“Δεν αισθάνομαι ήρωας. Ήταν η δουλειά μου”, δηλώνει ο 59χρονος Ανανένκο, πρώην μηχανικός που το 1986 έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή του όταν μπήκε στο κατεστραμμένο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ, το οποίο βρίσκεται περίπου 100 χιλιόμετρα βόρεια του σπιτιού του.
Ένα από τα πιο δραματικά επεισόδια της μίνι σειράς που μεταδόθηκε από το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο ΗΒΟ διηγείται την ιστορία του Αλεξέι Ανανένκο και δύο άλλων μηχανικών, του Βαλέρι Μπεσπάλοφ και του Μπορίς Μπαράνοφ, που κατέβηκαν στην φλεγόμενη “καρδιά” του αντιδραστήρα για να αδειάσουν τις δεξαμενές νερού που υπήρχαν σε βάθος τριών μέτρων.
Στη σειρά οι τρεις άνδρες, που γνωρίζουν τον κίνδυνο στον οποίο εκτίθενται, εμφανίζονται να δηλώνουν εθελοντικά ότι επιθυμούν να αναλάβουν την αποστολή αυτή προκειμένου να αποφευχθεί μια δεύτερη έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο – στην περίπτωση που το πυρηνικό καύσιμο ερχόταν σε επαφή με το νερό των δεξαμενών – η οποία θα προκαλούσε τον θάνατο “εκατομμυρίων” ανθρώπων.
Στην πραγματικότητα αν και υπήρχε πραγματικά φόβος για μια δεύτερη έκρηξη, το πιθανό της εύρος δεν ήταν γνωστό. Και οι τρεις “καμικάζι” απλώς υπάκουσαν εντολές, χωρίς να γνωρίζουν συγκεκριμένα τους κινδύνους που αντιμετώπιζαν.
Τσερνόμπιλ: “Μου έδωσαν εντολή να πάω και πήγα…”!
Φορώντας για προστασία απλώς μια στολή δύτη και μικρές μάσκες οι τρεις άνδρες κατέβηκαν στους πλημμυρισμένους διαδρόμους του αντιδραστήρα. Με τη βοήθεια ηλεκτρικών φακών κατάφεραν να εντοπίσουν στο σκοτάδι τις βάνες των δεξαμενών και να τις ανοίξουν.
“Αμέσως άκουσα τον ήχο που σήμαινε ότι το νερό άδειαζε. Ήταν εκπληκτικό!”, σχολιάζει ο Ανανένκο.
Ωστόσο, βλέποντας τη σχετική σκηνή στην τηλεοπτική σειρά, δεν μπορεί παρά να επισημαίνει τις διαφορές με την πραγματικότητα που έζησε. “Αυτό δεν το είχαμε”, λέει δείχνοντας τις μπουκάλες για δύτες. “Και περπατούσαμε πιο γρήγορα. Γιατί; Αν είσαι αργός, η δόση της ραδιενέργειας που λαμβάνεις είναι μεγαλύτερη”.
Παρά τους δύο δοσομετρητές που είχε πάνω του ο Ανανένκο δεν γνωρίζει το ποσοστό που απορρόφησε το σώμα του. Δεν θυμάται τον αριθμό που έδειξαν: “Αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν τόσο μεγάλος”.
Παρά τις προβλέψεις, δεν αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα υγείας αμέσως μετά την αποστολή αυτή και εξακολούθησε να εργάζεται στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας έως το 2017, όταν εξαιτίας ενός ατυχήματος έπεσε σε κώμα επί ένα μήνα και επηρεάστηκε η μνήμη του, κάτι που τον ανάγκασε να πάρει σύνταξη.
“Πολύ αποφασισμένοι”!
Ο Ανανένκο, που έχει τιμηθεί με ουκρανικά και σοβιετικά μετάλλια, πλέον λαμβάνει σύνταξη περίπου 370 ευρώ.
Ο Ολεξίι Μπρέους, πρώην τεχνικός του αντιδραστήρα Νούμερο 4 όπου σημειώθηκε η έκρηξη, δηλώνει από την πλευρά του ότι έχει “γενικώς θετική” άποψη για τη σειρά, αν και έχει και αυτός τις διαφωνίες του.
“Οι εργαζόμενοι στο πυρηνικό εργοστάσιο παρουσιάζονται σαν να φοβούνται τους προϊσταμένους τους, τα πάντα. Όμως στην πραγματικότητα ήταν πολύ αποφασισμένοι, κανένας τεχνικός δεν έφυγε μετά την έκρηξη. Αντίθετα, συνεχώς έρχονταν να βοηθήσουν καινούργιοι”, εξήγησε από το Πρίπιατ, την πόλη – “φάντασμα” μετά την εκκένωσή της έπειτα από το δυστύχημα.
Μετά την καταστροφή “χρειάστηκε να τρέχουμε μέσα στο εργοστάσιο χωρίς φως, την ώρα που ήταν κατά το ήμισυ κατεστραμμένο προκειμένου να σώσουμε τους τραυματισμένους συναδέλφους μας, να τους μεταφέρουμε στους γιατρούς και να αντιμετωπίσουμε τις πυρκαγιές”, θυμάται.
Αξιωματούχος του Κομμουνιστικού Κόμματος στο πυρηνικό εργοστάσιο την εποχή του δυστυχήματος, ο οποίος στη συνέχεια προήχθη σε διευθυντής του, ο Σεργκίι Παρατσίν επικρίνει τις σκηνές που παρουσιάζουν τα όσα εκτυλίχθηκαν στο υπόγειο καταφύγιο όπου πραγματοποιήθηκε η σύσκεψη των επικεφαλής του πυρηνικού εργοστασίου.
“Στην πραγματικότητα οι ειδικοί προσπαθούσαν να σκεφτούν τι πρέπει να γίνει και στην τηλεοπτική σειρά το μόνο που κάνουν είναι να απορρίπτουν τις πληροφορίες”, διαβεβαίωσε από το εσωτερικό του καταφυγίου, που σήμερα έχει ανακαινιστεί.