπό τον έλεγχο του Κρεμλίνου. Ο προκάτοχος του Κύριλλου, ο Αλέξιος, ήταν πράκτορας της KGB, σε ένα σύστημα που δεν λειτουργούσε τίποτα χωρίς την έγκριση των σοβιετικών αρχών, λέει το Atlantic.
Υπενθυμίζει πως ο Κύριλλος είναι αναφανδόν υπέρ του πολέμου και με τη βοήθεια και των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, αγωνίζεται να πάρει με το πλευρό του επισκοπές που είναι πιο κοντά στην Κωνσταντινούπολη -ακόμη και με εκβιασμούς και δωροδοκίες, ενώ έχει οπαδούς ακόμα και στις ΗΠΑ.
Και τελικά πως θα καταλήξει ο πόλεμος;
Το Atlantic τονίζει πως ο πόλεμος δεν έχει ακόμα κριθεί. Σίγουρα ο Κύριλλος έχει δεχτεί πλήγμα από την αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας. Κι αυτό γιατί μιλάμε για περίπου το 1/3 των ενοριών που διεκδικούσε η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, σε μια χώρα με πολύ υψηλότερο ποσοστό εκκλησιασμού από τη Ρωσία.
Από την άλλη τα πράγματα για τον Βαρθολομαίο δεν είναι ευκολότερα, αφού ρισκάρει ίσως την ενότητα της Ορθοδοξίας.